“Θεωρείται συχνά ότι τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν προϋπόθεση για την εκδήλωση συλλογικής δράσης. Πρόκειται για λάθος έμφαση: τα κοινωνικά κινήματα είναι δίκτυα. Και αυτό έχει σοβαρές συνέπειες στον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε το φαινόμενο, κυρίως στις διεθνικές διαστάσεις του. Για τους περισσότερους μελετητές, τα δίκτυα που υποστηρίζουν συλλογικές δράσεις μπορούν να εμφανιστούν μόνο στο τοπικό επίπεδο, ενθυλακωμένα σε κοινωνικούς και επαγγελματικούς ρόλους, οικογενειακές σχέσεις, φιλίες, κτλ. Υποστηρίζεται ότι η εμπιστοσύνη που απαιτείται για την ανάληψη συλλογικής δράσης προϋποθέτει πρόσωπο με πρόσωπο επαφή. Είναι όμως έτσι; Πολύ αμφιβάλλω. Πρώτα πρώτα, πόσο συχνή είναι η επαφή ανθρώπων που κατοικούν στην ίδια περιοχή; Δεύτερον, πολλοί άνθρωποι ανήκουν σε δίκτυα που τέμνουν τα εθνικά σύνορα. Τρίτον, το Διαδίκτυο και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο διευκολύνουν δεσμούς, οι οποίοι ενώ συνήθως εδράζονται σε προσωπικές γνωριμίες καταλήγουν να αναπαράγονται χάρη στην τεχνολογία. Στην πορεία συναντώνται άνθρωποι με κοινά συμφέροντα και ενδιαφέροντα. Αποκλείεται οι πραγματικότητες αυτές να καταλήγουν σε γνήσιες κοινωνικές σχέσεις και μια ενδεχομένως διεθνική κοινωνία πολιτών;”
Ο κ. Μάριο Ντιάνι είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας και κοσμήτορας Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τρέντο.
