Νίκος Μανωλόπουλος: «Η επόμενη μέρα για το »Νιάρχος» έχει ήδη σχεδιαστεί»

Το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος δεν είναι απλώς ένας πολιτιστικός οργανισμός. Είναι η σημαντικότερη παρέμβαση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων του Λεκανοπεδίου εδώ και πολλές δεκαετίες, μέσα από τους άξονες πολιτισμός – εκπαίδευση – αθλητισμός – περιβάλλον. Αυτό υποστηρίζει ο Νίκος Μανωλόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της ΚΠΙΣΝ ΑΕ, του οργανισμού που έχει ως σκοπό τη λειτουργία και διαχείριση του εντυπωσιακού συμπλέγματος του Ρέντσο Πιάνο, το οποίο  παραδόθηκε από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Δημόσιο τον Φεβρουάριο του 2107. Ο οργανισμός «συγκατοικεί» με την Εθνική Λυρική Σκηνή και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, ενώ παράλληλα εκπονεί και τον δικό του προγραμματισμό.

Οι αριθμοί έρχονται να επιβεβαιώσουν τον πρωτοποριακό χαρακτήρα του εγχειρήματος: οι αρχικές προβλέψεις που μιλούσαν για 700.000 επισκέψεις ετησίως πριν από την έναρξη της λειτουργίας του αποδείχθηκαν πολύ χαμηλότερες της πραγματικότητας. Στη διετία 2017-2018 και ενώ το τρέχον έτος δεν έχει ακόμη συμπληρωθεί, περισσότεροι από έξι εκατομμύρια άνθρωποι επισκέφθηκαν τους χώρους του ΚΠΙΣΝ και η τάση βαίνει αυξανόμενη. Αντιστοίχως ανοδικά κινήθηκαν και τα οικονομικά δεδομένα: το σχετικό αποτέλεσμα του 2017 ήταν κατά 2,3 εκατ. ευρώ καλύτερο από τον προϋπολογισμό του επιχειρησιακού σχεδίου που είχε εκπονηθεί πριν από την παράδοση του ΚΠΙΣΝ από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

«Ο πολύ μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις σήμανε αντιστοίχως περισσότερα έσοδα ενώ υπήρξε και πολύ μεγαλύτερη ζήτηση στο κομμάτι της ενοικίασης χώρων» εξηγεί ο κ. Μανωλόπουλος. «Αντιστοίχως, έγινε και σημαντική οικονομία σε κόστη συντήρησης, κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.».

Στη συνέχεια, ο διευθύνων σύμβουλος της ΚΠΙΣΝ ΑΕ αναφέρεται στην πενταετούς διάρκειας δωρεά των 10 εκατ. ευρώ τον χρόνο από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (5 εκατ. για τη λειτουργία και άλλα 5 εκατ. για εκδηλώσεις), γεγονός το οποίο επιτρέπει στο Κέντρο Πολιτισμού να πραγματοποιεί τις δράσεις του με ελεύθερη είσοδο. «Η ύπαρξη ενός δημόσιου Κέντρου Πολιτισμού όπου ο καθένας έχει ελεύθερη πρόσβαση σε ένα πλήθος εκδηλώσεων και δράσεων ήταν η κατεύθυνση που είχαμε τόσο από το ΙΣΝ, όσο και από την πολιτεία, αλλά και η βασική πρόκληση: Το να δημιουργήσουμε έναν χώρο ελεύθερο αλλά οργανωμένο που δεν θα αποκλείει κανέναν αλλά αντιθέτως θα δίνει πρόσβαση σε κοινά που παραδοσιακά αποκλείονταν. Το επόμενο βήμα είναι πλέον ο περαιτέρω εμπλουτισμός της προσφοράς του ΚΠΙΣΝ στο κοινωνικό σύνολο».

Και μετά τη δωρεά; «Εχουμε ήδη αρχίσει την κατάρτιση ενός νέου επιχειρησιακού σχεδίου το οποίο ξεκινά από την υπόθεση ότι θα μπορούσε και να μην υπάρχει καμία δωρεά από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Κέντρο Πολιτισμού» επισημαίνει. «Ωστόσο, βλέποντας την έμπρακτη αγάπη και το ενδιαφέρον του Ιδρύματος και προσωπικά του προέδρου του Ανδρέα Δρακόπουλου, προς τον οποίο είμαστε ευγνώμονες, θέλω να πιστεύω πως αν όλα πηγαίνουν καλά, η υποστήριξη θα συνεχιστεί με κάποιον τρόπο και μετά την πενταετία. Σε κάθε περίπτωση, με τη συνέχιση των φετινών οικονομικών αποτελεσμάτων, θα απαιτείτο καταρχήν για τη λειτουργία μια ετήσια κρατική επιχορήγηση 3 εκατ. ευρώ, με μεγάλα περιθώρια περαιτέρω μείωσης».

Βάσει τού υπό κατάρτιση επιχειρησιακού σχεδίου, πώς θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν τα 5 εκατ. ευρώ της σημερινής χορηγίας για τις εκδηλώσεις του Κέντρου; «Θα πρέπει να αναπτυχθούν άλλες πηγές χρηματοδότησης. Στο κομμάτι των χορηγιών και των μελών του ΚΠΙΣΝ π.χ. υπάρχουν ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες οι οποίες θα πρέπει να καλλιεργηθούν πολύ πιο εντατικά τα επόμενα χρόνια».

