Στις 16 Ιανουαρίου 2009, εν μέσω των χερσαίων πολεμικών επιχειρήσεων του ισραηλινού κράτους στη Γάζα, ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της χώρας, o Σλόμι Έλνταρ, δέχεται μια κλήση στο κινητό του ενώ μιλά στο δελτίο ειδήσεων του «Καναλιού 10».
Κοιτάζει την οθόνη, κάνει ένα νόημα στην παρουσιάστρια και, σε μία έξω από κάθε τηλεοπτικό κανόνα κίνηση, τοποθετεί τη συσκευή κοντά στο μικρόφωνο. Ενημερώνει για την ταυτότητα του καλούντος και απαντά. Εικάζει ότι κάτι πολύ σημαντικό θα ακουστεί, αλλά δεν είναι προετοιμασμένος για αυτό που θα ακολουθήσει.
Ένας άνδρας κλαίει με λυγμούς και, μόλις παίρνει μια ελάχιστη ανάσα, ρωτά με φωνή που τρέμει από την απόγνωση «Μπορεί να έρθει κάποιος εδώ; Τραυματίστηκαν οι κόρες μου. Θέλω να τις σώσω. Χτυπήθηκαν στο κεφάλι! Ω Θεέ μου! Γιατί δεν έριξαν αλλού; Σκότωσαν τα κορίτσια μου!». Για περίπου ένα λεπτό, οι Ισραηλινοί ακούν σε ζωντανή μετάδοση όχι μόνο τη φωνή ενός Παλαιστίνιου, αλλά τη φωνή της Γάζας.
Ο άνδρας στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο γιατρός Ιζελντίν Αμπουελαΐς, ο πρώτος Παλαιστίνιος γιατρός (μαιευτήρας) που εργάστηκε σε Ισραηλινό νοσοκομείο. Τρεις από τις πέντε κόρες του μια μία ανιψιά του δολοφονήθηκαν εκείνο το απόγευμα, όταν ένα άρμα μάχης του ισραηλινού στρατού εκτόξευσε μια ρουκέτα στο σπίτι του, η οποία εξερράγη στο δωμάτιο όπου βρίσκονταν τα παιδιά του.
Ο Δρ. Αμπουελαΐς ήταν ήδη ένα πολύ γνωστό πρόσωπο, τόσο στους Ισραηλινούς όσο και στους Παλαιστινίους αφενός λόγω της προσφοράς του στο πεδίο της ιατρικής και αφετέρου λόγω των θέσεών του για τις σχέσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Αν και δεν υπάρχει οικογένεια στη Γάζα που να μην θρηνεί απώλειες εξαιτίας της Ισραηλινής κατοχής, η περίπτωση του «γιατρού της Γάζας», όπως είναι γνωστός ο Αμπουελαΐς, θεωρήθηκε ξεχωριστή, διότι λόγω της δημοτικότητας του ήταν θεωρητικά ένα πρόσωπο που θα δίσταζε να χτυπήσει ο ισραηλινός στρατός.
«Η ιστορία της ζωής μου δεν είναι απλώς προσωπική· είναι μια εθνική ιστορία, μια παλαιστινιακή ιστορία», λέει στο ΒΗΜΑ ο Δρ. Αμπουελαΐς.
Μεγαλωμένος στον προσφυγικό καταυλισμό της Tζαμπάλια στην Γάζα, ο οποίος πλέον έχει ισοπεδωθεί από τον ισραηλινό στρατό, ο Δρ. Αμπουελαΐς είναι ακτιβιστής και σταθερός υπέρμαχος της ειρήνης και της συνύπαρξης Ισραηλινών-Παλαιστινίων, με την προϋπόθεση της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στη Γάζα. Πέρα από τις δεκάδες διακρίσεις που έχει λάβει, έχει προταθεί και για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Κατέγραψε την προσωπική του ιστορία στο βιβλίο «I Shall Not Hate: A Gaza Doctor’s Journey on the Road to Peace and Human Dignity». Το 2014, η σκηνοθέτρια Ταλ Μπαρντά ανέλαβε την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, με το ντοκιμαντέρ «I Shall Not Hate», το οποίο διακρίθηκε στο 9ο Διεθνές Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Beyond Borders που πραγματοποιείται στο Καστελόριζο. Μάλιστα αυτό το Σαββατοκύριακο (28-30/3) το Beyond Borders κάνει την καθιερωμένη του «επίσκεψη» στην Αθήνα.
