Η Λούκα Κατσέλη, με την δική της διαδρομή στον πολιτικό στίβο, πιστεύει ότι σήμερα, πιο πολύ από ποτέ, χρειάζεται μια σύγκλιση των αριστερών, «προοδευτικών», όπως λέει η ίδια, δυνάμεων. Και δουλεύει γι’ αυτό με κινήσεις και πρωτοβουλίες. Άλλωστε, όπως εξηγεί στο ΒΗΜΑ Talks, αυτό ήταν και το μήνυμα της υποψηφιότητά της για την Προεδρία της Δημοκρατίας μετά από πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα είναι γενική διευθύντρια της ΕΔΕΜ (Ένωση Δικαιούχων έργων Μουσικής).

Κυρία Κατσέλη, προχθές ορκίστηκε ο Κώστας Τασούλας. Είχατε δει τον εαυτό σας στην θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας;

Όλοι γνωρίζαμε απ’ την αρχή το αποτέλεσμα. Δέχθηκα όμως την τιμητική αυτή πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ γιατί πιστεύω ότι, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαδραματίζει ένα πολύ σημαντικό, συμβολικό ρόλο. Σε μια εποχή μεγάλων κλυδωνισμών, αβεβαιότητας και φόβου, όταν οι περισσότεροι Έλληνες αισθάνονται απομονωμένοι και παροπλισμένοι, χωρίς εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς, ο συμβολικός ρόλος του Προέδρου αποκτά ιδιαίτερη σημασία.

Ο Πρόεδρος δεν αντικαθιστά την Κυβέρνηση στην άσκηση πολιτικών. Καλείται να διασφαλίσει τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και την αποτελεσματική εκπροσώπηση της στο εξωτερικό. Εγγυάται τη σταθερότητα και την ομαλή     λειτουργία της δημοκρατίας, το ουσιαστικό περιεχόμενο της οποίας οφείλει να προσδιορίσει. Αναζητά τη μέγιστη δυνατή συναίνεση μεταξύ πολιτικών και κοινωνικών φορέων και καλείται να γεφυρώσει αντικρουόμενες απόψεις και αντιθέσεις. Αποτελεί, με τον λόγο του και τις πρωτοβουλίες που παίρνει ή δεν παίρνει, ισχυρό πρότυπο για όλους τους πολίτες. Καλείται να σηματοδοτήσει την επιθυμητή δημοκρατική και συμπεριληπτική πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια και να πείσει  ότι όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Είχατε ελπίσει ότι θα μπορούσατε να πετύχετε την σύγκλιση ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, την αριστερά;

Γνωρίζοντας πολύ καλά τον κατακερματισμό των δυνάμεων, δεν είχα ψευδαισθήσεις. Παρόλα αυτά, έγινε ένα πρώτο βήμα. Και πρώτα απ’ όλα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, διότι ούτε εκεί ήταν προφανές ότι θα υπήρχε συμφωνία για τη στήριξη  μιας υπερκομματικής υποψηφιότητας. Δεν ήμουν και δεν είμαι μέλος κανενός κόμματος, έχοντας αποφασίσει απ’ το 2012 να μην έχω κομματική ένταξη. Άρα το πρώτο βήμα ήταν να υπάρξει μια ομόφωνη απόφαση για τη στήριξη της υποψηφιότητάς μου μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Το δεύτερο, ήταν η στήριξη από άλλα κόμματα του χώρου και κυρίως απ’ τη Νέα Αριστερά. Ούτε και εκεί η στήριξη ήταν εξασφαλισμένη, ιδιαίτερα μετά τις αντιθέσεις  ΣΥΡΙΖΑ-Νέας Αριστεράς. Το γεγονός ότι η Νέα Αριστερά τελικά στήριξε, σχεδόν μέχρι τέλους, την υποψηφιότητά μου, ήταν κι αυτό ένα θετικό βήμα, ένα πρώτο βήμα υπέρβασης των αντιθέσεων και του κατακερματισμού του χώρου.

«Έγινε ένα πρώτο βήμα στην σύγκλιση των προοδευτικών δυνάμεων».

