«Ο Νονός», μια ταινία για όλες τις εποχές

Η ταινία που γυρίστηκε το 1971 αποτέλεσε μια παγκόσμια καλλιτεχνική και οικονομική επιτυχία. Βασικοί πρωταγωνιστές ήταν ο Μάρλον Μπράντο και ο Αλ Πατσίνο. Το σενάριο έγραψε ο Μάριο Πούζο, ο οποίος είχε γράψει το ομώνυμο βιβλίο-Best seller. Την ταινία σκηνοθέτησε ο ιδιοφυής σκηνοθέτης Φράνσις Κόπολα και τη μουσική ο Νίνο Ρότα. Η υπόθεση τοποθετείται χρονικά λίγο μετά τον πόλεμο. Το κοινωνικό περιβάλλον είναι ο κόσμος της Μαφίας, των μαφιόζικων «οικογενειών», ο ανελέητος και αιματηρός πόλεμος μεταξύ τους, και οι εξαγορασμένοι αστυνομικοί, πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί. Επίσης αναδεικνύει και τον σκληρό ανταγωνισμό των εταιρειών κινηματογραφικών παραγωγών που εξουσιάζουν το Χόλιγουντ που κυριαρχεί διεθνώς και διαπλέκεται με την πολιτική και οικονομική αυτοκρατορία της εποχής.

Ο Μάικλ Κορλεόνε – Αλ Πατσίνο επιστρέφει από τον πόλεμο παρασημοφορημένος και αποφασισμένος να μην εμπλακεί στην «μπίζινα» του πατέρα του και των αδερφών του. Ομως η τύχη τα φέρνει αλλιώς. Οταν μαφιόζικη ανταγωνιστική οργάνωση επιχειρεί να δολοφονήσει τον Δον Κορλεόνε, ο Μάικλ τον σώζει και αναλαμβάνει τα ηνία της «Οικογένειας». Αποδεικνύεται το ίδιο σκληρός με τον πατέρα του και κληρονομεί τον τίτλο του Δον.

Η ταινία σάρωσε τα βραβεία. Οσκαρ καλύτερης ταινίας, πρώτου ανδρικού ρόλου για τον Μάρλον Μπράντο και καλύτερου σεναρίου. Πέντε Χρυσές Σφαίρες και ένα βραβείο Γκράμι για τη μουσική του Νίνο Ρότα.

Σωστά θεωρήθηκε ως μια από τις σπουδαιότερες ταινίες όλων των εποχών.

Μία σειρά – «The Offer» – περιγράφει τα παρασκήνια του γυρίσματος του «Νονού». Είναι απίστευτες οι δυσκολίες και τα εμπόδια που συναντούν οι εμπνευστές της ταινίας. Ο Φράνσις Κόπολα, τελειομανής και πεισματάρης, προσπαθεί και κατορθώνει να ξεπερνά ένα-ένα τα εμπόδια σαν δρομέας μαραθωνίου μετ’ εμποδίων.

Πιστεύω ότι το φιλμ είναι πολύ ευρύτερης σημασίας από μία γκανγκστερική ταινία. Περιγράφει την αρχή του καπιταλισμού όπως εκφράστηκε σε μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο. Η Μαφία κράτησε τα ηνία της οικονομίας για αρκετά χρόνια. Ομως με τον καιρό αποτέλεσε εμπόδιο για την πραγματική οικονομία, αλλά και για την κοινωνία. Οι φόνοι, το ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ «οικογενειών» έδωσαν τα κίνητρα και στην πολιτική να παρέμβει αποφασιστικά.

Ετσι φτάσαμε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι η στιγμή που η Αμερική αποκτά βιομηχανική στρατιωτική ισχύ μετά την πανωλεθρία του Περλ Χάρμπορ.

Οι κύριοι ωφελημένοι είναι οι βιομήχανοι. Στην αρχή οι εταιρείες παραγωγής όπλων, στη συνέχεια οι βιομηχανίες τροφίμων και πλήθος άλλων βιομηχανιών αναλαμβάνουν την παραγωγή τους.

