Με τα μέσα ενημέρωσης σε ολόκληρο τον κόσμο να ασχολούνται με το επικών διαστάσεων, τοξικό «διαζύγιο» ανάμεσα στον Ίλον Μασκ και τον Ντόναλντ Τραμπ, η δραστηριότητα του πρόεδρου των ΗΠΑ σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας τις ημέρες αυτές, οριακά πέρασε απαρατήρητη παρά το γεγονός ότι είχε τρεις εξαιρετικά σημαντικές επαφές.   

Το διπλωματικό «blitzkrieg» του ενοίκου του Λευκού Οίκου, με το οποίο προσπαθούσε να δηλώσει παρόν -χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία κατά τα φαινόμενα- σε όλα τα μεγάλα ανοιχτά μέτωπα (κάποια από τα οποία ο ίδιος άνοιξε) της διεθνούς πολιτικής, περιλάμβανε το τηλεφώνημα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, την συνάντηση με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και το τηλεφώνημα με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ. 

Με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά για τις επαφές του Αμερικανού προέδρου με τους προαναφερθέντες ηγέτες, ο Τραμπ συζήτησε για θέματα που σχετίζονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, το Ιράν, το παγκόσμιο εμπόριο, τους δασμούς και την… απόβαση στην Νορμανδία. Τα αποτελέσματα των επαφών βέβαια, πέρα από κάποιες πομπώδεις αναρτήσεις του προέδρου των ΗΠΑ στους λογαριασμούς στα σόσιαλ μίντια και ειδικά στο Truth Social, είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενα ως προς τον βαθμό που ο Τραμπ κατάφερε να «επιβάλλει» την ατζέντα της κυβέρνησης του στους συνομιλητές του.  

Είναι τόσο αμφιλεγόμενα που οριακά θα μπορούσε κάποιος να πει ότι επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική «TACO» (σ.σ. Trump Always Chickens Out που ελληνικά σημαίνει «Ο Τραμπ πάντα στο τέλος κάνει την κότα»), το καυστικό ακρωνύμιο που κυκλοφορεί τις τελευταίες εβδομάδες για την στάση του προέδρου στο θέμα των δασμών, έχει πλέον επεκταθεί αρκετά πέρα από το αρχικό πεδίο εφαρμογής της.

Ο Τραμπ παριστάνει τον ενήλικα στον Πούτιν

Επί παραδείγματι, ο Τραμπ στην συνομιλία του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν εμφανίστηκε να αποδέχεται το «δικαίωμα» της Ρωσίας να απαντήσει στις επιθέσεις του Κιέβου εντός του ρωσικού εδάφους που πραγματοποιήθηκαν τις προηγούμενες μέρες. Πέραν του ότι έσπευσε να ανακοινώσει ο ίδιος με ανάρτηση του, ότι ο Πούτιν τον ενημέρωσε ότι η Ρωσία θα απαντήσει, χωρίς ο ίδιος να προβάλλει κάποια αντίρρηση, ο Τραμπ κατά την διάρκεια της συνάντησης του με τον Μερτς εμφανίστηκε να είναι σίγουρος – με τον τρόπο του- πως οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα πρόβλημα να συνεχιστεί ουσιαστικά η σύγκρουση για… λίγο ακόμα.  

