Στο επίσημο δείπνο που ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παρέθεσε στον Λευκό Οίκο, στις 18 Νοεμβρίου, προς τιμήν του ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, οι καλεσμένοι ήταν πολλοί και διάσημοι.
Οι επιχειρηματίες και ο διεθνής σταρ του ποδοσφαίρου, Κριστιάνο Ρονάλντο, σχολιάστηκαν εκτενώς από τα μέσα ενημέρωσης, όμως η παρουσία, ενός προσκεκλημένου, είχε ιδιαίτερη σημασία: ο Ιλον Μασκ επανεμφανίστηκε στο τραπέζι του Τραμπ, μετά από τη θορυβώδη αντιπαράθεσή τους, τον περασμένο Μάιο.
Ο Μασκ είχε τότε αποχωρήσει από την τραμπικής έμπνευσης, υπηρεσία κυβερνητικής αποδοτικότητας (DOGE), στόχος της οποίας, ήταν η εφαρμογή περικοπών στο ομοσπονδιακό κράτος. Ο Μασκ συγκρούστηκε με τον Τραμπ γιατί διαφώνησε με το «Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο» για το φορολογικό και τη μετανάστευση, το οποίο, η αμερικανική κυβέρνηση ψήφισε τελικώς, τον Ιούλιο.
Ο κίνδυνος της ίδρυσης κόμματος από τον Μασκ
Λίγες μέρες μετά την ψηφοφορία του νομοσχεδίου, ο Μασκ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ιδρύσει νέο κόμμα, «για να ξαναδώσει στους Αμερικανούς την ελευθερία τους». Το διακύβευμα ήταν μεγάλο. Ο Μασκ είχε ενισχύσει με 288 εκατομμύρια δολάρια την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ το 2024. Αν ο Μασκ προχωρούσε στην ίδρυση κόμματος, οι Ρεπουμπλικανοί και το κίνημα MAGA είχαν λόγο να ανησυχούν για την πιθανή διάσπαση της βάσης του κόμματος, με αποτέλεσμα τη νίκη των Δημοκρατικών στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο, τον Νοέμβριο του 2026. Οργανώθηκε λοιπόν ένα σχέδιο επαναπροσέγγισης του Τραμπ με τον Μασκ, στο οποίο, τον κύριο ρόλο διαδραμάτισε ο αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς και άλλοι, όπως η πανίσχυρη προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Σούζι Γουάιλς, σύμφωνα με χθεσινό υποδειγματικό ρεπορτάζ της Washington Post.
Εύθραυστη ανακωχή
Ο Βανς προσπάθησε να κινητοποιήσει ανθρώπους του στενού κύκλου του Μασκ, ζητώντας τους να τον πιέσουν να εγκαταλείψει τα σχέδιά του για τη δημιουργία νέου κόμματος. Παράλληλα, άρχισε να ασκεί πιέσεις σε ρεπουμπλικανούς βουλευτές και γερουσιαστές, για να στηρίξουν την υποψηφιότητα του Τζάρεντ Άιζακμαν, – φίλου του Μασκ- για τη θέση του διευθυντή της NASA -της ομοσπονδιακής υπηρεσίας που χρηματοδοτεί τη SpaceX, την εταιρεία κατασκευής δορυφόρων, του Μασκ.
Η πολύμηνη εκστρατεία του Βανς τελικώς απέδωσε. Ο Τραμπ και ο Μασκ έχουν αποκαταστήσει τις σχέσεις τους, όμως πολλοί επισημαίνουν ότι η μεταξύ τους ανακωχή, παραμένει εύθραυστη.
Βανς, ένας σοβαρός προεδρικός υποψήφιος για το 2028
Ο Βανς και ο Μασκ ήταν φίλοι και πριν από τις εκλογές του 2024. Ωστόσο η σχέση τους ενισχύθηκε σημαντικά αφότου ο Μασκ βρέθηκε στην Ουάσιγκτον για την υπηρεσία DOGE. Ο Βανς συνομιλεί τακτικά με τον Μασκ, ο οποίος τον θεωρεί σοβαρό υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών για τις προεδρικές εκλογές του 2028.
Οι δύο άνδρες -σημειωτέον ότι ο Βανς υπήρξε επενδυτής σε επιχειρήσεις τεχνολογίας της Silicon Valley-, μοιράζονται την ίδια κοσμοθεωρία και μια ιδιαίτερη προτίμηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (κυρίως το X, του Μασκ), όπου ο Βανς έχει υιοθετήσει ένα αιχμηρό, προκλητικό ύφος, ανάλογο με του Μασκ. Η συμμαχία τους θα μπορούσε να εδραιώσει περαιτέρω, την επιρροή των μεγιστάνων της τεχνολογίας στον Λευκό Οίκο.
