«Η ζωή μου όλη» τραγούδησε ο Στέλιος Καζαντζίδης το ’74 σε μουσική και στίχους του Ακη Πάνου και ναι, 50 χρόνια μετά, η κινηματογραφική βιογραφία του, «Υπάρχω», πετυχαίνει ρεκόρ εισιτηρίων στους κινηματογράφους. Έχουν κατακλύσει οι μουσικές βιογραφίες το σινεμά, τα τελευταία χρόνια; Σίγουρα το πολιορκούν, θα λέγαμε, όπως και το ελληνικό σινεμά και εκεί που ξεψειρίζουμε τα συν και πλην του «A Complete Unknown» για τα νεανικά χρόνια του Μπομπ Ντίλαν ή του «Maria» για την Κάλλας ή την ερμηνεία του Χρήστου Μάστορα στον ρόλο του Στέλιου Καζαντζίδη («Υπάρχω»), ανακοινώνεται ταινία για τον Μίκη Θεοδωράκη τη χρονιά που το υπουργείο Πολιτισμού έχει ανακηρύξει ως Έτος Μίκη Θεοδωράκη (στις 29 Ιουλίου 2025 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του).

Μεγαλόπνοο σχέδιο η βιογραφία του Μίκη, που ανακοινώθηκε χθες από την εταιρεία παραγωγής και διανομής ταινιών Tanweer, βάζει στις ράγες μία ακόμη ταινία που έχει στο επίκεντρο μία προσωπικότητα του πολιτισμού με ανεξίτηλη σφραγίδα στην ελληνική μουσική. Και τι σφραγίδα! Παγκόσμια η ακτινοβολία του έργου του Θεοδωράκη και διαχρονική με αντοχές ατσάλινες στο χρόνο, εξάπτει τη φαντασία για το πώς θα αποτυπωθεί στη μεγάλη οθόνη.

Η Ευτυχία, ο Καζαντζίδης και ο El Greco

Η δρομολόγηση της ταινίας για το έργο και τον βίο του Μίκη δείχνει πώς η Tanweer έχει τη δυναμική να συνεχίσει στον επιτυχημένο δρόμο των μουσικών (τουλάχιστον για την ώρα) βιογραφιών που ξεκίνησε με την «Ευτυχία» (2019) για την στιχουργό Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου σε σκηνοθεσία Άγγελου Φραντζή και απογειώθηκε στην – μετά την πανδημία – κινηματογραφική αγορά με την επιτυχία του «Υπάρχω» (2024) του Γιώργου Τσεμπερόπουλου για τον λαϊκό τραγουδιστή και συνθέτη Στέλιο Καζαντζίδη, που πλέον έχει ξεπεράσει τα 800.000 εισιτήρια. Το εισπρακτικό σουξέ των δύο αυτών βιογραφιών την τελευταία εξαετία – σημειώνουμε με θετικές κριτικές στο σύνολο, πέρα από την ανταπόκριση του κοινού – δείχνουν και την ανάγκη των Ελλήνων θεατών για να ξαναζήσει ή να γνωρίσει ξανά ινδάλματα του πρόσφατου ιστορικού παρελθόντος διαμέσου των διαδρομών τους στις τέχνες, στον πολιτισμό.

Ο Χρήστος Μάστορας ως Στέλιος Καζαντζίδης στο «Υπάρχω».

Η βιογραφία στο ελληνικό σινεμά γερά ανθεί και δημιουργεί ουρές στα ταμεία – το ελληνικό κοινό έδειχνε πάντοτε αγάπη προς τις ταινίες εποχής, αλλά ειδικά στις βιογραφίες δεν βαρυγκομάει όταν πρόκειται να ξεβολευτεί από τη μικρή οθόνη για να φτάσει και να καθίσει μπροστά από τη μεγάλη. Απόδειξη γι’ αυτό αποτελούν οι ταμειακές επιτυχίες των ταινιών του Γιάννη Σμαραγδή, κατεξοχήν βιογράφου του έργου λαμπρών εκπροσώπων του ελληνικού πολιτισμικού DNA, όπως είναι ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης («Καβάφης», 1996), ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος («El Greco», 2007), ο ναυσιπλόος Ιωάννης Βαρβάκης («O θεός αγαπάει το χαβιάρι», 2012), ο συγγραφέας και στοχαστής Νίκος Καζαντζάκης («Καζαντζάκης», 2017) και ο πρώτος κυβερνήτης του σύγχρονου ελληνικού κράτους Ιωάννης Καποδίστριας (από όλες αυτές τις ταινίες, μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία υπήρξε ο «El Greco» αγγίζοντας τα 770.000 εισιτήρια).

«El Greco» του Γιάννη Σμαραγδή.

Την ταινία για τον Καποδίστρια, ο Γιάννης Σμαραγδής δεν την έχει ολοκληρώσει ακόμα, καθώς ξεκίνησε τα γυρίσματα το 2024 αλλά χρειάστηκε να διακόψει ελλείψει χρηματοδότησης, με στόχο να αναζητήσει χρηματοδότες και να ολοκληρώσει την παραγωγή της το 2025.