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, παρουσία του Γερμανού καγκελάριου, μέσα στον Λευκό Οίκο: « Κάποιες φορές βλέπεις δύο παιδάκια να μαλώνουν μεταξύ τους σαν τρελά. Μισιούνται και μαλώνουν στο πάρκο και εσύ προσπαθείς να τα χωρίσεις. Αλλά αυτά δεν θέλουν να χωριστούν. Κάποιες φορές είναι καλύτερο να τα αφήσεις να τσακώνονται για λίγο και μετά να τα χωρίζεις. Έκανα αυτή την παρομοίωση στον Πούτιν χθες. Του είπα: «Πρόεδρε, ίσως πρέπει να συνεχίσετε να τσακώνεστε και να υποφέρετε πολύ». Και οι δύο πλευρές υποφέρουν, πριν τους χωρίσεις και πριν είναι σε θέση να χωριστούν. Το βλέπεις στο χόκεϊ, το βλέπεις στον αθλητισμό. Οι διαιτητές τους αφήνουν για μερικά δευτερόλεπτα, τους αφήνουν για λίγο πριν τους χωρίσουν. Δεν μου αρέσει. Είπα, «Μην το κάνεις. Δεν πρέπει να το κάνεις. Πρέπει να το σταματήσεις». Αλλά και πάλι, υπάρχει πολύ μίσος».  

Στις δηλώσεις αυτές απάντησε ο Ντιμίτρι Πεσκόφ λέγοντας: «Σε αυτό, βέβαια, ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να έχει τη δική του άποψη για το τι συμβαίνει. Για εμάς, αυτό είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα, είναι ένα ζήτημα των εθνικών μας συμφερόντων, ένα ζήτημα της ασφάλειάς μας, του μέλλοντός μας και των παιδιών μας, του μέλλοντος της χώρας μας». 

Το ρεαλιστικό ρωσικό παιχνίδι για το Ιράν

Όσον αφορά στο Ιράν,  την αναφορά στο θέμα έκανε ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ κατά την τηλεφωνική του συνομιλία με τον Πούτιν. Από τα όσα ανακοίνωσε μετά το τηλεφώνημα το μόνο που πήρε ήταν μια γενικόλογη δέσμευση από τον Ρώσο ομόλογο του ότι θα μπορούσε ίσως να παρέμβει ο ίδιος για να μην αποκτήσει η Τεχεράνη πυρηνικά όπλα.  

To αφήγημα αυτό προφανώς βόλεψε κάπως την Μόσχα (που εξασφάλισε και παράταση χρόνου μετά το τηλεφώνημα Τραμπ- Πούτιν στις… απαντήσεις της κατά του Κιέβου), και ο Ντιμίτρι Πεσκόφ έσπευσε να επιβεβαιώσει ότι «ο πρόεδρος Πούτιν είπε ότι είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε την εξαιρετικά καλή σχέση συνεργασίας που έχουν με την Τεχεράνη για να διευθετήσουμε και να συμβάλλουμε στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις για την επίλυση του πυρηνικού θέματος του Ιράν». Στα παραπάνω πρόσθεσε πως: «Ο πρόεδρος θα μπορούσε να συμβάλλει αν αυτό κριθεί αναγκαίο».  

Δεν είναι βέβαιο πως ο Αμερικανός πρόεδρος παρακολούθησε τις δηλώσεις του Πεσκόφ, όμως αν ενημερωνόταν για αυτές πιθανότατα θα μπορούσε να αντιληφθεί ότι είναι ιδιαίτερα «ζυγισμένες» διπλωματικά.  

Για να γίνει καλύτερα κατανοητό το τι συμβαίνει με το θέμα του Ιράν ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία, προ ημερών η Τεχεράνη απέρριψε το σχέδιο των ΗΠΑ για περιορισμό του εμπλουτισμού ουρανίου. Λίγο αργότερα η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα σχολίασε πως «ανησυχούμε σοβαρά για τις αυξανόμενες εντάσεις γύρω από το Ιράν και τον κίνδυνο διολίσθησης σε πλήρη σύγκρουση».  

Παράλληλα σύμφωνα με το TASS, κατά την διάρκεια συνάντησης ανάμεσα στον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριαμπκόφ και τον πρέσβη του Ιράν Καζέμ Τζαλαλί υπήρξε «αμοιβαίο ενδιαφέρον για την πρόληψη περαιτέρω εντάσεων, που τροφοδοτούνται από διάφορες εικασίες σχετικά με υποτιθέμενες απειλές που σχετίζονται με το ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν». 

