Η απεργία της Εταιρείας Ηλεκτρισμού κράτησε συνολικά εβδομήντα δύο ημέρες εκείνο το καλοκαίρι. Οπως, όμως, έλεγαν οι αρχαίοι ημών και συνεχίζει να λέει ο λαός: ουδέν κακόν αμιγές καλού. Η καλή και προνοητική γειτόνισσα, για να το πούμε διαφορετικά, στην αναποδιά φαίνεται. Στο σπίτι του ζεύγους Λιάνη, συγκεκριμένα, το ρεύμα κόπηκε τη στιγμή που το κατσικάκι είχε αρχίσει να ψήνεται στην κουζίνα της Νίτσας. Παρ’ όλα αυτά το κατσικάκι δεν πήγε χαμένο, όπως τόσα και τόσα παγωτά που έλιωσαν μέσα στους καταψύκτες, απλώς ψήθηκε και μοσχοβόλησε σ’ ένα διπλανό σπίτι που είχε ακόμα ένα «παλαιό μαντεμένιο θηρίον». Ηταν το σπίτι της Φλώρας Ασπρέα με την «πλακόστρωτη αυλή, με τις πολλές της γαρδένιες ν’ αρωματίζουν τον αέρα, με την υποβλητική θέα προς το βουνό». Εκεί μαζεύεται κάθε βράδυ μια ετερόκλητη συντροφιά –«ένα καλό μείγμα του πληθυσμού μας, πρωτευουσιάνοι και ντόπιοι, τρεις γενεές, άντρες και γυναίκες» –και επιδίδεται σε κάτι που μοιάζει με αφηγηματική σκυταλοδρομία, αναβιώνοντας «το κλίμα της παλαιάς γειτονιάς».
Οι ιστορίες που μοιράζονται μεταξύ τους οι ήρωες είναι, επί της ουσίας, ένας τρόπος να ξεπεράσουν συλλογικά τη δύσκολη συγκυρία και να έλθουν πιο κοντά ο ένας στον άλλο. Από τις ιστορίες τους, όμως, ξεπηδούν άλλα πρόσωπα που δημιουργούν με τη σειρά τους μια περίεργη και ρευστή ατμόσφαιρα. Από την Τούλα, έναν «Σέρλοκ Χολμς της τσέπης», που εξιχνιάζει ένα μυστήριο δωματίου όταν εξαφανίζεται ένα «ρουμπινένιο δαχτυλίδι» στη διάρκεια ενός ρεβεγιόν το 1952, περνάμε στους μυστηριώδεις εργαζομένους της «Γιώτα Κάπα Χι», μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται για την Ιδεώδη Κατανομή του Χρόνου, και από μια γυναίκα που «διχοτομείται» ως άλλη αμοιβάδα για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, φθάνουμε στα μπερδέματα του αστρονόμου Αρίσταρχου Κέπλερ με φόντο έναν βασιλικό γάμο στην Αθήνα της δεκαετίας του 1960, με τον Ψυχρό Πόλεμο να μαίνεται και το κόκκινο να συνδέεται στα μυαλά όλων με τον κομμουνισμό. Αυτοί είναι οι «Πασαδόροι και βαστάζοι» (2011) της Αθηνάς Κακούρη, ένα «μυθιστόρημα σε έντεκα ιστορίες», ένα βιβλίο με «παλαιά υλικά» –όπως θα έλεγε η συγγραφέας –αλλά με δέσιμο καινούργιο και απρόβλεπτο.
Η σαρωτική συνέχεια…
Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 ο Αλκης Αγγέλου την προέτρεψε να γράψει ένα ιστορικό μυθιστόρημα τοποθετημένο στην εποχή του Διαφωτισμού. Η ίδια ερεύνησε περίπου μία δεκαετία προτού γράψει τα έργα της «Της τύχης το μαχαίρι» και «Η σπορά του ανέμου». Η συνέχεια ήταν σαρωτική. Ακολούθησαν, μεταξύ άλλων, τα έργα: «Με τα φτερά του Μαρίκα» (μια αεροπορική περιπέτεια στα χρόνια του Διχασμού), «Πριμαρόλια» (για την άνοδο και την πτώση της Πάτρας που υπήρξε «ο τόπος της σταφίδας»), βιβλίο που απέσπασε το Βραβείο Νικηφόρου Βρεττάκου (1998), «Ο χαρταετός» (που διαδραματίζεται στην Αθήνα του 1871 με φόντο τα Λαυρεωτικά) και «Θέκλη» (μυθιστόρημα για τον κοινωνικό και πολιτικό αντίκτυπο των πολέμων του 1912 και του 1913) που της χάρισε το Βραβείο Πεζογραφίας του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών (2005) και το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (2006). Το 2009 απέσπασε το Βραβείο Μετάφρασης Βρετανικής Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ για την εργασία της πάνω στο «Μυστήριο του Εντουιν Ντρουντ» του Τσαρλς Ντίκενς.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