Επίσης, εν μέσω πανδημίας – ας το τονίσουμε αυτό – ο «Άνθρωπος του θεού» της Γελένα Πόποβιτς, ελληνικό αγγλόφωνο βιογραφικό δράμα για τον Άγιο Νεκτάριο Αιγίνης με τον Άρη Σερβετάλη στον ομώνυμο ρόλο, κατάφερε να μαγνητίσει θεατές και να γίνει η τρίτη εμπορικότερη ταινία του 2021 (με 283.520 εισιτήρια).

Ο Άρης Σερβετάλης ως Άγιος Νεκτάριος στη βιογραφία «Ο άνθρωπος του θεού».

Το ερώτημα τώρα είναι ποιος θα υποδυθεί τον Μίκη Θεοδωράκη στην ταινία της ζωής του; Η Tanweer απέκτησε τα δικαιώματα για τη μεταφορά της ζωής και του έργου του στην κινηματογραφική οθόνη από τον γερμανικό εκδοτικό οίκο Schott Music όπου τα παραχώρησε ο ίδιος ο συνθέτης ενώ η οικογένειά του είναι ενήμερη για την ταινία.

Η Εύα Νάθενα, μετά την παπαδιαμαντική «Φόνισσα», αναλαμβάνει το έργο της σκηνοθεσίας, αλλά πέραν τούτου δεν γνωρίζουμε τίποτε άλλο – ούτε που θα βασιστεί το σενάριο ούτε πότε θα βγει η ταινία στις αίθουσες. Το ενδιαφέρον τώρα επικεντρώνεται στα στοιχήματα για το ποιος θα υποδυθεί τον Μίκη. Θυμίζουμε ότι ο Χρήστος Μάστορας κέρδισε με την ερμηνεία του και τους πιο δύσπιστους ως Στέλιος Καζαντζίδης στο «Υπάρχω» ενώ στην «Ευτυχία», ανέλαβαν να υποδυθούν την Παπαγιαννοπούλου δύο ηθοποιοί – η Κάτια Γκουλιώνη στα νιάτα της και η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στα μετέπειτα χρόνια της.

Η Καριοφυλλιά Καραμπέτη στην «Ευτυχία».

Βιογραφίες και άλλες αναπαραστάσεις

Διευρύνοντας την συζήτηση που έχει ανοίξει για τις προσωπικότητες που θα μπορούσαν να έχουν μια δεύτερη ζωή στον κινηματογράφο, θυμόμαστε για λίγο τον Ανδρέα Κωνσταντίνου ως Βασίλη Τσιτσάνη στο «Ουζερί Τσιτσάνης» του Μανούσου Μανουσάκη (βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, η ταινία δεν μιλάει για τον Τσιτσάνη τον ίδιο αλλά για τον έρωτα ενός χριστιανού και μιας νεαρής εβραίας στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος), μια καλλιτεχνική προσωπικότητα του ελληνικού ρεμπέτικου που θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον ως σινέ-βιογραφία.

Θυμόμαστε επίσης το «Ρεμπέτικο» (1983) του Κώστα Φέρρη για τη Μαρίκα Νίνου που όμως δεν αναφέρεται ανοιχτά στην ταινία και το «Να Μα Αγαπάς» (2003) του Ανδρέα Θωμόπουλου για τον Παύλο Σιδηρόπουλο που όμως δεν ήταν ακριβώς βιογραφία του εκλιπόντα τραγουδιστή (αυτοβιογραφικά στοιχεία υπήρχαν στον «Ασυμβίβαστο» του 1979 με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Σιδηρόπουλο).

«Ουζερί Τσιτσάνης»

Γυρίζοντας λίγο ακόμα το χρόνο πίσω, πάμε σε άλλα βιογραφικά μονοπάτια – στο «Μετέωρο και σκιά»  (1985) του Τάκη Σπετσιώτη για τον (queer σήμερα) συγγραφέα του μεσοπολέμου Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, στον «Θεόφιλο» (1987) του Λάκη Παπαστάθη για τον ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ αλλά και στο «Μόνον της ζωής του ταξείδιον» (2001) του ίδιου σκηνοθέτη για τον συγγραφέα Γεώργιο Βιζυηνό, στο «Ελευθέριος Βενιζέλος 1910 – 1927» (1980) του Παντελή Βούλγαρη, στον «Άνθρωπο με το γαρύφαλλο» (1980) του Νίκου Τζίμα για τον Νίκο Μπελογιάννη, στον ηρωικό «Παπαφλέσσα» (1971) του Ερρίκου Ανδρέου και κατά χρονολογική σειρά, στις ηρωίδες «Μπουμπουλίνα» (1959) του Κώστα Ανδρίτσου, «Δούκισσα της Πλακεντίας» (1956) της Μαρίας Πλυτά και «Μαρία Πενταγιώτισσα» (1929) του Αχιλλέα Μαδρά.

Οι βιογραφίες στον ελληνικό κινηματογράφο δεν είναι πολλές ωστόσο τα τελευταία χρόνια το έργο των μουσικών προσωπικοτήτων κερδίζει έδαφος. Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένας θρύλος της μουσικής, της πολιτικής και φυσικά της ελληνικής ιστορίας των τελευταίων 100 ετών έχοντας ζήσει 96 χρόνια αυτής (29 Ιουλίου 1925-2 Σεπτεμβρίου 1921), γι’ αυτό και η βιογραφία του που παίρνει τον δρόμο για τον κινηματογράφο, έχει μπροστά της σημαντικά στοιχήματα να κερδίσει.