Όσον αφορά στο ΠΑΣΟΚ δεν περίμενα ότι, κάτω απ’ τις σημερινές συνθήκες, θα μπορούσαν να πάρουν  απόφαση στήριξης της υποψηφιότητάς. Αυτό όμως που ήταν σημαντικό ήταν ότι πολλά στελέχη -κυρίως ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, είδαν πολύ θετικά την υποψηφιότητά μου. Και με συγκίνησε η στήριξη και εμπιστοσύνη ενός μεγάλου τμήματος των συμπολιτών μου. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, τη δική μου υποψηφιότητα είδαν θετικά περίπου το 30% των ερωτηθέντων ψηφοφόρων της Ν.Δ., 68% του ΣΥΡΙΖΑ, 66% του ΠΑΣΟΚ, 43% του ΚΚΕ. Η οριζόντια, ευρύτατη αποδοχή της υποψηφιότητας ήταν ίσως η μεγαλύτερη ανταμοιβή μου γιατί, αυτήν την περίοδο, η εμπιστοσύνη σε πρόσωπα, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης, αποτελεί και προϋπόθεση για ανάκτηση εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα.

Τι σας προβληματίζει με τον Κώστα Τασούλα;

Το πρόβλημα της υποψηφιότητας του κ. Τασούλα  είναι κυρίως η μονοκομματική στήριξη. Εάν συμφωνούμε όλοι ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει μια σημαντική αποστολή προαγωγής της συναίνεσης, είναι σημαντικό να στηρίζεται από μια ευρύτερη πλειοψηφία στη Βουλή και όχι μόνο απ’ την κυβερνητική. Πέρα όμως απ’ αυτό, καλό θα ήταν ο Πρόεδρος να έχει διεθνείς επαφές και εμπειρία σε διεθνείς διαπραγματεύσεις ώστε να μπορεί να εκπροσωπήσει επάξια τη χώρα. Επίσης, να μην υπάρχει αμφισβήτηση στο πρόσωπό του λόγω χειρισμού και διαχείρισης θεμάτων στην επαγγελματική και πολιτική του διαδρομή. Καλώς ή κακώς, οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν στη Βουλή για την υπόθεση των Τεμπών έχουν προκαλέσει πολλά ερωτήματα. Το ίδιο και οι κατηγορίες που υπήρχαν στο παρελθόν και κρίθηκαν απ’ το Δικαστήριο της Ευρώπης. Προσωπικά γνωρίζω τον κύριο Τασούλα, τον εκτιμώ και νομίζω ότι είναι ένας ιδιαίτερα αξιοπρεπής και καλλιεργημένος πολιτικός με θετική προσφορά στον τόπο. Εύχομαι κάθε επιτυχία στο έργο του.

Τώρα που έκλεισε αυτός ο κύκλος, θα συνεχίσετε να προσπαθείτε για σύγκλιση;   

Αυτό προσπαθώ απ’ το 2012. Μην ξεχνάτε ότι, το 2019, στο Ευρωκοινοβούλιο, η προοδευτική ομάδα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών συνέστησε μια ανεξάρτητη «Επιτροπή για την Ισότητα». Είχα την τιμή να προεδρεύω της Επιτροπής εκείνης, μαζί με τον πρώην πρωθυπουργό της Δανίας, Πολ Ράσμουσεν. Η Έκθεση που υποβάλαμε με τίτλο «Ευημερία για Όλους σε μια Βιώσιμη Ευρώπη», υπεγράφη απ’ τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, απ’ την Αριστερά, απ’ τους οικολόγους-πράσινους και απ’ τους Κεντρώους του Ευρωκοινοβουλίου.

Σήμερα, η προγραμματική σύγκλιση των δυνάμεων του προοδευτικού χώρου είναι πιο αναγκαία παρά ποτέ. Θα πρέπει όμως να δώσουμε νέο περιεχόμενο στο τί σημαίνει να είναι κάποιος «προοδευτικός» πολίτης σήμερα. Αλλιώς, κινδυνεύουμε να βιώσουμε φαινόμενα που είναι επικίνδυνα.

