Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν να αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος, ο Φρεντερίκ Ανσέλ, πανεπιστημιακός, διδάκτωρ Γεωπολιτικής του Πανεπιστημίου Paris 8, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και διδάσκων στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού (Sciences Po), αναλύει στο «Βήμα» τα διακυβεύματα και τις προϋποθέσεις για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Γιατί ο πρόεδρος Μακρόν επέλεξε αυτή τη χρονική στιγμή για να αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος;
«Ο πρώτος λόγος ήταν η τραγική ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας. Δεν υπήρξε κάποια ιδιαίτερη πολιτική εξέλιξη, η απόφαση είναι ως έναν βαθμό συναισθηματική. Αλλά η γεωπολιτική δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στο συναίσθημα. Υπάρχει και δεύτερος παράγοντας: η βούληση του Μακρόν να ενισχύσει τη γαλλική φωνή στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, παραμένω επιφυλακτικός ως προς τη χρονική στιγμή – όχι ως προς την ουσία. Η αναγνώριση της λύσης των δύο κρατών είναι απολύτως θεμιτή, όπως και η ανάγκη αποστρατιωτικοποίησης ενός παλαιστινιακού κράτους. Ομως, αυτή η κίνηση δεν θα επιφέρει καμία αλλαγή στο πεδίο. Αυτό είναι βέβαιο.
Από την άλλη, αναγνωρίζω ότι εκεί που φοβόμουν ότι δεν θα υπάρξει καμία διπλωματική συνέχεια από τη γαλλική πλευρά την άνοιξη, σήμερα διαπιστώνω ότι η Γαλλία πετυχαίνει σημαντική διπλωματική νίκη. Και αυτό είναι θεμελιώδες για τη χώρα μας. Χώρες όπως η Βρετανία, ο Καναδάς, η Πορτογαλία, ακολουθούν την πρωτοβουλία της Γαλλίας».
Οι ιστορικοί Ελί Μπαρναβί και Βενσάν Λεμίρ, σε πρόσφατο άρθρο τους στον «Monde», υποστηρίζουν ότι χωρίς κυρώσεις προς το Ισραήλ, ο Μακρόν απλώς θα έχει αναγνωρίσει ένα νεκροταφείο. Τι απαντάτε;
«Το άρθρο αυτό περιείχε πολύ σκληρές εκφράσεις. Υπάρχουν δύο παράδοξα. Το πρώτο: όσοι είναι εχθρικοί απέναντι στο Ισραήλ χαιρέτισαν την απόφαση για αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους, όμως αυτή συνοδεύεται από ρητή απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς και του παλαιστινιακού κράτους. Το δεύτερο: η αναγνώριση της Παλαιστίνης από τη Γαλλία έγινε με θερμούς και αδελφικούς όρους προς το Ισραήλ. Δεν ανακοινώθηκαν κυρώσεις κατά του Ισραήλ. Κανένας άλλος ηγέτης, από τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023 και εντεύθεν, δεν έχει λάβει περισσότερες πρωτοβουλίες για τα θύματα και τους ομήρους, από τον Μακρόν. Ο γάλλος πρόεδρος δεν είναι αντιισραηλινός· το αντίθετο».
Η πρωτοβουλία της Γαλλίας σας δίνει λόγους να αισιοδοξείτε;
«Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος κυρίως γιατί, σύμφωνα με όλες τις έρευνες κοινής γνώμης στο Ισραήλ, δεν διαφαίνεται επιστροφή της Ακρας Δεξιάς στην εξουσία στις επόμενες εκλογές. Δεν υποστηρίζω ότι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν θα μπορούσε να παραμείνει πρωθυπουργός, αλλά θα χρειαζόταν ίσως να ηγηθεί μιας κεντρώας συμμαχίας, γεγονός που θα άλλαζε ριζικά τα δεδομένα. Παράλληλα, από την πλευρά των Αράβων δεν έχει υπάρξει ποτέ τόσο συγκρατημένη στάση έναντι του Ισραήλ, ούτε τόση πίεση προς τη Χαμάς, ούτε και τέτοια αισιοδοξία για την αποδυνάμωση του ιρανο-σιιτικού άξονα.
Δύο χρόνια πριν, η Χαμάς είχε τον απόλυτο έλεγχο της Γάζας, ήταν υπερεξοπλισμένη, και το Ιράν με τους “proxies” – τους αντιπροσώπους του – διέθετε πρωτοφανή ισχύ. Σήμερα, το Ισραήλ έκανε τη “βρώμικη δουλειά”, και τα αραβικά κράτη το αναγνωρίζουν».
Βλέπετε επομένως προοπτική για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις;
«Ναι, εφόσον συντρέξουν τρεις προϋποθέσεις: μια νέα, πιο μετριοπαθής κυβερνητική συμμαχία στο Ισραήλ, μια βιώσιμη εκεχειρία με την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλαγή ηγεσίας στην Παλαιστινιακή Αρχή – ο Μαχμούντ Αμπάς πρέπει να αποχωρήσει. Εχει 25 χρόνια χωρίς ουσιαστική δράση. Αν αυτά συμβούν, τότε η Παλαιστινιακή Αρχή θα χρηματοδοτηθεί από τους φόρους των Ευρωπαίων, από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και κυρίως από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και θα μπορέσει να επανακτήσει τον έλεγχο της Γάζας, απ’ όπου εκδιώχθηκε το 2007 από τη Χαμάς. Οι προϋποθέσεις αυτές δεν αποτελούν μαγική εικόνα, βρίσκονται ήδη σε φάση διαμόρφωσης. Και τότε θα υπάρξει πραγματική βάση για επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας. Αυτό όμως δεν θα συμβεί επειδή η Γαλλία και η Βρετανία αναγνώρισαν την Παλαιστίνη».
