Στον 21ο αιώνα, το να είσαι διάσημος αθλητής σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από ρεκόρ, πρωταθλήματα και τρόπαια. Πρέπει παράλληλα με τις γηπεδικές επιτυχίες σου να μετατρέπεις τον μύθο σου σε επιχείρηση, να φτιάχνεις ένα οικοσύστημα από επενδύσεις, προϊόντα και παραγωγή περιεχομένου που εκμεταλλεύεται την υπογραφή σου και αξιοποιεί στο έπακρο το brand σου.

Από παλιές καραβάνες, σαν τον Μάικλ Τζόρνταν και τον «Magic» Τζόνσον, μέχρι τους δημοφιλείς σταρ της εποχής μας, σαν τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τον Στέφεν Κάρι ή τον πάμπλουτο αλλά άγνωστο σε εμάς αθλητή του μπέιζμπολ Σοχέι Οχτάνι, το club των πλουσιότερων sportsmen μοιάζει με μια άτυπη σχολή MBA: αν μελετήσει κανείς τη στρατηγική τους, καταλαβαίνει πώς η αναγνωρισιμότητα µπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση δισεκατοµµυρίων – και σε µια πραγµατικότητα που άνετα τώρα τους ταξιδεύει µε ιδιωτικά σκάφη, εναέρια ή πλωτά, στα ακριβότερα µέρη του πλανήτη για µια πιο σπέσιαλ χριστουγεννιάτικη ατµόσφαιρα, και βέβαια τους επιτρέπει να ανταλλάσσουν µε τους αγαπηµένους τους δώρα που αναλογούν σε «αυτοκράτορες».

Οι πρώτοι διδάξαντες

Ο Μάικλ Τζόρνταν αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Δεν είναι απλώς ο μεγαλύτερος όλων των εποχών στο μπάσκετ, αλλά και εκείνος που εκτέλεσε πιο σωστά τη συνταγή «πώς να γίνετε δισεκατομμυριούχος». Τα Jordan της Nike εξελίχθηκαν σε ένα από τα ισχυρότερα lifestyle labels στον πλανήτη, με γραμμές παπουτσιών που έχουν βρει την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στη νοσταλγία και τη σύγχρονη κουλτούρα streetwear. Η μερική πώληση των Σάρλοτ Χόρνετς εκτίναξε τον προσωπικό του ισολογισμό και επιβεβαίωσε κάτι που ο αθλητικός κόσμος ψιθύριζε δεκαετίες: ότι ο Τζόρνταν έχει μυαλό για business.

Πολύ καλά τα έχει καταφέρει ωστόσο και ο «Magic» Τζόνσον, του οποίου οι επιχειρήσεις διοικούνται μέσω της εταιρείας του Magic Johnson Enterprises και εκτείνονται σε διάφορους τομείς, όπως η ιδιοκτησία αθλητικών επωνυμιών, η εστίαση, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και τα μέσα ενημέρωσης. Οι βασικές δραστηριότητές του περιλαμβάνουν πλειοψηφικό πακέτο στην εταιρεία ασφαλειών ζωής EquiTrust, μερίδια ιδιοκτησίας σε επαγγελματικές αθλητικές ομάδες, όπως οι Λος Αντζελες Ντότζερς και οι Ουάσιγκτον Κομάντερς, καθώς και προηγούμενες επενδύσεις σε αλυσίδες, όπως οι Starbucks και Burger King.

Υπάρχει όμως και ο ΛεΜπρόν Τζέιμς – ένας από τους δύο εν ενεργεία αθλητές που έφτασαν το status του δισεκατομμυριούχου. Ο 40χρονος σουπερστάρ του NBA είναι συνιδρυτής της SpringHill, μιας εταιρείας ανάπτυξης και παραγωγής ψυχαγωγικών προγραμμάτων, και επενδυτής στη Lobos 1707, η οποία πούλησε φέτος το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών στον κολοσσό των οινοπνευματωδών ποτών Diageo σε μια συμφωνία για τα δικαιώματα της επωνυμίας της βότκας Cîroc. Μεταξύ των πιο παραδοσιακών συνεργασιών του, ο Τζέιμς έχει κλείσει συμφωνία με τη Mattel για να γίνει ο πρώτος επαγγελματίας αθλητής με μια συλλεκτική κούκλα φτιαγμένη καθ’ ομοίωσή του. Το χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνει πάνω από 80 εκατ. δολάρια σε ακίνητα και μειοψηφικό μερίδιο στη Fenway Sports Group, τη μητρική εταιρεία των Μπόστον Ρεντ Σοξ και Λίβερπουλ.