Είναι σημαντικό επομένως να υπάρχει αποτελεσματική κυβέρνηση και αντιπολίτευση από αξιόπιστα κόμματα και πολιτικούς που χαίρουν εμπιστοσύνης. Προσωπικά, θέλω να συμβάλω όσο μπορώ στη συγκρότηση ενός προοδευτικού μετώπου που να διαθέτει ξεκάθαρη αξιακή πυξίδα, όραμα για την Ελλάδα του αύριο, οδικό χάρτη αλλαγών και πολιτικών που θα απαντούν στα σύγχρονα πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας.

Τους βλέπετε διατεθειμένους;

Συνήθως η κρίση φέρνει αποτελέσματα. Βλέπουμε την Ευρώπη να παίρνει πρωτόγνωρες αποφάσεις όταν βρίσκεται στη δίνη μιας γενικευμένης κρίσης όπως αυτή της πανδημίας. Δυστυχώς δεν προλαμβάνουμε καταστάσεις και κρίσεις, δεν βλέπουμε μπροστά, δεν ενεργούμε στρατηγικά.

Σε πολιτικό επίπεδο, όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι όσο παραμένει ο κατακερματισμός των δυνάμεων είναι αδύνατον να υπάρξει αποτέλεσμα και ότι κάθε κόμμα θα συρρικνώνεται αντί να δυναμώνει. Παράλληλα, η κοινωνική πίεση για σύγκλιση και συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων για τη συγκρότηση ενός αξιόπιστου, ενωτικού, προοδευτικού ψηφοδελτίου βαίνει αυξανόμενη.

Το θέμα είναι πως θα πεισθούν όλοι να κάνουν την υπέρβαση που απαιτείται. Αυτό μπορεί να γίνει με τρείς τρόπους: Δι’ απορροφήσεως, δια συγχωνεύσεως, δι’ ανασυγκρότησης.

Σύμφωνα με το πρώτο, ένα απ’ τα κόμματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη Βουλή, θα μπορούσε ν’ αναπτύξει τέτοια δυναμική -όπως είχε γίνει με το ΠΑΣΟΚ το’74-’81, ώστε ν’ απορροφήσει στελέχη και ψηφοφόρους των άλλων κομμάτων. Κάτω απ’ τις παρούσες συνθήκες, το θεωρώ πολύ δύσκολο. Το δεύτερο, προϋποθέτει ότι οι ηγεσίες των κομμάτων θ’ αντιληφθούν ότι η πορεία δεν είναι ευοίωνη, και θα καθίσουν σ’ ένα τραπέζι επιζητώντας τη συνεργασία. Αυτό, όπως απέδειξε και η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, είναι πολύ δύσκολο. Μπορεί ίσως να γίνει ανάμεσα σε υποομάδες και είναι θετικό ότι υπήρξε σύμπλευση ως προς την πρόταση μομφής. Ευρύτερη όμως συνεργασία και συγχώνευση μοιάζει, σήμερα τουλάχιστον, ανέφικτη.

«Το μήνυμα που περνάει στα κοινωνικά δίκτυα και την τηλεόραση είναι ότι είσαι μόνος σου, παλεύεις μόνος σου».

Το τρίτο, είναι να υπάρξει μια ομάδα πρωτοβουλίας  από κοινωνικούς φορείς και ανεξάρτητα πρόσωπα  χωρίς κομματική ένταξη, που θα δράσει ως καταλύτης για τη δημιουργία ενός μετώπου  δυνάμεων σε διαβούλευση με τα κόμματα του χώρου που διατηρούν την αυτονομία τους. Στόχος η συγκρότηση ενός αξιόπιστου ενωτικού ψηφοδελτίου στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων και προγραμματικής σύγκλισης.

Λίγο ιδεατό ακούγεται;

Ναι, αλλά αν θέλουμε να υπάρξει λύση, θα πρέπει να ισχύσει ένα απ’ τα τρία σενάρια.

Σήμερα λείπουν τα πολιτικά μεγέθη;

Υπάρχει μια γενικευμένη κρίση αξιών και ηγεσίας που θα εμπνεύσει και θα προσφέρει μια αξιακή πυξίδα σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί φόβος και ανασφάλεια. Ο διάχυτος αυτός φόβος εν μέρει καλλιεργείται από ιδιωτικά συμφέροντα που έχουν οφέλη απ’ την εμπορευματοποίηση των πάντων και την υπονόμευση κάθε είδους συλλογικής δράσης και αντίδρασης. Το μήνυμα που περνάει στα κοινωνικά δίκτυα και την τηλεόραση είναι ότι είσαι μόνος σου, παλεύεις μόνος σου, και έχεις δικαίωμα να είσαι ό,τι θέλεις, χωρίς ευθύνη για τον αντίκτυπο στο διπλανό σου.

