Ζούμε εδώ και μερικούς μήνες σε έναν καινούργιο κόσμο. Κρίσιμες σταθερές της μεταπολεμικής περιόδου και ιδίως της διεθνούς τάξης μετά το 1990 έχουν τεθεί σε αμφισβήτηση. Μιλάμε για διεθνείς κατακτήσεις, που αποτελούσαν επί δεκαετίες το θεμέλιο της αμερικανικής και κατ’ επέκταση της δυτικής πολιτικής, όπως η ιερότητα των συνόρων, οι σταθεροί, πολυμερείς κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου, με ελαχιστοποίηση δασμών και προώθηση της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, η μάχη κατά της κλιματικής κρίσης, η ιδεολογική στήριξη των δημοκρατιών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε σχέση με τα αυταρχικά καθεστώτα και τους πάσης φύσεως εχθρούς της δημοκρατίας.
Ταυτόχρονα εκφράζεται μια εμφανής αντιπάθεια για τους κοινούς ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα πολυμερή διεθνή όργανα και μια προτίμηση στις ειδικές διμερείς συμφωνίες («deals»), η διάρκεια και η ερμηνεία των οποίων είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό, ιδίως αν σκεφτούμε την πρόσφατη αμερικανική θέση για πολλαπλές ερμηνείες του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Την ίδια περίοδο η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε μια οξεία δημοσιονομική κρίση, καθώς το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ έχει ξεπεράσει το 120% του αμερικανικού ΑΕΠ και ο κεντρικός τραπεζίτης μιλά δημόσια για μια μη διατηρήσιμη δημοσιονομική κατάσταση.
Στο περιβάλλον αυτό η Ευρώπη έχει μπροστά της ταυτόχρονα μοναδικές ευκαιρίες και υπαρξιακές απειλές. Η διάλυσή της και η επιστροφή σε 27 μικρομεσαία κράτη σε μια ήπειρο με γερασμένο πληθυσμό, περιορισμένους φυσικούς πόρους και μεγάλες γεωπολιτικές προκλήσεις και απειλές ισοδυναμεί με απόλυτη καταστροφή, ιδίως σε έναν κόσμο ολοένα και λιγότερο παγκοσμιοποιημένο και δημοκρατικό.
Η ενίσχυση της ενοποίησής της αντίθετα, με αξιοποίηση της μοναδικής στον κόσμο θέσης της, καθώς πρόκειται για μια υπερκρατική οντότητα με μεγάλη οικονομική επιρροή, αταλάντευτους δημοκρατικούς θεσμούς, σεβασμό στα δικαιώματα των πολιτών της και πολιτική και οικονομική σταθερότητα, ανοίγει τεράστιες ευκαιρίες. Ευκαιρίες για μια Ενωση:
• Με τη δική της άμυνα και ασφάλεια, που στηρίζεται στις δικές της δυνατότητες για αμυντική βιομηχανική ανάπτυξη και καινοτομία.
• Με το δικό της νόμισμα, που μπορεί να κερδίσει έδαφος και μερίδιο ως παγκόσμιο νόμισμα αποταμίευσης (reserve currency).
• Με στενότερη ενεργειακή και χρηματοπιστωτική ενοποίηση και αποφασιστική αντιγραφειοκρατική προώθηση της καινοτομίας, που διασφαλίζουν τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της στο νέο παγκόσμιο σκηνικό.
• Με αξιοποίηση των διεθνών συμμαχιών και εμβάθυνση των σχέσεων με όλες τις χώρες που εξακολουθούν να συμμερίζονται τις θεμελιώδεις αρχές που αναφέραμε στην αρχή.
Για να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες αυτές η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει τον εαυτό της όχι ως ουραγό ενός κόσμου που φεύγει, αλλά ως υπερασπιστή ενός καλύτερου κόσμου που έρχεται. Κινητοποιώντας τους ίδιους της τους πολίτες, που είναι και η μεγαλύτερη δύναμή της, για την υπεράσπιση των κατακτήσεών της, αλλά και για την αξιοποίηση των τεράστιων δυνατοτήτων που μας προσφέρει η έκρηξη της τεχνολογίας.
Της ευκαιρίας που μας δίνεται να κτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο, αλλά και της υπαρξιακής ανάγκης να αντισταθούμε στη δυστοπία του αυταρχισμού, των κατακτητικών πολέμων και του υπερπλουτισμού των ελάχιστων, στο όνομα ενός καπιταλισμού που έχει ξεχάσει τις θεμελιώδεις φιλελεύθερες αξίες που του επέτρεψαν να κυριαρχήσει στον πλανήτη μετά το 1990.
Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η Ευρώπη να ξυπνήσει από τον λήθαργό της και να προχωρήσει αποφασιστικά μπροστά σε μια νέα φάση ενοποίησης. Η στασιμότητα δεν είναι εναλλακτική.
Ο κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης είναι βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας.