I Shall not Hate, δεν θα μισήσω. Δεν ξέρω με ποιο τρόπο βγαίνουν αυτές οι λέξεις από το στόμα του Δρος. Αμπουελαΐς, αλλά βγαίνουν. Δεν έπαψε ποτέ να μιλά για την ειρήνη και όταν κοίταξε κατάματα την άβυσσο, με την απώλεια των παιδιών του, μετέτρεψε το προσωπικό του πένθος σε ως θεραπευτικό παράγοντα μιας κοινωνίας διαλυμένης από το μίσος και τη δυσπιστία. Στη μνήμη των κορών του έχει ιδρύσει το Ίδρυμα «Daughters for Life», για την ενδυνάμωση των κοριτσιών της Μέσης Ανατολής μέσω της πρόσβασής τους στην εκπαίδευση.
Ο Δρ. Αμπουελαΐς μίλησε στο ΒΗΜΑ στο περιθώριο της επίσκεψής του στην Αθήνα για την προβολή του «I Shall Not Hate».
Η ιστορία της ζωής σας είναι αυτό που λέμε bigger than life. Όμως ό,τι συμβαίνει στη Παλαιστίνη δεν είναι απλώς bigger than life, αλλά υπερβαίνει το δίκαιο, τη δικαιοσύνη, ξεπερνά, αν θέλετε, τον πολιτισμό ή ακόμα και την ίδια της έννοιας την ανθρωπότητας. Η ιστορία σας είναι μοναδική και ταυτόχρονα τυπική για ένα ολόκληρο λαό…
Η ιστορία της ζωής μου δεν είναι απλώς προσωπική· είναι μια εθνική ιστορία, μια παλαιστινιακή ιστορία. Πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν γνωρίζουν πραγματικά ποιοι είναι οι Παλαιστίνιοι. Η κατανόηση της ιστορίας μας είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του παρόντος μας. Ο παλαιστινιακός λαός είχε τη γη του, τα σπίτια του, τη χώρα του. Έπειτα, εκτοπίστηκε λόγω του αποικισμού. Ορισμένοι ηγέτες σε αυτόν τον κόσμο ενεργούν σαν να έχουν το δικαίωμα να πάρουν ό,τι θέλουν, αφήνοντας τους άλλους με το τίποτα. Η Παλαιστίνη καταλήφθηκε από τους Βρετανούς και παραδόθηκε ως «δώρο» στον εβραϊκό λαό, οδηγώντας στην καταστροφή του 1948, την Νάκμπα. Αυτό δεν ήταν απλώς ένα ιστορικό γεγονός· ήταν μια καθοριστική στιγμή εκτοπισμού και ταλαιπωρίας που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Μεγαλώσατε σε έναν καταυλισμό προσφύγων. Πώς σας διαμόρφωσε αυτή η συνθήκη;
Το να είσαι πρόσφυγας σημαίνει ότι κάποτε είχες ένα σπίτι, μια χώρα, έναν πολιτισμό -για να σου αφαιρεθούν τα πάντα εν μία νυκτί. Σημαίνει απώλεια ελευθερίας και αξιοπρέπειας και το να αναγκάζεσαι να βασίζεσαι στην ανθρωπιστική βοήθεια. Αυτό το μαρτύριο δεν είναι μοναδικό για τους Παλαιστινίους. Η ιστορία επαναλαμβάνεται μέσα από την ανθρώπινη απληστία, αλαζονεία και άγνοια.
«Η ειρήνη δεν είναι απλώς μια πολιτική συμφωνία -είναι ένας τρόπος ζωής».