Η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα της πολιτικής αλλά και της δημοκρατίας είναι να πεισθεί ξανά ο κόσμος και κυρίως η νέα γενιά ότι έχει νόημα να συμμετέχει, ν’ αγωνίζεται για το «κοινό καλό». Ότι η συλλογική δράση φέρνει αποτελέσματα, ότι μπορούμε ν’ αλλάξουμε τα πράγματα.

Η δική μας η γενιά συμμετείχε στους κοινωνικούς αγώνες πιστεύοντας ότι μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο. Υπήρχε ελπίδα ότι μπορούσαμε να συνεργαστούμε για ένα κοινό σκοπό. Η ελπίδα αυτή έχει σήμερα χαθεί. Η τεχνολογία συχνά εργαλειοποιείται από μεγάλα συμφέροντα και προτάσσει το ατομικό σε σχέση με το συλλογικό με αποτέλεσμα ο κάθε άνθρωπος να αισθάνεται ανήμπορος. Κι αυτό είναι ό,τι χειρότερο. Η μεγάλη συγκέντρωση για το έγκλημα των  Τεμπών ήταν, μεταξύ άλλων, μια αυθόρμητη αντίδραση σ’ αυτά που συμβαίνουν, μια αναζήτηση ελπίδας και οξυγόνου, ενάντια στην αξιακή, οικονομική και πολιτική δυστοπία που βιώνουμε. Έχουμε όλοι ευθύνη να διαφυλάξουμε τη Δημοκρατία. Διότι εάν δεν υπάρχει ουσιαστική, συμπεριληπτική δημοκρατία με θεσμούς, η κοινωνική πραγματικότητα θα γίνει επικίνδυνη, αν όχι αβίωτη.

Ωστόσο αυτή την στιγμή ο χώρος της αριστεράς είναι πιο κατακερματισμένος από ποτέ και η Ν.Δ. εξακολουθεί να προπορεύεται, με διαφορά…

Δεν μου κάνει εντύπωση. Ας θυμηθούμε ότι η ΔΗΜΑΡ είχε 18% και σε λίγους μήνες έπεσε σε μονοψήφιο ποσοστό, αλλά και το ΠΑΣΟΚ, από  κόμμα εξουσίας κατέρρευσε εκλογικά μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα.

Τι δείχνει αυτό; Όσον αφορά στη Ν.Δ., η συγκολλητική ουσία είναι η διατήρηση της κυβερνητικής εξουσίας. Είναι ένα κόμμα με ορατές και έντονες αντιθέσεις, ενώ υπάρχουν και φυγόκεντρες δυνάμεις που όμως δεν έχουν προς το παρόν διέξοδο παρά το γεγονός ότι δεν  έχει υποστεί η ΝΔ τις διασπαστικές κρίσεις που υπέστη ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ιστορικά, η Ν.Δ., όπως και το ΠΑΣΟΚ, είναι καθεστωτικά, παραδοσιακά, κόμματα με βαθιές ρίζες. Αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν πρόλαβε. Από ένα κόμμα διαμαρτυρίας του 3%, καβάλησε το κύμα αγανάκτησης που ξέσπασε λόγω της μνημονιακής πολιτικής λιτότητας και έγινε κόμμα εξουσίας. Λόγω αυτού, ήταν και πολύ ευκολότερο να διασπαστεί, όταν εξέλειψε η συγκολλητική ουσία της ηγεσίας του Αλέξη Τσίπρα.