Οι δεσμοί όμως του αμερικανού αντιπροέδρου, με έναν μεγιστάνα όπως ο Μασκ, ενέχουν πολιτικό ρίσκο, σε μια περίοδο όπου πολλοί Αμερικανοί, ακόμη και μέλη του τραμπικού κινήματος MAGA, δυσπιστούν και επικρίνουν τους επιχειρηματίες της τεχνολογίας, της Silicon Valley.
Αιφνιδιασμός της κυβέρνησης Τραμπ από τον Μασκ
Όπως σημειώνει η Washington Ρost, το περιβάλλον του Τραμπ αιφνιδιάστηκε από την ταχύτητα και την απροκάλυπτη τόλμη με την οποία ο Μασκ παρενέβη, μέσω της DOGE, στη λειτουργία της αμερικανικής κυβέρνησης, προχωρώντας, με αστραπιαίες κινήσεις, στην αποδόμηση ομοσπονδιακών υπηρεσιών και επιτιθέμενος δημόσια, σε οποιονδήποτε έβρισκε μπροστά του, ακόμη και σε υπουργούς.
Ο Μασκ έχει δηλώσει ότι είναι απίθανο να αναλάβει ξανά ένα ανάλογο εγχείρημα όμως εξακολουθεί να βρίσκει στήριξη σε κύκλους της Silicon Valley και σε ορισμένα μέλη της κυβέρνησης που υποστηρίζουν ότι πέτυχε ένα σημαντικό στόχο: να αναμορφώσει τον τρόπο λειτουργίας του αμερικανικού κράτους, και να καταστήσει αποδεκτή την ιδέα ότι το κράτος μπορεί, και πρέπει, να λειτουργεί περισσότερο σαν επιχείρηση.
Η θητεία του Μασκ στην DOGE, απεδείχθη εξαιρετικά αντιδημοφιλής. Η μετοχή της επιχείρησής του, της Tesla, κατέρρευσε εν μέσω διαδηλώσεων έξω από τα γραφεία της. Το επιθετικό ύφος του Μασκ αποξένωσε ακόμη και συνεργάτες του, οι οποίοι θεώρησαν ότι είχε ξεπεράσει τα όρια.
Μέχρι την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο, στα τέλη Μαΐου, στον κατάλογο των κυβερνητικών αξιωματούχων με τους οποίους ο Μασκ είχε συγκρουστεί έντονα και δημόσια, συγκαταλέγονταν ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ο υπουργός Μεταφορών, Σον Π. Ντάφι, ο προεδρικός σύμβουλος επί θεμάτων Εμπορίου, Πίτερ Ναβάρο, και ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Σέρτζιο Γκορ.
Η σύγκρουση με τον Γκορ ήταν η πιο προβληματική. Την τελευταία ημέρα που ο Μασκ υπηρετούσε ως ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος, ο Γκορ -ο οποίος είχε ρόλο σε ζητήματα στελέχωσης-, παρουσίασε στον Τραμπ στοιχεία που αποδείκνυαν ότι ο δισεκατομμυριούχος Τζάρεντ Άιζακμαν, τον οποίο ο Μασκ προωθούσε για τη θέση του διευθυντή της NASA, είχε στο παρελθόν, κάνει χρηματικές δωρεές, σε υποψηφίους των Δημοκρατικών. Ο Γκορ γνώριζε ότι ο Τραμπ ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητος στις προσλήψεις ατόμων που δεν συμμερίζονταν την πολιτική του ιδεολογία. Ο Τραμπ απέσυρε την υποψηφιότητα του Άιζακμαν και τρεις ημέρες αργότερα, ο Μασκ εξαπέλυσε δριμεία επίθεση εναντίον του προέδρου, με αφορμή το «Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο» για το φορολογικό και τη μετανάστευση.
Καταλύτης η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ
Το διάστημα που ακολούθησε, ο Τζέι ντι Βανς, κατέβαλε συνεχείς προσπάθειες για την επαναπροσέγγιση των δυο ανδρών. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν δολοφονήθηκε ο διάσημος συντηρητικός ακτιβιστής Τσάρλι Κερκ, το γεγονός λειτούργησε ως καταλύτης για τον Μασκ, ο οποίος αισθάνθηκε ότι όφειλε να παρέμβει ενεργά. Άρχισε να έρχεται ξανά σε επαφή με παράγοντες των Ρεπουμπλικανών, εκφράζοντας ακόμη και την επιθυμία να επιστρέψει δυναμικά στην πολιτική σκηνή, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Ο Σέρτζιο Γκορ, ο αξιωματούχος που είχε παρέμβει καθοριστικά κατά της υποψηφιότητας Άιζακμαν, είχε εν τω μεταξύ, μετατεθεί σε θέση στο εξωτερικό. Στις 18 Δεκεμβρίου, ο Τζάρεντ Άιζακμαν ορκίστηκε διευθυντής της NASA.