Σε προσωπικό επίπεδο έχετε υποστεί ανείπωτες απώλειες από τις δυνάμεις του Ισραήλ. Πώς λέτε «δεν θα μισήσω»;
Οι κόρες μου σκοτώθηκαν όταν ισραηλινά τανκς βομβάρδισαν το σπίτι μου. Αργότερα, μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, έχασα περισσότερα από 70 μέλη της οικογένειάς μου. Ακόμη και οι τάφοι τους καταστράφηκαν. Αλλά η δολοφονία δεν πληγώνει τους νεκρούς -πληγώνει τους ζωντανούς. Γι’ αυτό συνεχίζω να μιλώ. Η δολοφονία δεν φέρνει την ειρήνη· τροφοδοτεί μόνο το μίσος και τον εξτρεμισμό.
Πιστεύετε ότι η επίθεση στο σπίτι σας το 2009 ήταν σκόπιμη;
Θα πρέπει να ρωτήσετε τους δράστες. Είτε ήταν μια εσκεμμένη πράξη είτε όχι, αποτέλεσμα υπήρξε το ίδιο. Το πραγματικό ερώτημα είναι γιατί δεν ανέλαβε κάποιος την ευθύνη, γιατί δεν ζήτησε κάποιος συγγνώμη. Αυτά συνιστούν την πραγματική αδικία.
Ο Δρ. Αμπουελαΐς έχασε τις τρεις από τις πέντε κόρες του και μια ανιψιά του, όταν ένα ισραηλινό τανκ έριξε ρουκέτα στο σπίτι του.
Τι είναι ειρήνη για εσάς;
Η ειρήνη δεν είναι απλώς μια πολιτική συμφωνία -είναι ένας τρόπος ζωής, μια σχέση που βασίζεται στον σεβασμό, την κατανόηση και την ενσυναίσθηση. Έχουμε ειρήνη με τη Γη; Όχι, γιατί την εκμεταλλευόμαστε. Γι’ αυτό βλέπουμε την κλιματική αλλαγή, τους σεισμούς, τις καταστροφές. Το ίδιο ισχύει και για τις ανθρώπινες σχέσεις. Χωρίς ισότητα, ελευθερία και δικαιοσύνη, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ειρήνη.
Ως γιατρός πώς βλέπετε τον πόλεμο;
Ο πόλεμος δεν αφορά μόνο τους στρατιώτες. Τα πάντα έχουν μετατραπεί σε όπλα, τα τρόφιμα, το νερό, ο ηλεκτρισμός, η εκπαίδευση. Ο πόλεμος μπαίνει στα σπίτια, στα νοσοκομεία και στα σχολεία. Δεν είναι φυσική καταστροφή· είναι μια ανθρώπινη ασθένεια. Και όπως κάθε ασθένεια, πρέπει να προλαμβάνεται. Η σιωπή απέναντι στην αδικία είναι η ίδια μια μορφή αδικίας.
Πιστεύετε ότι οι γιατροί έχουν έναν μοναδικό ρόλο στην οικοδόμηση της ειρήνης;
Απολύτως. Σε ένα νοσοκομείο, οι ασθενείς δεν τυγχάνουν μεταχείρισης με βάση την εθνικότητα, τη θρησκεία ή την εθνοτική καταγωγή. Το μόνο που τους διαφοροποιεί είναι η διάγνωση. Ξεγέννησα πολλά ισραηλινόπουλα και πάντα φερόμουν σε κάθε μητέρα με την ίδια φροντίδα. Ο κλάδος της υγείας εξισώνει τους ανθρώπους και πρέπει να επεκτείνουμε αυτή την ισότητα πέρα από το νοσοκομείο.
Μιλήσατε για τα παιδιά των Ισραηλινών. Πώς βιώνουν τον αγώνα για ελευθερία τα παιδιά της Παλαιστίνης;
Ρωτήστε ένα δεκάχρονο παιδί στην Αθήνα τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει και θα σας πει—γιατρός, μηχανικός, δάσκαλος. Ρωτήστε ένα Παλαιστινιόπαιδο, και η απάντηση είναι διαφορετική: «Δεν μας επιτρέπεται να μεγαλώσουμε». Η Λωρίδα της Γάζας είναι τώρα χωρίς παιδιά, χωρίς μητέρες, χωρίς σπίτια, χωρίς τροφή, χωρίς σχολεία. Περισσότερα από 20.000 παιδιά είναι ορφανά. Τι είδους κόσμος επιτρέπει να συμβαίνει αυτό;
«Η σιωπή απέναντι στην αδικία είναι η ίδια μια μορφή αδικίας».