Η σημερινή πρόκληση είναι να κάνουν την υπέρβαση και να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους. Ο μεν ΣΥΡΙΖΑ να ξεπεράσει την βαθύτατη κρίση που πέρασε το 2024, το δε ΠΑΣΟΚ να ξεκαθαρίσει το στίγμα του καθώς παραμένει ιδεολογικά διχασμένο. Ένα μεγάλο μέρος της εκσυγχρονιστικής πτέρυγας έχει ενταχθεί στη Ν.Δ. ενώ αυτό που έχει παραμείνει μέσα στο ΠΑΣΟΚ φλερτάρει με τη ΝΔ  προσβλέποντας σε μελλοντική κυβερνητική συνεργασία. Το πιο προοδευτικό, ας το πούμε Παπανδρεϊκό, τμήμα του στελεχιακού δυναμικού αποβλέπει σε μια προγραμματική σύγκλιση με τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά προς το παρόν διστάζει να εκδηλωθεί φανερά, αναμένοντας τις εξελίξεις. Στο μεταξύ, ο περισσότερος κόσμος παραμένει πολιτικά άστεγος περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο.

Γι’ αυτό χρειάζεται μια ομάδα από προσωπικότητες του προοδευτικού χώρου, χωρίς προσωπικές φιλοδοξίες, που δεν θα διστάσουν ν’ αναλάβουν πρωτοβουλίες προγραμματικής σύγκλισης και  ανασύνταξης των πολιτικών δυνάμεων.

«Είμαι σίγουρη ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα επανέλθει στο πολιτικό προσκήνιο».

Τα πρόσωπα τι ρόλο παίζουν;

Τεράστιο. Άλλος ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Κασσελάκη, άλλος υπό τον Φάμελλο…

Κι άλλος με τον Τσίπρα…

Φυσικά. Υπάρχουν στιγμές που θέλεις έναν ηγέτη πιο ήπιο, συναινετικό και συμπεριληπτικό και άλλες πιο δυναμικό, που δεν θα διστάσει να κάνει τομές και ν’ αλλάξει τα κακώς κείμενα. Εναπόκειται στην ωριμότητα των στελεχών και των μελών να διαλέξουν τον αρχηγό και την ηγεσία που ταιριάζει την συγκεκριμένη περίοδο.

Εσείς συνομιλείτε πάντα με τον Αλέξη Τσίπρα…

Συνομιλώ και με τον Αλέξη Τσίπρα και με τον Σωκράτη Φάμελλο και τον Αλέξη Χαρίτση αλλά και στελέχη απ’ όλους τους χώρους και τα κόμματα.  Η ανταλλαγή απόψεων είναι αναγκαία. Ζητούμενο όμως αποτελεί η υπέρβαση των εμπλοκών που υπονομεύουν τη συστράτευση σ’ ένα κοινό αγώνα για το καλό του τόπου.

Θα επιστρέψει ο Αλέξης Τσίπρας;

Με τις  εμπειρίες που έχει αποκτήσει και τις ηγετικές του ικανότητες είμαι σίγουρη ότι θα επανέλθει στο πολιτικό προσκήνιο στο μέλλον. Τώρα πότε, πώς και με ποιο τρόπο, είναι θέμα που θα το αποφασίσει ο ίδιος. Στο μεταξύ, ο  ευρύτερος προοδευτικός και αριστερός χώρος διαθέτει πολλά ικανά στελέχη.  Έχω βαθιά εκτίμηση και για τον Σωκράτη Φάμελλο και για τον Αλέξη Χαρίτση. Ο Σωκράτης Φάμελλος τον οποίο και γνώρισα καλύτερα τελευταία, μ’ έχει εντυπωσιάσει για την ευρύτητα του πνεύματος, τις γνώσεις, τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του. Δεν είναι εύκολο να παραλάβεις ένα κατακερματισμένο κόμμα και να επαναφέρεις μια ισορροπία και σταθερότητα. Ο πατέρας μου έλεγε ότι «η πολιτική και το θέατρο ξερνάνε τον χαρακτήρα του ανθρώπου». Άλλωστε ο ηθοποιός ο πολιτικός, όπως και ο δάσκαλος, ποιούν ήθος…

Στέφανος Κασσελάκης;

Δεν του έχω μιλήσει τελευταία. Δεν ξέρω τι ακριβώς θέλει και μπορεί να κάνει. Κατανοώ  ότι όλος αυτός ο χρόνος ήταν μια τραυματική εμπειρία για τον ίδιο. Έχει δυνατότητες και πολλά απ’ τα πράγματα που είπε ήταν σωστά. Ο τρόπος όμως που ενήργησε ήταν συχνά προβληματικός. Αν θέλει να παραμείνει στην πολιτική, πρέπει να ξαναβρεί τα βήματα και τον ρόλο του μέσα σ’ ένα τοπίο που είναι ιδιαίτερα δύσβατο και δύσκολο.