Η Κίνα «μετακινεί τα γκολ ποστ»

Εκτός της κατά τα φαινόμενα «ανισόρροπης», όσον αφορά στο ποιος τελικά έλεγχε την συζήτηση, επαφής με τον Ρώσο πρόεδρο, ο Τραμπ εμφανίστηκε να βρίσκεται ένα βήμα πιο «πίσω» και στην τηλεφωνική συνομιλία με τον Σι Τζινπίνγκ. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο ίδιος ο Τραμπ για την συνομιλία, οι δύο πλευρές δεν έθιξαν ζητήματα που σχετίζονται ούτε με την Ουκρανία, ούτε με το Ιράν (κάτι που τονίζει ίσως και την βούληση των ΗΠΑ να διαχωρίσουν κάπως τα θέματα που βάζουν στο τραπέζι ανάλογα με τον συνομιλητή τους).

Η συνομιλία αφορούσε κυρίως, σύμφωνα και με τις δύο πλευρές στα θέματα εμπορίου που τις χωρίζουν, ενώ υπήρξαν και κάποιες αναφορές στο θέμα της Ταϊβάν. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι χρειάζεται… άλλος ένας γύρος εμπορικών συνομιλιών.

Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε η «ανακωχή» που ήρθε μετά από την υποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ -εξαιτίας της σκληρής απάντησης της Κίνας και οδήγησε στην συμφωνία που υπεγράφη στην Ελβετία- κρατάει. Ο Τραμπ στις σχετικές του δηλώσεις ανέφερε ότι:  «Ξεκαθαρίσαμε κάθε πολυπλοκότητα, είναι πολύ περίπλοκα πράγματα. Νομίζω ότι είμαστε σε πολύ καλή κατάσταση με την Κίνα και την εμπορική συμφωνία». 

Ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι σύντομα θα αρχίσουν οικονομικές συνομιλίες υψηλού επιπέδου με την Κίνα, με την Ουάσινγκτον να εκπροσωπείται από τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ, τον υπουργό Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ και τον εμπορικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ Τζέιμισον Γκριρ.  

Μεταξύ άλλων ο Τραμπ υποστήριξε ότι ο Σι τον προσκάλεσε στην Κίνα και ότι κι εκείνος «ανταπέδωσε». Όπως ανέφερε: «Ως πρόεδροι δύο μεγάλων εθνών, αυτό είναι κάτι που και οι δύο ανυπομονούμε να κάνουμε». 

Από την πλευρά τους τα κινεζικά μέσα, υποστηρίζουν ότι ο Σι είπε στον Τραμπ ότι η Κίνα έχει εφαρμόσει αυστηρά τη συμφωνία της Γενεύης, αλλά και ότι η αμερικανική πλευρά θα πρέπει να εξετάσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί με ρεαλιστικό τρόπο και να αποσύρει τα «αρνητικά μέτρα» που έχουν ληφθεί εναντίον της χώρας. 

«Ο κινεζικός λαός τηρεί πάντα τις υποσχέσεις του και ολοκληρώνει τις πράξεις του. Εφόσον έχει επιτευχθεί συναίνεση, και οι δύο πλευρές θα πρέπει να την τηρήσουν», είπε ο Σι στον Τραμπ. 

Η «απόβαση» που έκανε θόρυβο χωρίς ουσία

Ίσως η μόνη «επαφή» των τελευταίων ημερών για την οποία ο πρόεδρος Τραμπ θα μπορούσε να πει ότι είχε το πάνω χέρι ήταν αυτή με τον Φρίντριχ Μερτς. Βέβαια σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, αυτή ήταν και η στρατηγική του καγκελαρίου, να αφήσει τον Τραμπ να κάνει το δικό του θορυβώδες σόου, ενώ ο ίδιος έθετε σιωπηλά την ατζέντα.  