Τι απαιτεί η αληθινή συμφιλίωση;
Η συμφιλίωση δεν είναι απλώς μια λέξη· είναι μια διαδικασία. Απαιτεί αλήθεια, δικαιοσύνη, λογοδοσία και υπευθυνότητα. Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Αν παραβιάσετε τον κόκκινο σηματοδότη, αντιμετωπίζετε συνέπειες. Γιατί λοιπόν τα εγκλήματα πολέμου να μένουν ατιμώρητα; Δεν μπορούμε να μιλάμε για ειρήνη χωρίς πρώτα να αντιμετωπίσουμε τη δικαιοσύνη.
«Ο κόσμος πρέπει να ξεσηκωθεί και να απαιτήσει δικαιοσύνη, όχι μόνο για τους Παλαιστινίους, αλλά για όλους τους καταπιεσμένους λαούς», σημειώνει στο ΒΗΜΑ ο Δρ. Αμπουελαΐς
Υπήρξαν και ηγέτες που πάλεψαν για τη εργάστηκαν για τη συμφιλίωση. Ο Γιτζάκ Ράμπιν που δολοφονήθηκε από ακροδεξιούς και ο Γιάσερ Αραφάτ…
Α ναι! Η συμφωνία του Όσλο έφερε μια νέα και ελπιδοφόρα εποχή και απέδειξε ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο. Δυστυχώς, η συμφωνία αυτή πέθανε μαζί με τον Ράμπιν. Η ειρήνη να έρθει εφόσον οι ηγεσίες το επιλέξουν και φυσικά δεν είναι μπορεί να είναι δίκαιη μόνο για τη μία πλευρά αλλά και για τις δύο. Ξέρετε, οι πολιτικοί ηγέτες έρχονται και παρέρχονται, αλλά η κληρονομιά τους παραμένει. Θέλουν να τους θυμούνται για τη δικαιοσύνη ή για την υποστήριξη της καταπίεσης; Πολλοί ηγέτες είναι συνένοχοι λόγω των δικών τους συμφερόντων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέχουν στο Ισραήλ άνευ όρων υποστήριξη, επιτρέποντας παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Ο κόσμος πρέπει να ξεσηκωθεί και να απαιτήσει δικαιοσύνη, όχι μόνο για τους Παλαιστινίους, αλλά για όλους τους καταπιεσμένους λαούς.
Ο Τραμπ όταν μιλά τώρα για ειρήνη ονειρεύεται την «Τραμπ Γάζα», μια Γάζα η οποία θα ανήκει στις ΗΠΑ και θα γίνει η «Κυανή Ακτή της Μέσης Ανατολής». Όταν είδατε αυτό το AI–Video ποια ήταν η αντίδρασή σας;
Μα φυσικά, ο Τραμπ θέλει ειρήνη. Μήπως μπήκε στον κόπο να εξηγήσει τι είναι η ειρήνη για αυτόν ή πώς θα την επιτύχει; Ίσως να θεωρεί ότι θα την επιβάλει με την εξουσία, τον έλεγχο και την κυριαρχία. Για αυτό αποφεύγει να ορίσει τι σημαίνει για τον ίδιο η ειρήνη.
Έχετε κάποια συγκεκριμένη εμπειρία που να εδραίωσε ακόμα περισσότερο την πίστη σας στην ειρήνη;
Ναι. Το 2023, επέστρεψα στην Παλαιστίνη για να απονείμω υποτροφίες μέσω του ιδρύματος που ίδρυσα στη μνήμη των κορών μου. Σε μια τελετή, μια μητέρα με αναγνώρισε και είπε: «Ο Δρ. Αμπουλαΐς ήταν αυτός που με ξεγέννησε το 2001, στην κόρη μου». Και τώρα, το 2023, βοηθούσα την ίδια κόρη να πετύχει. Αυτή είναι η δύναμη της ανθρωπότητας.