Ζωή Κωνσταντοπούλου;

Πρόκειται για μια μαχητική γυναίκα, που «μπαίνει με τα μπούνια» στην πολιτική. Με τις γνώσεις και την προσωπικότητά της μπορεί να συμβάλει θετικά στη συγκρότηση ενός προοδευτικού κοινωνικου μετώπου. Επαναλαμβάνω όμως ότι αναγκαία προϋπόθεση για την πολιτική σύγκλιση είναι η προγραμματική σύγκλιση. Γι’ αυτό 4 Ινστιτούτα έχουμε πάρει μία  πρωτοβουλία διεξαγωγής ενός προγραμματικού συνεδρίου το φθινόπωρο του 2025, με συμμετοχή απ’ όλους τους χώρους.

Είναι ένας προσωπικός σας στόχος αυτός;

Είναι θέμα ευθύνης και αποστολής. Στην ΕΔΕΜ, την οποία διευθύνω απ’ το 2020, θεωρώ  αποστολή μου  να συμβάλω στη δημιουργία και λειτουργία ενός  αξιόπιστου οργανισμού που θα προστατεύει τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών μουσικών έργων. Αν δεν τους στηρίξουμε δεν θα υπάρχει ελληνικό τραγούδι μετά από δέκα χρόνια.Στην πολιτική, δημοκρατία δεν θα υπάρξει αν δεν επανέλθει η εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς, αν αυτοί δεν λειτουργήσουν με διαφάνεια και λογοδοσία, αν δεν ανασυγκροτηθεί συνολικά το πολιτικό μας σύστημα. Έχουμε όλοι ευθύνη γι’αυτό.

«Βασικό ζητούμενο είναι η επανάκτηση της εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς».

Στα Τέμπη, ειλικρινά, πιστεύετε ότι έγινε συγκάλυψη;

Δεν μπορώ να το αποδείξω. Αλλά έγιναν εγκληματικά λάθη στη διαχείριση του θέματος. Το γιατί ελπίζω να το εντοπίσει η δικαιοσύνη. Αλλά αυτό που είναι τραγικό είναι η παντελής  αναποτελεσματικότητα της ελληνικής εκτελεστικής εξουσίας να προστατεύσει βασικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην ανθρώπινη ασφάλεια. Δεν είναι δυνατόν, με τις υπάρχουσες τεχνολογίες, να μην έχει διασφαλισθεί η ασφάλεια των  σιδηροδρόμων.

Στην υπόθεση των Τεμπών, τόσο  η εκτελεστική εξουσία όσο και η δικαιοσύνη αλλά και η Βουλή έδρασαν καθυστερημένα με άκρως προβληματικές και αδιαφανείς διαδικασίες. Κλονίσθηκε για άλλη μια φορά η εμπιστοσύνη του πολίτη στους δημοκρατικούς θεσμούς. Ένιωσε παντελώς ανυπεράσπιστος. Γι’ αυτό λέω ότι βασικό ζητούμενο είναι η επανάκτηση της εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς. Αλλά αυτό θέλει πρότυπα και ειδικά στον Έλληνα, που δεν έχει θεσμική προσέγγιση στα πράγματα και  λειτουργεί συχνά με το θυμικό του, τα πρόσωπα παίζουν τεράστια σημασία.

Πώς ξεφύγατε απ’ το θέατρο; 

Πήγα στην Αμερική για σπουδές γιατί κέρδισα μια υποτροφία χωρίς να έχω  καταλήξει τι ήθελα ακριβώς να κάνω. Από μικρή, κάθε απόγευμα μετά το σχολείο πήγαινα στην δραματική σχολή του πατέρα μου. Το θέατρο παραμένει ο μεγάλος μου έρωτας.

