Με κοινό άρθρο τους που δημοσίευσαν την περασμένη Δευτέρα στη «Le Monde» επτά νομπελίστες Οικονομίας καλούν τη γαλλική πολιτική ηγεσία και το Κοινοβούλιο να φορολογήσουν τους πολύ πλούσιους πολίτες.

«Η Γαλλία έχει την ευκαιρία να δείξει για άλλη μια φορά τον δρόμο στον υπόλοιπο κόσμο» σημειώνουν οι νομπελίστες. Και η «ευκαιρία», βέβαια, είναι η δεινή οικονομική και δημοσιονομική θέση στην οποία έχει περιέλθει η δεύτερη (μετά τη γερμανική) οικονομία της ευρωζώνης, η οποία έφθασε να δανείζεται ακριβότερα από χώρες-σύμβολα των δημοσιονομικών εκτροπών, όπως είναι η Ιταλία, ακόμα και η Ελλάδα. Η απόδοση του πενταετούς γαλλικού ομολόγου εκτινάχθηκε την περασμένη Τρίτη στο 2,66%, έναντι 2,64% του ιταλικού και 2,54% του ελληνικού.

Ευημερούν

Με την κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού να πασχίζει να βρει τα πατήματά της στο Κοινοβούλιο και στην κοινωνία προκειμένου να υιοθετήσει έναν «ανθεκτικό και βιώσιμο» προϋπολογισμό που θα πείθει τις αγορές ότι όλα βρίσκονται υπό έλεγχο, οι διάσημοι οικονομολόγοι (πρόκειται για τους βραβευθέντες το 2024 Νταρόν Ατσέμογλου και Σάιμον Τζόνσον, το 2019 Εστέρ Ντιφλό και Αμπχιζίτ Μπανερζί, το 2008 Πολ Κρούγκμαν και το 2001 Τζόζεφ Στίγκλιτζ και Τζορτζ Ακερλοφ) πρότειναν να φορολογηθούν οι υπερπλούσιοι, οι οποίοι εξάλλου ευημερούν ιδιαίτερα στη Γαλλία.

«Οι δισεκατομμυριούχοι του κόσμου κατέχουν το ισοδύναμο του 14% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes. Στη Γαλλία όμως κατέχουν σχεδόν το 30% του ΑΕΠ της χώρας» υπογραμμίζουν οι «7» στο άρθρο τους.

Πέραν αυτού, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ φορολογούνται κατά μέσον όρο με συντελεστή 0,6% και οι συνολικά 3.000 δισεκατομμυριούχοι στον πλανήτη φορολογούνται με μέσο συντελεστή 0,3%, οι γάλλοι υπερπλούσιοι δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρο χάρη στις περίφημες τεχνικές «βελτιστοποίησης» της φορολόγησής τους.

Αυτούς έχουν βάλει στο στόχαστρο οι νομπελίστες, προτείνοντας την υιοθέτηση μιας παραλλαγής του «φόρου Ζικμάν», που εγκρίθηκε μεν τον Ιούνιο από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση, αλλά απορρίφθηκε από τη Γερουσία.

Η παραλλαγή αφορά τη φορολόγηση με 2% όσων Γάλλων κατέχουν περιουσία άνω των 100 εκατ. ευρώ. Η ιδέα του γάλλου οικονομολόγου Γκαμπριέλ Ζικμάν προβλέπει τη φορολόγηση με 2% των περίπου 3.000 ανθρώπων στον πλανήτη με περιουσία άνω του 1 δισ. δολαρίων.

Ο «φόρος Ζικμάν» στη γαλλική του εκδοχή υπολογίζεται ότι θα απέφερε στον γαλλικό προϋπολογισμό 15 με 20 δισ. ευρώ ετησίως. Την πρόταση σκέπτεται να επαναφέρει στο Κοινοβούλιο η γαλλική Αριστερά το επόμενο φθινόπωρο, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Humanité».

Οι συντάκτες του άρθρου που δημοσίευσε η «Le Monde» πιστεύουν ότι η Γαλλία μπορεί να πρωταγωνιστήσει ώστε να αναζωπυρωθούν οι συζητήσεις περί φορολόγησης του μεγάλου πλούτου σε διεθνές επίπεδο.

Διότι η πρόταση Ζικμάν τέθηκε επί τάπητος πριν από ακριβώς έναν χρόνο στη συνάντηση του G20 τον Ιούλιο του 2024 και απορρίφθηκε μετ’ επαίνων. Στην εφετινή συνάντηση κορυφής του G20 που έγινε στις αρχές Ιουλίου στη Σεβίλλη την πρόταση για «περισσότερη φορολογική δικαιοσύνη» επανέφεραν ο βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα και ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ.

Αν βέβαια πέρυσι με τις ΗΠΑ να εκπροσωπεί ο Τζο Μπάιντεν δεν μπόρεσε να περάσει η πρόταση, θα ήταν ουτοπικό να περιμένει κανείς ότι αυτό θα συνέβαινε ή πρόκειται να συμβεί επί προεδρίας Τραμπ.