Από την άλλη, έχετε δεχθεί κριτική τόσο από Ισραηλινούς όσο και από Παλαιστίνιους. Αισθάνεστε ποτέ σαν ξένος και στις δύο κοινότητες;
Ποτέ. Είμαι ένας περήφανος Παλαιστίνιος. Εργάζομαι για τη δικαιοσύνη, όχι για την πολιτική. Η ατζέντα μου είναι σαφής: θέλω ελευθερία, αξιοπρέπεια και ισότητα για όλους.
«Πολλές αυτοκρατορίες έχουν αναδυθεί και έχουν καταρρεύσει -το ίδιο θα συμβεί και με την ισραηλινή κατοχή. Ο παλαιστινιακός λαός θα αντέξει».
Η Χαμάς φέρει ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στη Γάζα;
Κάθε πλευρά είναι υπόλογη για τις πράξεις της, αλλά η Χαμάς δεν είναι ο παλαιστινιακός λαός. Το πραγματικό ζήτημα είναι η ισραηλινή κατοχή και η αδράνεια της διεθνούς κοινότητας. Η εστίαση αποκλειστικά στη Χαμάς αγνοεί το ευρύτερο πλαίσιο του αποικισμού και της πολιορκίας.
Η Ελλάδα ιστορικά διατηρούσε ισορροπημένες σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και του αραβικού κόσμου, αλλά πλέον στηρίζει το Ισραήλ. Απέχει και από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την υποχρέωση ανθρωπιστικής υποστήριξης στη Γάζα. Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;
Η ουδετερότητα σε καιρούς αδικίας είναι αδικία. Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να αντανακλούν τις αξίες του λαού τους, να μην ευθυγραμμίζονται με τους καταπιεστές. Οι Έλληνες πολιτικοί ηγέτες δεν πρέπει να τοποθετούνται στην ίδια κατηγορία με τους παραβάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντίθετα, πρέπει να υπερασπιστούν την ιστορία της Ελλάδας που βρίσκεται πάντα στην πλευρά του αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη. Δεν εκπροσωπούν τους εαυτούς τους, αλλά έναν ολόκληρο λαό.
Την πεποίθησή του ότι ο παλαιστινιακός λαός θα αντέξει εξέφρασε ο υποψήφιος για Νόμπελ Ειρήνης Δρ, Αμπουελαΐς
Τρέφετε ελπίδες για το μέλλον των παλαιστινιο-ισραηλινών σχέσεων;
Ο κόσμος πρέπει να καταστήσει το Ισραήλ υπόλογο και να επιβληθεί το Διεθνές Δίκαιο. Κανείς δεν είναι υπεράνω της δικαιοσύνης. Χρειαζόμαστε ισότητα, όχι κατοχή. Το μέλλον θα διαμορφωθεί από εκείνους που αγωνίζονται για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Διατηρείτε την πίστη σας σε έννοιες που έχουν εδώ καιρό «πεθάνει» στη Γάζα. Πώς;
Όσο ζω, έχω ελπίδα. Η ελπίδα είναι ζωή. Κανείς δεν ξέρει τι φέρνει το αύριο. Ο κόσμος αλλάζει και πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για τη δικαιοσύνη. Πολλές αυτοκρατορίες έχουν αναδυθεί και έχουν καταρρεύσει -το ίδιο θα συμβεί και με την ισραηλινή κατοχή. Ο παλαιστινιακός λαός θα αντέξει.
INFO
Beyond Borders Travels to Athens (28-30/3)
Οι προβολές στην Αθήνα θα πραγματοποιηθούν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48 & Μ. Αλεξάνδρου 134-136, στάση μετρό Κεραμεικός).
Είσοδος ελεύθερη με τήρηση σειράς προτεραιότητας κατά την προσέλευση.
