«Δεν υπάρχει τίποτε πιο λυπηρό από το να υπηρετείς έναν ηγεμόνα του οποίου δεν είσαι ευνοούμενος», έγραφε τον 17ο αιώνα, ο γάλλος συγγραφέας Ζαν-Φρανσουά Πωλ ντε Γκοντί, γνωστός ως καρδινάλιος του Ρετς, οξυδερκής παρατηρητής της γαλλικής πολιτικής ζωής. Η φράση του βρίσκει την τέλεια εφαρμογή της στην περίπτωση των σχέσεων μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών και του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Η επικείμενη συνάντηση του Τραμπ με τον ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν στις 15 Αυγούστου στην Αλάσκα, φαίνεται ότι προκάλεσε σχετικό πανικό στις ευρωπαϊκές ελίτ, που είδαν τον αμερικανό πρόεδρο να τις «αδειάζει» για ακόμη μια φορά. Όχι μόνο επειδή Ουάσιγκτον και Μόσχα δεν έχουν γνωστοποιήσει το τι συζητήθηκε στη συνάντηση του απεσταλμένου του Τραμπ στο Κρεμλίνο, Στίβεν Γουίτκοφ, με τον Πούτιν, αλλά γιατί ο Τραμπ, με τη δεδηλωμένη πρόθεσή του να συζητήσει για το μέλλον της Ουκρανίας ακόμη και χωρίς την παρουσία του προέδρου της, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δείχνει ξανά την προτίμησή του στη συναλλακτική λογική, πιστή στην εικόνα δύο ισχυρών ανδρών που τα «βρίσκουν» σε ένα μεγάλο, κλειστό δωμάτιο.
Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για συντονισμό
Οι τελευταίες εξελίξεις κινητοποίησαν τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες οι οποίες επιχειρούν να βρουν κοινό βηματισμό. Το περασμένο Σάββατο, οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Φινλανδίας και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε κοινή τους δήλωση, ανέφεραν ότι “παραμένουν προσηλωμένοι στην αρχή ότι τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με τη βία, ενώ χαιρέτιζαν την προσπάθεια Τραμπ “για να σταματήσει η σφαγή στην Ουκρανία”.
Ακολούθησε η πρωτοβουλία του γερμανού καγκελάριου Μερτς για τη διεξαγωγή έκτακτης τηλεδιάσκεψης αύριο, στην οποία θα λάβουν μέρος, εκτός των ηγετών που συνυπέγραψαν την κοινή δήλωση, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι, ο Τραμπ και ο αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς.
Σύμφωνα με το Politico, θα προηγηθεί ξεχωριστή κλήση μεταξύ των ευρωπαίων ηγετών και του Ζελένσκι. Οι ευρωπαίοι ηγέτες, υπό την καθοδήγηση του Μερτς, αναμένεται ότι θα επιμείνουν στη θέση ότι ο Πούτιν πρέπει πρώτα να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός πριν από οποιεσδήποτε ειρηνευτικές συνομιλίες. Επιπλέον, τονίζουν ότι τυχόν εδαφικές ανταλλαγές θα πρέπει να έχουν τη συναίνεση του Κιέβου.
Ο απρόβλεπτος παράγων Τραμπ
Η πρώτη αντίδραση από τον Λευκό Οίκο ήρθε απο τον ίδιο τον αμερικανό πρόεδρο. «Θα μιλήσω με τους ευρωπαίους ηγέτες, με τους οποίους τα πάω πολύ καλά», είπε ο Τραμπ ενώ αναφερόμενος στον Ζελένσκι, θύμισε ότι «διαφωνώ πολύ με ό,τι έχει κάνει αλλά θα μιλήσω μαζί του”. Κράτησε ωστόσο το καλύτερο για το τέλος, σημειώνοντας ότι «θα υπάρξει κάποια ανταλλαγή εδαφών… Θα υπάρξουν κάποιες αλλαγές ως προς τη γη».
Αυτές οι δηλώσεις του Τραμπ, που υπενθυμίζουν το λαμπρό παρελθόν του ως κτηματομεσίτη, συνοψίζουν τους φόβους που διακατέχουν τις ηγεσίες των χωρών μελών της ΕΕ και τους κοινοτικούς θεσμούς. Φόβοι όχι αβάσιμοι αν ανατρέξει κανείς σε πρόσφατα περιστατικά, όπως η δουλοπρεπής στάση του Ρούτε έναντι του Τραμπ πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη τον περασμένo Ιούνιο.
Σημειωτέον ότι αν Μόσχα και Ουάσιγκτον βρουν κοινό έδαφος, υπάρχει ο κίνδυνος, ο λογαριασμός του επανεξοπλισμού της Ουκρανίας με αμερικανικά όπλα, να «ξεμείνει» στους προϋπολογισμούς των ευρωπαϊκών κρατών, πυροδοτώντας νέα πολλαπλή κρίση στις σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής.
«Κινδυνεύουμε να γίνουμε υποσημείωση στην Ιστορία», δήλωσε, με αφορμή την επικείμενη συνάντηση Πούτιν και Τραμπ, ευρωπαίος διπλωμάτης, στο CNN, τονίζοντας ότι η διακηρυγμένη «στρατηγική αυτονομία» της Ευρώπης θα αποτελούσε χρήσιμη ασπίδα ενάντια στον πιο απρόβλεπτο πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ, αν δεν είχε καταστεί χιλιοειπωμένη ευχή.