Τίποτα δεν χάθηκε

Αλλά οι επτά νομπελίστες θεωρούν ότι τίποτα δεν έχει χαθεί. «Το διεθνές κίνημα για φορολογική δικαιοσύνη έχει ξεκινήσει» υποστηρίζουν, πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει λόγος να περιμένει κανείς μια διεθνή συμφωνία.

Αντίθετα, «πρέπει να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση δίνοντας το παράδειγμα, όπως έκανε η Γαλλία στο παρελθόν, με την εισαγωγή του ΦΠΑ το 1954» τονίζουν. Ο ΦΠΑ εξάλλου είναι ένας έμμεσος φόρος στην κατανάλωση και επιβάλλεται αδιακρίτως σε πλούσιους και φτωχούς – με τους δεύτερους βέβαια να τον «νιώθουν» περισσότερο. Ο «φόρος Ζικμάν» είτε στην παγκόσμια εκδοχή του 1 δισ. δολαρίων είτε στη γαλλική των 100 εκατ. ευρώ, είναι στοχευμένος. Και όσοι φορολογηθούν δεν θα ζοριστούν ούτε κατ’ ελάχιστον για να τον πληρώσουν.

Η στροφή των ψηφοφόρων: Φτωχοποίηση και ανισότητες γιγαντώνουν τα άκρα

«Αν ο ΦΠΑ ήταν ο φόρος της μεταπολεμικής περιόδου, ο φόρος στους υπερπλούσιους είναι αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, σε μια εποχή που οι μεγάλες περιουσίες αυξάνονται ραγδαία» σημειώνουν οι επτά νομπελίστες Οικονομίας. Οντως, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη – αλλά και στην Ανατολή και δη στην Κίνα – οι εισοδηματικές ανισότητες δεν παύουν να διευρύνονται.

Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι, ενώ η μεσαία τάξη φτωχοποιείται. Ανάλυση της αμερικανικής Fed (Κεντρικής Τράπεζας) έδειξε ότι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες στις ΗΠΑ το πλουσιότερο 1% του αμερικανικού πληθυσμού αύξησε τα περιουσιακά του στοιχεία κατά 21 τρισ. δολάρια.

Το ίδιο χρονικό διάστημα ο πλούτος του 50% των λιγότερο εύρωστων οικονομικά Αμερικανών συρρικνώθηκε κατά 900 δισ. δολάρια. Στην Ευρώπη τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα το 10% των πλουσιότερων ανθρώπων κατέχει το 67% του συνολικού πλούτου σε ολόκληρη την ήπειρο, ενώ το 50% των λιγότερο ευκατάστατων κατέχει μόλις το 1,2% του πλούτου. Ο ακραίος πλούτος αυξάνεται ενώ αντίστοιχα αυξάνεται και η φτώχεια.

Συμπτωματικά την περασμένη Δευτέρα που δημοσιεύθηκε το άρθρο των «7», το γαλλικό Ινστιτούτο Insee ανακοίνωσε ότι ενώ το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα των Γάλλων αυξήθηκε ελαφρώς μεταξύ 2022 και 2023 φτάνοντας τα 25.760 ευρώ ετησίως, ο δείκτης Gini (πρόκειται για έναν δείκτη που μετρά τις οικονομικές ανισότητες) έχει επίσης αυξηθεί στο 0,297 και βρίσκεται πολύ κοντά στη μέγιστη τιμή που έχει καταγραφεί το 2011 (0,298). Σύμφωνα με την έκθεση του Insee, σχεδόν 10 εκατ. Γάλλοι ζουν κάτω από το κατώφλι της φτώχειας, που έπληττε το 15,4% του πληθυσμού το 2023 (από 14,4% το 2022).

Η αύξηση του αριθμού των φτωχών στη Γαλλία κατά περίπου 650.000 μέσα σε έναν χρόνο είναι μια από τις αιτίες της ανάδειξης του φωτογενούς νέου ηγέτη της Ακροδεξιάς Ζορντάν Μπαρντελά ως του δημοφιλέστερου πολιτικού ηγέτη της χώρας, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση. Η άμβλυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων στη Γαλλία (και όχι μόνο) είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η στροφή των ψηφοφόρων στα πολιτικά άκρα.

Συμμετέχοντας ενεργότερα ο «ακραίος πλούτος» στην άμβλυνση των ανισοτήτων, θα εμπόδιζε τη γιγάντωση των πολιτικών άκρων, σημειώνει ο βρετανικός «Observer». Επιπλέον, μετά την απόφαση του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ των εθνικών προϋπολογισμών, η μεγαλύτερη συνεισφορά των υπερπλουσίων στα κοινά βάρη θα ήταν μια αδιαμφισβήτητη απόδειξη του πατριωτισμού τους.