Στη γενική εικόνα των βάσεων των πανελλαδικών εξετάσεων του 2025, οι 232 Σχολές παρουσίασαν άνοδο και 200 παρουσίασαν πτώση.

Στο 1ο επιστημονικό πεδίο των Ανθρωπιστικών σπουδών είχαμε πτωτικές τάσεις των βάσεων μικρής έκτασης, κάτι που είδαμε χαρακτηριστικά στη Νομική Αθήνας και εκείνη της Θεσσαλονίκης, καθώς και στα περιζήτητα τμήματα της Ψυχολογίας.

Στο 2ο επιστημονικό πεδίο των Θετικών σπουδών σημαντική άνοδο παρουσίασαν όλα τα Πολυτεχνικά τμήματα των μηχανικών στα αστικά κέντρα αλλά και στην περιφέρεια. Στο ίδιο ωστόσο επιστημονικό πεδίο κλασσικά τμήματα όπως για παράδειγμα των Μαθηματικών και της Φυσικής παρουσίασαν όχι μόνο εντυπωσιακές πτώσεις αλλά και μεγάλο αριθμό κενών θέσεων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στο Φυσικό τμήμα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης είχαμε 99 κενές θέσεις στο καθένα με τις βάσεις εισαγωγής τους να παρουσιάζουν αντίστοιχα άνοδο 330 μορίων στην Αθήνα και 281 στην Θεσσαλονίκη. Συμπέρασμα εντυπωσιακό, που ωστόσο δεν έρχεται ως αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης αλλά των κενών θέσεων στα δυο αυτά τμήματα.

Στο 3ο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Υγείας στο οποίο αναμενόταν πτώση βάσεων λόγω της μείωσης του αριθμού των διαγωνιζόμενων κατά 6%, η πτώση αυτή δεν αποδείχθηκε εμφανής στα τμήματα της Ιατρικής, τα οποία παρουσίασαν τελικά εντυπωσιακή σταθερότητα. Μάλιστα οι Ιατρικές Σχολές σε Αθήνας, Θράκη, Κρήτη και Ιωάννινα είχαν ακριβώς την ίδια βάση με εκείνη της προηγούμενης χρονιάς (κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει ξανά). Αντιθέτως, σημαντικές πτώσεις παρατηρήθηκαν σε ορισμένα τμήματα της Νοσηλευτικής κυρίως στα ΑΕΙ της περιφέρειας. Πιο εντυπωσιακή περίπτωση από αυτές ήταν η Νοσηλευτική Σχολή του πανεπιστημίου Πελοποννήσου στην Τρίπολη που είχε φέτος πτώση 2.195 μορίων.

Να σημειώσουμε ωστόσο ότι εντυπωσιακές πτώσεις αλλά και πολλές κενές θέσεις είχαμε και στα τμήματα Γεωπονίας που είναι κοινά τμήματα του 2ου και του 3ου επιστημονικού πεδίου. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα εξ αυτών είναι το τμήμα της Φυτικής Παραγωγής στο Γεωπονικό πανεπιστήμιο Αθήνας που είχε 172 κενές θέσεις!

Στο 4ο επιστημονικό πεδίο της Οικονομίας και Πληροφορικής που είναι πλέον το πολυπληθέστερο παρουσιάστηκε σημαντική άνοδος της τάξης των 400 μορίων σε πολλά τμήματα και στο κέντρο και στην περιφέρεια.

Αθροιστικά, στα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρατηρούνται 10.636 θέσεις κενές στην κατηγορία των Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ) και 250 κενές θέσεις στην κατηγορία των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ).

Ποιοι μένουν εκτός

Συνεκτιμώντας όλα τα στατιστικά των πανελλαδικών εξετάσεων για 5η συνεχόμενη χρονιά, παρατηρούμε ότι το 1/3 των υποψηφίων από τα ΓΕΛ μένουν εκτός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα 2/3 των υποψηφίων που προέρχονται από τα ΕΠΑΛ δεν βρίσκουν επίσης θέση στα τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας.

Πρέπει να υπογραμμίσουμε ξανά εδώ, ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι ένας διαγωνισμός κατάταξης των υποψηφίων και πολλοί υποψήφιοι που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ούτε αδιάβαστοι ούτε αδιάφοροι, μένουν εκτός της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευση.

Σε ένα τοπίο μεταλυκειακής εκπαίδευσης στο οποίο υπάρχουν πολλαπλές πλέον ευκαιρίες (και καλώς), όπως Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ), κολέγια με 3ετείς προπτυχιακές σπουδές που παρέχουν επαγγελματικά δικαιώματα, σύντομα 60 τμήματα των νέων με κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστήμιων, οι πιο αδικημένοι φαίνεται να είναι σήμερα οι υποψήφιοι των πανελλαδικών εξετάσεων και της δημόσιας τριτοβάθμιάς εκπαίδευσης που μένουν εκτός αυτής, ενώ προσφέρονται θέσεις που μένουν κενές.

Η ανάγκη για αλλαγές

Απαιτείται άμεση διόρθωση του συστήματος, αξιολόγηση και διόρθωση των προβλημάτων που έχει προκαλέσει η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ), κάτι που δεν έγινε ποτέ. Επίσης, πέραν των κενών θέσεων, αναρωτιέται εύλογα κάποιος τι θα συμβεί τελικά σε όλα τα περιφερειακά δημόσια τμήματα ΑΕΙ που έχουν μονοψήφιο αριθμό επιτυχόντων. Τι θα απογίνουν, για παράδειγμα, οι 4 επιτυχόντες στη Δασολογία του Καρπενησίου και οι αντίστοιχοι που πέτυχαν στο αντίστοιχο τμήμα της Δράμας;

Τέλος είναι φανερό ότι το νέο τοπίο τριτοβάθμιάς εκπαίδευσης απαιτεί ένα κοινό παρονομαστή αξιόπιστου και αδιάβλητου Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου.

Το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων έχει στην πράξη απαξιωθεί, καθώς ένας επιτυχών ή μια επιτυχούσα στο τμήμα Ψυχολογίας του Ρεθύμνου που μένει την Αθήνα, πιθανά θα επιλέξει φέτος να γραφτεί σε κάποιο κολέγιο ή μη κρατικό πανεπιστήμιο, λαμβάνοντας υπόψιν το κόστος σπουδών (στέγη, διατροφή) εκτός του τόπου κατοικίας.

Όλοι γνωρίζουμε και αντιλαμβανόμαστε πόσο αυτό αυξάνει περαιτέρω τον αθέατό αριθμό των πραγματικά κενών θέσεων στα δημόσια ΑΕΙ της χώρας. Είπαμε να γλυτώσουμε από τις λευκές κόλλες (όπως χαρακτηριστικά έγραψε στο παρελθόν το «Βήμα») και καταλήξαμε στα …κενά τμήματα.