Η Μαφία πλέον δεν «χρειάζεται». Αντίθετα, αποτελεί εμπόδιο και περιορίζεται σημαντικά η δράση της.

Από αυτό το σημείο και μετά οι εταιρείες όπλων σχηματίζουν το λεγόμενο στρατιωτικό – βιομηχανικό – πολιτικό σύμπλεγμα. Ο Ψυχρός Πόλεμος και στη συνέχεια η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία παγιώνουν την οικονομική ισχύ των μεγιστάνων που δημιουργεί το νέο οικονομικό κατεστημένο καθώς και τη διαπλοκή τους με την πολιτική. Πέρα όμως από τον στρατό, η «κάστα» των ισχυρών επεκτείνεται σε όλους τους τομείς.

Οι βιομηχανίες τροφίμων, κατασκευής μη στρατιωτικού υλικού, φαρμάκων, ζωοτροφών, νέων τεχνολογιών – silicon valley – ενημέρωσης μέσω Διαδικτύου, αεροδιαστημικής τεχνολογίας κ.λπ. περνούν το κατώφλι του χρηματιστηρίου. Και με τη συνδρομή εξειδικευμένων συμβούλων, τραπεζών και οίκων αξιολόγησης διαφυλάσσουν τα κέρδη τους σε offshore εταιρείες.

Το ένα σκάνδαλο μετά το άλλο αποκαλύπτει ότι η απληστία δεν έχει όριο, σε βαθμό που αναγκάζει το κράτος να παίρνει μέτρα.

Είναι όμως τέτοια η δύναμή τους που λίγο τους επηρεάζουν αντιμονοπωλιακοί νόμοι. Εξάλλου είναι γνωστή η πολιτική χρηματοδότησης κομμάτων και πολιτικών και από τα δύο κόμματα.

Ισως η αντιμονοπωλιακή πολιτική της ΕΕ ενοχλεί περισσότερο, με γνωστές τις διαρκείς διαμάχες για τα πρόστιμα που επιβάλλει η Ενωση.

Οι πρόσφατες αιματοχυσίες σε διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ έδειξαν το μέγεθος της δύναμης της οπλοκατοχής στη συνείδηση των Αμερικανών.

Η Αμερική σήμερα βρίσκεται σε σημείο καμπής. Ιδιαίτερα η πολιτική της τετραετίας Τραμπ δίχασε βαθιά την κοινωνία. Πολλοί μιλούν για αναβίωση του εμφυλίου πολέμου που πυροδοτεί η παρουσία του και κυρίως οι σύμμαχοί του στο οικονομικό κατεστημένο. Και οι ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο ίσως είναι το πρώτο βήμα για την επανεκλογή του. Κάτι τέτοιο θα είναι ένας θρίαμβος του οικονομικού κατεστημένου. Θα σημάνει όμως την οριστική επιλογή για μια απομονωμένη Αμερική και την ολοκλήρωση της πορείας της για απαξίωση της Δημοκρατίας στον τόπο που γεννήθηκε.

Τώρα πια η χώρα του Λίνκολν, του Ρούσβελτ και του Ομπάμα επιστρέφει στην εποχή του «Νονού» χωρίς τη Μαφία. Υπάρχουν άραγε δυνάμεις που θα μπορέσουν να αντισταθούν; Μπορεί άραγε το μικρό διάλειμμα Μπάιντεν να παγιωθεί; Μου φαίνεται δύσκολο, αν όχι αδύνατον. Εκτός και αν τα πραγματικά αφεντικά αφυπνισθούν από την τύφλωση του πλούτου τους. Στο κάτω-κάτω θα πληρώσουν κι αυτοί το τίμημα της υποβάθμισης της χώρας τους προς όφελος άλλων κρατών που αναδύονται και δεν έχουν έχουν δημοκρατικές ευαισθησίες χωρίς να κινδυνεύουν από «εμφυλίους».

*Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι μέλος της διαΝΕΟσις και του ΕΛΙΑΜΕΠ, πρώην στέλεχος της ΕΕ.