Από τα γήπεδα στις επιχειρήσεις

Ο έτερος billionaire είναι ο Τάιγκερ Γουντς, του οποίου οι επιχειρηµατικές δραστηριότητες επικεντρώνονται στην επωνυµία TGR, η οποία περιλαµβάνει εταιρεία σχεδιασµού γηπέδων γκολφ (TGR Design), φιλανθρωπικό ίδρυµα (TGR Foundation) και εταιρείες εκδηλώσεων και φιλοξενίας (TGR Live και εστιατόριο The Woods Jupiter). Εκτός γηπέδου, έχει επενδύσεις σε τομείς όπως η αθλητική τεχνολογία, με τη συνίδρυση της TMRW Sports, η οποία αναπτύσσει ένα πρωτάθλημα γκολφ εσωτερικού χώρου. Αλλα αξιοσημείωτα επιχειρηματικά ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν μια επένδυση στην PopStroke, μια αλυσίδα μίνι γκολφ εσωτερικού χώρου, και συμμετοχές σε άλλες επιχειρήσεις, όπως η NEXUS Luxury Collection και η PGA Tour Enterprises.

Και ο θρύλος του τένις Ρότζερ Φέντερερ έχει γίνει από το περασμένο καλοκαίρι δισεκατομμυριούχος, παρόλο που κρέμασε τη ρακέτα του. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητές του βασίζονται σε στρατηγικές επενδύσεις και μακροπρόθεσμες χορηγίες. Η σημαντικότερη επιτυχία του είναι το μειοψηφικό του μερίδιο στην ελβετική εταιρεία αθλητικών ενδυμάτων και υποδημάτων On, η αξία του οποίου έχει αυξηθεί σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Εχει επίσης υπογράψει μια δεκαετή συμφωνία αξίας 300 εκατ. δολαρίων με την εταιρεία ένδυσης Uniqlo και έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε άλλες εταιρείες, όπως η NotCo και η NetJets.

Εξαιρετικές επιδόσεις στο επιχειρείν έχει σημειώσει και ο Κριστιάνο Ρονάλντο. Τον τελευταίο χρόνο, ο επιθετικός της Αλ Νασρ έχει επενδύσει στην εταιρεία τεχνολογίας φορετών συσκευών Whoop, στον κατασκευαστή πορσελάνινων ειδών πολυτελείας Vista Alegre και στην εταιρεία συμπληρωμάτων διατροφής Bioniq. Η αυτοκρατορία του εκτείνεται σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής του μάρκας CR7, στην οποία εντάσσονται ρούχα και αξεσουάρ, αρώματα και γυμναστήρια. Επεκτάθηκε επίσης στον τομέα της φιλοξενίας και των ακινήτων με την αλυσίδα ξενοδοχείων Pestana CR7, στην τεχνολογία μέσω επενδύσεων όπως η Binance και η εταιρεία του 7EGEND, στα μέσα ενημέρωσης, επενδύοντας σε εφημερίδες όπως η πορτογαλική «Correio da Manhã», και στην υγεία/ευζωία με τις κλινικές μεταμόσχευσης μαλλιών Insparya και το brand μεταλλικού νερού Ursu.

Ο Στέφεν Κάρι, πέρα από τα αμύθητα κέρδη που αποκομίζει από το μπάσκετ, υπέγραψε πριν από λίγα χρόνια ένα χρυσό συμβόλαιο για να παραμείνει για αρκετό καιρό ακόμη το πρόσωπο της ετικέτας Curry της εταιρείας αθλητικών ειδών Under Armour.

Ο γκαρντ των Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς, ο οποίος πριν από λίγους μήνες έγινε ο πρώτος παίκτης του NBA που έφτασε τα 4.000 τρίποντα στην καριέρα του, διαθέτει ωστόσο και άλλους επιχειρηματικούς άσους στο μανίκι. Τον τελευταίο χρόνο έχει επενδύσει στο νερό Nirvana και στο νεοσύστατο γυναικείο πρωτάθλημα μπάσκετ Unrivaled, ενώ συνεργάστηκε με την πρώην πρώτη κυρία Μισέλ Ομπάμα για να λανσάρει μια μάρκα αθλητικών ροφημάτων που ονομάζεται Plezi Hydration και αποδέχθηκε έναν ρόλο ως βοηθός γενικού διευθυντή για τα προγράμματα μπάσκετ στο κολέγιο από το οποίο αποφοίτησε, το Davidson College. Συνέπραξε επίσης με την πλατφόρμα Peacock μέσω της κινηματογραφικής και τηλεοπτικής του εταιρείας Unanimous Media.