Σε κάθε περίπτωση, το εγχείρημα της συνύπαρξης τριών οργανισμών διαφορετικής νομικής μορφής (Ανώνυμη Εταιρεία το Κέντρο Πολιτισμού, Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου η Εθνική Βιβλιοθήκη, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου η Λυρική Σκηνή) και τριών, αντιστοίχως, εποπτευόντων υπουργείων (Οικονομικών, Παιδείας, Πολιτισμού) είναι εξ ορισμού δύσκολο. Τι έχει να πει για αυτό; «Αναφορικά με το Κέντρο Πολιτισμού, ο νόμος που μας διέπει μάς εξαιρεί από πολλές διαδικασίες του Δημοσίου, γεγονός το οποίο μας καθιστά πιο ευέλικτους, εντούτοις πάντα με την προϋπόθεση της πλήρους τήρησης των κανόνων διαφάνειας. Η διαφορετική νομική μορφή είναι δευτερεύον στοιχείο. Καθοριστικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο το υπουργείο Οικονομικών ασκεί τον εποπτικό του ρόλο σεβόμενο την αυτονομία μας και παρέχοντας σταθερή στήριξη, και αυτό οφείλω να το επισημάνω. Επιπλέον, θέλω να τονίσω ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης της συνεργασίας μεταξύ των τριών φορέων».

Προκειμένου να δώσει το στίγμα της συνεργασίας χρησιμοποιεί ένα παράδειγμα: «Ο Φάρος στο ΚΠΙΣΝ είχε αρχικά σχεδιαστεί ως αναγνωστήριο. Τώρα εκεί γίνονται εκδηλώσεις, είτε δικές μας είτε τρίτων που ενοικιάζουν τον χώρο. Ωστόσο, πρέπει να αξιοποιηθεί σε σχέση με τον αρχικό του προορισμό. Σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη λοιπόν θα γεμίσουμε τα ράφια βιβλία τα οποία θα υπάρχουν εκεί ελεύθερα, χωρίς φύλαξη. Ο κόσμος που επισκέπτεται τον χώρο θα μπορεί να τα διαβάζει χωρίς άλλες διαδικασίες, στη λογική τού ότι το κοινό μας έχει αγαπήσει και οικοδομούμε καθημερινά μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας. Με τη Λυρική, από την άλλη πλευρά, μπορούμε να συνεργαστούμε στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό. Σε ευρύτερου ορίζοντα εκδηλώσεις και σε σύμπραξη με ξένους φορείς, ώστε να δημιουργηθούν παραγωγές που θα μπορούν να ταξιδέψουν και στο εξωτερικό… Σε αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλει και η Λυδία Κονιόρδου, η πρόεδρος του ΚΠΙΣΝ».

Σε ένα εγχείρημα αντικειμενικά δύσκολο δεν υπάρχουν, άραγε, τριβές; «Στο πρώτο διάστημα της λειτουργίας υπήρξαν στιγμιαίες διαταραχές, παιδικές ασθένειες της συνεργασίας, θα έλεγα, αλλά πρόκειται για μια σχέση που αναπτύσσεται και εξελίσσεται στον χρόνο. Σε σχέση με τη Λυρική, γίνεται συχνά αναφορά στην καταβολή λειτουργικών εξόδων από την ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι αυτά αφορούν το κόστος υπηρεσιών που προσφέρονται στη Λυρική και έχουν να κάνουν με τη συντήρηση, τη φύλαξη, την καθαριότητα, την κατανάλωση ρεύματος, ασφάλιση κτιρίου και εξοπλισμού κ.λπ. Ακόμη κι αν δεν υπήρχε Κέντρο Πολιτισμού, η ΕΛΣ τα χρήματα αυτά θα τα κατέβαλε προκειμένου να έχει αυτές τις υπηρεσίες. Ωστόσο, το θέμα αυτό δεν είναι ανάμεσα σε εμάς και στη Λυρική αλλά ανάμεσα στη Λυρική και στο υπουργείο Πολιτισμού…».

 Με το θέμα της πρόσβασης τι γίνεται, αλήθεια; Υπάρχει κάποια ουσιαστική εξέλιξη ως προς το θέμα της επέκτασης του μετρό; Ο διευθύνων σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ θυμίζει ότι αυτό προβλεπόταν από την αρχική σύμβαση ανάμεσα στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Δημόσιο. «Ωστόσο, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης της χώρας, το Ιδρυμα δεν επέμεινε στον όρο αυτόν» λέει ο Νίκος Μανωλόπουλος. Τώρα όμως, συνεχίζει, λόγω της πολύ μεγάλης επισκεψιμότητας έχει δημιουργηθεί μια νέα κατάσταση. «Είμαστε λοιπόν και μέσω του υπουργείου Οικονομικών σε συνεννόηση με τα αρμόδια υπουργεία προκειμένου να εξεταστεί η δυνατότητα διεύρυνσης του μετρό. Αυτή την εβδομάδα υπάρχει και μια ημερίδα που διοργανώνει ο Δήμος Καλλιθέας όπου θα συζητηθεί το σχέδιο αυτό».