Στην Αμερική, στο πρώτο πανεπιστήμιο που πήγα, στο Smith, πήρα μαθήματα θεάτρου και έπαιξα Εκάβη στις «Τρωάδες». Αλλά ο πατέρας μου με είχε επηρεάσει, επειδή ήμουν και καλή μαθήτρια, να ειδικευθώ στα μαθηματικά. Στο μεταξύ είχε μπει στο θέατρο η αδελφή μου, η Νόρα. Μετά απ’ τα πρώτα 2-3 χρόνια στο Πανεπιστήμιο, βίωσα μια μεγάλη κρίση επαγγελματικού προσανατολισμού. Κατέληξα ότι, αν ήθελα να συνεχίσω με το θέατρο, θα έπρεπε  να γυρίσω στην Ελλάδα και να κάνω θέατρο στη γλώσσα μου. Έτσι σταμάτησα. Επικεντρώθηκα στην πολιτική και την οικονομική επιστήμη. Μου κέντρισε το ενδιαφέρον η πρακτική εφαρμογή των θεωριών και η διαμόρφωση και υλοποίηση δημόσιων πολιτικών που θα προάγουν το «κοινό καλό». Τελικά αυτή η αναζήτηση αποτέλεσε τον πυρήνα  όλης της ακαδημαϊκής, επαγγελματικής και πολιτικής μου διαδρομής.

Ακολούθησε όμως το θέατρο η κόρη σας, η Αμαλία Αρσένη…

Το θέατρο είναι στο DNA της οικογένειάς μας. Για την Αμαλία δεν υπήρχε ποτέ αμφιβολία.  Από 4 χρόνων έδινε παραστάσεις σε γνωστούς και άγνωστους και έλεγε ότι θα γίνει ηθοποιός. Μέχρι σήμερα έχει κάνει μια λαμπρή καριέρα με μεγάλες επιτυχίες. Το καλοκαίρι θα τη δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών σε θεατρικό έργο βασισμένο  στο κείμενο της Κίττυς Αρσένη «Μπουμπουλίνας 18».

Είστε και γιαγιά…

Έχω την ευτυχία να έχω 4 εγγόνια, απ’ τον γιο μου τον Δημήτρη και απ’ την Αμαλία. Τρία αγόρια και ένα κοριτσάκι, την Λουκία, μόλις τριών μηνών. Χαρά ζωής. Ξαναανακάλυψα ως γιαγιά τον Άνθρωπο και το θαύμα της ζωής, που όταν είσαι νεότερος δεν το εκτιμάς εξίσου.

Με συγκλόνισε η προσαρμογή του ζευγαριού στο νέο του ρόλο. Η προσαρμογή της γυναίκας είναι συνταρακτική καθώς καλείται να παίξει πολλαπλούς ρόλους. Καθώς αυξάνει το προσδόκιμο ζωής των γονιών έχει προστεθεί και ο ρόλος της νοσοκόμας. Η αναζήτηση ψυχικής, πνευματικής, σωματικής ισορροπίας κάτω από δύσκολες οικονομικές και επαγγελματικές συνθήκες αποτελεί τεράστια πρόκληση πλέον για όλες τις γυναίκες. Αλλά, για να ’μαστε δίκαιοι, και η προσαρμογή του άντρα είναι δύσκολη, καθώς έχει απωλέσει τον ρόλο του μοναδικού προστάτη και καλείται ν’ ανακαλύψει τον καινούργιο του ρόλο.

Εσείς πως ισορροπήσατε;  

Ήμουν τυχερή. Ίσως έπαιξε ρόλο η μητέρα μου, την οποία είχα ως πρότυπο και θαύμαζα γιατί είχε κατορθώσει να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στους πολλαπλούς της ρόλους. Προσωπικά νομίζω ότι «έφερα τη ζωή στα μέτρα μου». Προσπαθώ να αισθάνομαι καλά, προτάσσοντας αξίες ζωής, διορθώνοντας λάθη, αναζητώντας την ισορροπία μεταξύ πολλαπλών ρόλων, δημιουργώντας αλλά κυρίως μοιράζοντας χαρές και λύπες με την οικογένειά και αγαπημένους φίλους.

*Κεντρική φωτό: Μενέλαος Μυρίλλας