Ο μεγάλος σταρ του μπέιζμπολ Σοχέι Οχτάνι κερδίζει εκατοντάδες εκατομμύρια από το άθλημά του, όμως τα πηγαίνει εξίσου καλά και στα endorsements, καθώς το παίζει σε διπλό ταμπλό και συνεργάζεται με εταιρείες που εδρεύουν και στις δύο πλευρές του Ειρηνικού. Στις ΗΠΑ έχει υπογράψει συμβόλαιο με τη New Balance και την Beats by Dre, ενώ στην πατρίδα του την Ιαπωνία προωθεί τα προϊόντα περιποίησης δέρματος Kosé και τα ρολόγια Seiko.

Photo Invision-AP

Ο Λιονέλ Μέσι, ο εξόχως δημοφιλής ποδοσφαιριστής, συνεργάζεται με την Adidas (η εταιρεία κυκλοφόρησε παπούτσια για τα οποία δούλεψαν παρέα ο άσος της Ιντερ Μαϊάμι με τον σταρ της ποπ Bad Bunny) και ίδρυσε πέρυσι μια εταιρεία παραγωγής με την επωνυμία 525 Rosario. Εχει αποκτήσει ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων, κατέχει την αλυσίδα ξενοδοχείων MiM και έχει επενδύσει σε νεοσύστατες τεχνολογικές επιχειρήσεις μέσω της επενδυτικής εταιρείας του Play Time.

Αξίζει να αναφέρουμε και το παράδειγμα του Τράβις Κέλσι, ο οποίος έχει αξιοποιήσει στο έπακρο τη φήμη που του έχει χαρίσει ο δεσμός του με τη μέλλουσα σύζυγό του, Τέιλορ Σουίφτ. Ο κορυφαίος τάιτ εντ του NFL άνοιξε πρόσφατα το 1587 Prime, ένα πολυσύχναστο steakhouse στο Κάνσας Σίτι. Η Garage Beer, μια μάρκα lager που ανήκει στον ίδιο και στον αδελφό του, εξασφάλισε χρηματοδότηση για να επεκταθεί σε εθνικό επίπεδο. Ο αστέρας του αθλητισμού έχει κάνει επίσης κινήσεις στον τομέα της ψυχαγωγίας.

Photo Invision-AP

Ανδρική μονοκρατορία το αθλητικό branding;

Θα ήταν χρήσιμο ωστόσο να αναλύσουμε λίγο γιατί στη λίστα με τους πλουσιότερους αθλητές δεν υπάρχουν γυναίκες στις πρώτες θέσεις. Η σύντομη απάντηση: επειδή τα έσοδα από τις γυναικείες λίγκες (ιδίως από τα δικαιώματα τηλεοπτικής αναμετάδοσης και streaming) είναι ακόμα πολύ μικρότερα των ανδρικών – και οι μισθοί/έπαθλα ακολουθούν άμεσα αυτή τη ροή χρήματος. Παράδειγμα: Tο πακέτο media του WNBA λέγεται ότι κινείται γύρω στα 200 εκατ. δολάρια ετησίως, όταν το NBA κλείνει συμφωνίες που ξεπερνούν τα 6,9 δισ. δολάρια ετησίως. Μόνη εξαίρεση, το τένις: στα Grand Slams υπάρχει ισότητα επάθλων, όμως στα μικρότερα τουρνουά οι διαφορές επανεμφανίζονται. Η καλή είδηση; Η καμπύλη είναι ανοδική. Τα συνολικά έσοδα των γυναικείων σπορ εκτιμάται ότι θα αγγίξουν τα 2,35 δισ. δολάρια εφέτος (από 1,88 δισ. πέρυσι και λιγότερο από 1 δισ. το 2023), με το εμπορικό κομμάτι (sponsorships, licensing) να τραβάει το άρμα. Χρειάζεται χρόνος για να περάσει αυτό στις αµοιβές, αλλά νοµοτελειακά είναι κάτι που θα συµβεί.