Ο Τραμπ όντως τράβηξε εξαιρετικά εύκολα τα φώτα της δημοσιότητας πάνω του, προσφέροντας μεταξύ άλλων το highlight της συζήτησης με τον Μερτς, που ήταν η αναφορά του στην D-Day, την ημέρα της απόβασης των Συμμάχων στις ακτές της Νορμανδίας. 

Το θέμα ανέκυψε όταν ο Μερτς υπενθύμισε στον Τραμπ ότι την Παρασκευή (σήμερα) είναι η 81η επέτειος της Απόβασης στη Νορμανδία, με τον Αμερικανό πρόεδρο να τον διακόπτει για να σχολιάσει πως: «Ναι αυτή δεν ήταν μια ευχάριστη μέρα για εσάς».  

Ο Μερτς κατάφερε να γυρίσει με ιδιαίτερη ευκολία το άκομψο σχόλιο του προέδρου των ΗΠΑ και να θέσει εκ νέου την ατζέντα της συζήτησης λέγοντας: «Μακροπρόθεσμα, κύριε Πρόεδρε, αυτή ήταν η απελευθέρωση της χώρας μου από τη ναζιστική δικτατορία. Ξέρουμε τι σας οφείλουμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λέω ότι η Αμερική βρίσκεται και πάλι σε πολύ ισχυρή θέση για να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο (σ.σ. της Ουκρανίας)». 

Τα τρία βασικά ζητήματα ήταν η αύξηση των αμυντικών δαπανών, οι δασμοί και η Ουκρανία. Όσον αφορά στο τελευταίο πέραν των σχολίων που προαναφέρθηκαν σχετικά με τα «παιδιά που τσακώνονται» (το δεύτερο highlight της συνάντησης που χάρισε στα μέσα ενημέρωσης ο Τραμπ), ο αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι και οι δύο ηγέτες αισθάνονται ότι είναι «πολύ λυπηρό» αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία, ότι δεν πιστεύει ότι ο Πούτιν «παίζει παιχνίδια» και ότι για την ρωσική εισβολή φταίει ο… Μπάιντεν.

Ο Τραμπ είπε επίσης ότι πιστεύει ότι ο Πούτιν θέλει «όλο το πράγμα», αναφερόμενος -πιθανόν- στο σύνολο της Ουκρανίας. Από την πλευρά του ο Μερτς πρότεινε η Γερμανία και οι ΗΠΑ να διαδραματίσουν από κοινού ρόλο στον τερματισμό του πολέμου. Είναι γνωστό ότι οι δύο πλευρές συζήτησαν επίσης και το θέμα του ΝΑΤΟ, ενώ υπήρξε και ανταλλαγή απόψεων και για τους δασμούς. 

 Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Μερτς ως «καλό αντιπρόσωπο [sic] της Γερμανίας» και επίσης «δύσκολο», κάτι που όπως είπε είναι κομπλιμέντο. Ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα παραμείνουν στη Γερμανία και χαρακτήρισε θετικό το γεγονός ότι το Βερολίνο δαπανά περισσότερα χρήματα για την άμυνα. 

Όσον αφορά στους δασμούς ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε: «Θα καταλήξουμε, ελπίζω, με μια εμπορική συμφωνία. Είμαι εντάξει με τους δασμούς, ή κάνουμε μια συμφωνία με το εμπόριο». 

Η διπλωματία Τραμπ και το… TACO

Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι ο Τραμπ μπορεί να είναι ο «πλανητάρχης» και όλοι να τον αντιμετωπίζουν ως τέτοιον, όμως τελικά πέρα από μια γενικότερη διάθεση επίδειξης  ισχύος, δύναμης και του Εγώ του, στο τέλος εμφανίζεται να μην μπορεί να διαχειριστεί και να πάρει αποτελέσματα σε κρίσιμα για τον πλανήτη ζητήματα. Μένει να φανεί αν η πολιτική TACO θα είναι μια μόνιμη κατάσταση για το υπόλοιπο της προεδρίας Τραμπ και που τελικά θα οδηγήσει αυτή.