Ε να από τα βασίλεια που άκμασαν στην Ελλάδα τον 14ο και 13ο αιώνα π.Χ. ήταν η Πύλος, με τον σοφό βασιλιά της Νέστορα να διεκδικεί μία από τις πλέον σεβαστές θέσεις στα ομηρικά έπη, ενώ στα νεότερα χρόνια οι ανασκαφές στο ανάκτορο φέρνοντας στο φως περί τις χίλιες πινακίδες με Γραμμική Β γραφή προσφέρουν πλήθος πληροφοριών για τη μυκηναϊκή εποχή. Πρώτοι ανασκαφείς της Πύλου, οι Αμερικανοί Καρλ Μπλέγκεν – πρωτοπόρος της αρχαιολογίας στην Ελλάδα- και Μάριον Ρόουσον, είναι οι συγγραφείς του μικρού οδηγού «Στο ανάκτορο του Νέστορα», ο οποίος εκδόθηκε πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδήμα.
Σε έκταση περίπου 2.000 τ. χλμ. εκτεινόταν το βασίλειο της Πύλου και ίσως να καταλάμβανε ολόκληρη τη σημερινή Μεσσηνία. «Αυτή η πλευρά του Αιγολέον» και «πέρα από το Αιγολέον» όπως αναφέρεται στις πινακίδες ήταν οι δύο διοικητικές επαρχίες που χωρίζονταν μεταξύ τους από την οροσειρά Αιγάλεω. Ο οδηγός όμως αναφέρεται κυρίως στο ανακτορικό συγκρότημα, περιγράφοντας κάθε χώρο και εξηγώντας τη χρήση του: το δωμάτιο των αρχείων, η αίθουσα του θρόνου, το λουτρό, η αίθουσα της βασίλισσας, οι αποθήκες του λαδιού και του κρασιού, τα δωμάτια κατοικίας, τα διοικητικά διαμερίσματα αλλά και το ξεχωριστό κτίριο του Εργαστηρίου όπου κατασκευάζονταν πάσης φύσεως αντικείμενα προς χρήση και εξαγωγή. Οπως όπλα, μεταλλικά εργαλεία, ανταλλακτικά των αρμάτων, δερμάτινα αντικείμενα, μάλλινα και λινά υφάσματα, αγγεία και αρώματα.
Πέτρα αλλά κυρίως ξύλο είχαν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του ανακτόρου και άλλωστε αυτή η αφθονία του εύφλεκτου υλικού ευθύνεται για το σαρωτικό αποτέλεσμα της πυρκαϊάς, που το κατέστρεψε. Η επίσημη είσοδος στο κτίριο γινόταν μέσω πύλης ενώ δίπλα στην είσοδο υπήρχε διαμέρισμα δύο δωματίων όπου φυλάσσονταν τα αρχεία, οι πινακίδες δηλαδή που ήρθαν στο φως. Στη συνέχεια τα διαμερίσματα αναπτύσσονταν γύρω από μία εσωτερική υπαίθρια αυλή στην άκρη της οποίας ορθωνόταν το προστώο των επίσημων διαμερισμάτων με δύο κίονες.
Ενα μεγάλο ορθογώνιο δωμάτιο με εστία στο κέντρο υπερυψωμένη από το έδαφος είναι η αίθουσα του θρόνου όπου ο βασιλιάς- «Fάναξ», δηλαδή άναξ- δεχόταν τα επιφανή μέλη της κοινωνίας και ασκούσε τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Ο θρόνος βρισκόταν απέναντι από την εστία, δυστυχώς όμως το μόνο που έχει απομείνει είναι το χάραγμά του στο γύψινο πάτωμα. Ηταν φτιαγμένος από φθαρτά υλικά, πιθανώς ξύλο και ασφαλώς ήταν διακοσμημένος με ελεφαντόδοντο και άλλα πολύτιμα υλικά. Πολύχρωμος ζωγραφικός διάκοσμος κάλυπτε τους τοίχους και έχουν διασωθεί οι παραστάσεις ενός λέοντα και ενός γρύπα δίπλα από τον θρόνο αλλά και μία τεράστια σκηνή συμποσίου που μάλλον αναπαριστούσε την πομπή ανδρών και γυναικών, που οδηγούσαν ταύρο για θυσία. Το πάτωμα ήταν χωρισμένο σε τετράγωνα με γραμμικά σχέδια από κόκκινο, κίτρινο, μπλε, λευκό και μαύρο χρώμα. Στο δάπεδο μπροστά στον θρόνο υπήρχε παράσταση τεράστιου χταποδιού, η εστία ήταν διακοσμημένη με διάφορα ζωγραφικά σχέδια και κοντά της υπήρχε πήλινη τράπεζα προσφορών. Πρόκειται για ένα άκρως επιβλητικό σύνολο που αποδεικνύει τον πλούτο του βασιλείου, την αγάπη για την τέχνη αλλά και το υψηλό επίπεδο στο οποίο αυτή είχε φθάσει.
Οι πινακίδες της Γραμμικής Β είναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες της ακμής αυτού του μυκηναϊκού βασιλείου ενώ δίνουν πληροφορίες για την εσωτερική διοικητική δομή και τις οικονομικές υποθέσεις του. Τεκμηριωμένη είναι η διοικητική κυριαρχία, αρχίζοντας από τον άνακτα ως τους κατώτερους αξιωματικούς και τους εργάτες. Επίσης γνωρίζουμε έτσι ότι οι κάτοικοι της Πύλου οργάνωναν παραγωγή ειδών που δεν έχουν διασωθεί όπως ενδύματα και αρώματα, ότι διέθεταν άρματα με διαφορετικά γένη βοδιών, ότι εισέπρατταν φόρους και ότι λάτρευαν πολλούς θεούς. Η Πύλος χειριζόταν μεγάλη εργατική δύναμη που πληρωνόταν με σύκα και σιτηρά και αποτελούνταν από ποιμένες, υφαντές, αρωματοποιούς, χαλκοπλάστες και υπηρέτες λουτρού. Οι πινακίδες κάνουν λόγο επίσης για δούλους που αγοράζονταν και πωλούνταν αλλά μπορούσαν επίσης να κατέχουν γη και μεγάλα κοπάδια προβάτων και εριφίων, ότι λάμβαναν μερίδια τροφής και ότι τους επιτρεπόταν να κάνουν προσφορές στους θεούς.
Ειδικές σελίδες του οδηγού όμως αναφέρονται στην ιστορία των ανασκαφών που έγιναν το διάστημα από το 1939 ως το 1971 αλλά και στους θολωτούς τάφους της περιοχής ενώ φωτογραφίες και σχέδια φέρνουν κοντύτερα στη σύγχρονη εποχή το μυκηναϊκό βασίλειο. Ο οδηγός, τέλος, έχει συμπληρωθεί με τα νεότερα στοιχεία από τους αμερικανούς επίσης αρχαιολόγους κ. Τζακ Ντέιβις και κυρία Σίνθια Σέλμερντιν .
