«Εγώ όχι απλά δεν θα ζητούσα τεστ και προαγωγικές εξετάσεις από τα σχολεία φέτος, αλλά θα περνούσα όλους τους μαθητές στις προαγωγικές εξετάσεις και θα τους έλεγα και συγγνώμη» έλεγε τις προηγούμενες ημέρες χαριτολογώντας έγκριτος καθηγητής μεγάλου πανεπιστημίου των ΗΠΑ. Το θέμα της συζήτησής μας ήταν η αντιμετώπιση των νέων από τα εκπαιδευτικά συστήματα του πλανήτη τους μήνες της πανδημίας. Και τα ερωτήματα πολλά.

Το φόντο; Πολιτικοί, αλλά και μεγάλα οικονομικά έντυπα ανά τον πλανήτη διακηρύττουν ότι «η τηλεκπαίδευση πηγαίνει περίφημα» και η νέα πανδημία δεν μπορεί να κρατήσει τους νέους μακριά από τα μαθήματά τους. Ωστόσο, είναι αυτή η πραγματικότητα στα σχολεία; Είναι αυτή η αίσθηση των μαθητών; Στην Ελλάδα, όχι. Και αυτό το καταλαβαίνεις αμέσως μόλις μιλήσεις με τα ίδια τα παιδιά.

Πολλά τεχνικά προβλήματα

«Ο χρόνος έχει διασταλεί» λέει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Μπιστιόλης, τελειόφοιτος του Λυκείου της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων, μιλώντας στο «Βήμα». «Δεν ξεχωρίζουμε πια τις ημέρες. Μένει μόνο ένα διαρκές άγχος για τις πανελλαδικές εξετάσεις του καλοκαιριού και μια αίσθηση ότι κάτι χάνουμε».

Στην ερώτηση «από τις πέντε ημέρες της εβδομάδας πόσες κάνετε πραγματικό μάθημα;» απαντάει: «Νομίζω ότι σε πέντε ημέρες καραντίνας και τηλεκπαίδευσης, μόνο μία αντιστοιχεί στο ποσοστό ουσιαστικού μαθήματος». «Η ύλη δεν προχωράει. Τα παιδιά δεν συμμετέχουν. Τα τεχνικά προβλήματα πολλά. Ο χρόνος είναι διαφορετικός» συμπληρώνει ο Χρήστος Μποζίδης. Ο Χρήστος θέλει να σπουδάσει Ιατρική, ο Δημήτρης θέλει να γίνει νομικός.

Ο φίλος τους, ο Αλέξανδρος Ντάτσης, είναι λάτρης των θετικών επιστημών. Ονειρεύεται το Πολυτεχνείο. Ο Αλέξανδρος μπαίνει στην «ηλεκτρονική» συντροφιά μας με λίγη καθυστέρηση λόγω τεχνικού προβλήματος. Αναρωτιέται σχεδόν αμέσως: «Οι προαγωγικές εξετάσεις φέτος τι νόημα έχουν για τη Γ’ Λυκείου, όπου τα παιδιά προετοιμάζονται με μεγάλες εκπαιδευτικές δυσκολίες για τις πανελλαδικές; Οι καθηγητές μας κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες και τους ευχαριστούμε, αλλά δεν αρκεί η δική τους καλή διάθεση!».

Οι φιλοδοξίες των υπουργών

«Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι κάθε υπουργός θέλει να αφήσει το δικό του στίγμα» λέει ο Αλέξανδρος. «Κανείς δεν σκέφτεται εμάς και το τι σημαίνουν στην πράξη όλες αυτές οι αλλαγές. Ολοι οι υπουργοί ακυρώνουν το έργο των προηγούμενων ή απλά το κάνουν πιο δύσκολο» συνεχίζει. «Για παράδειγμα, η Τράπεζα Θεμάτων είχε δοκιμαστεί και απ’ ό,τι θυμάμαι είχε αποτύχει» προσθέτει.

Ο Χρήστος λέει ότι «είναι αλήθεια πως γίνονται συνέχεια αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο εξεταζόμαστε για τα πανεπιστήμια. Δεν γίνεται όμως καμία ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο που διδασκόμαστε. Ολες αυτές οι αλλαγές που γίνονται στο εξεταστικό σύστημα μόνο ανασφάλεια μας δημιουργούν. Μέχρι να μάθουμε τις αλλαγές που θα γίνουν στις Πανελλαδικές, δεν ξέραμε καν τι θα κάνουμε, τι να διαβάσουμε. Θα κοπεί η ύλη ή όχι; Και πόσο; Είμαστε στη μέση της χρονιάς και όλα αυτά τα μάθαμε Ιανουάριο». «Οταν ακούμε γι’ αυτές τις διαρκείς αλλαγές απλά πιεζόμαστε πολύ ψυχολογικά» λέει ο Αλέξανδρος.

Η τηλεκπαίδευση και οι μαθητές

Η ερώτηση είναι αυτονόητη: Σας καλύπτει η τηλεκπαίδευση όπως γίνεται; Δημήτρης: «Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι στην περίοδο που περνάμε η τηλεκπαίδευση είναι αναγκαία. Ομως η απάντηση είναι όχι. Το μάθημα δεν γίνεται όπως θα έπρεπε να γίνεται. Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών για διάφορους λόγους δεν παρακολουθούν καθόλου. Υπάρχουν προβλήματα συνεννόησης και κατανόησης».

Στην ερώτηση «Πώς αισθάνεστε;» απαντούν:

Δημήτρης: «Νιώθω εγκλωβισμένος. Διαβάζω το πρωί, μετά κάνω αυτό το δύσκολο μάθημα στο σχολείο, διαβάζω το απόγευμα, δεν σταματάω καθόλου, μου μένει μόνο μισή ώρα πριν κοιμηθώ και ξυπνήσω ξανά για να ζήσω την ίδια ημέρα. Μου λείπει η συναναστροφή μου με τους συμμαθητές μου, με τους καθηγητές. Το παιχνίδι μας στα διαλείμματα. Δεν μπορώ πια με κανέναν τρόπο να εκτονώσω το άγχος και την πίεση».

Χρήστος: «Η πραγματικότητα της τηλεκπαίδευσης είναι μονότονη. Είμαστε κολλημένοι όλη την ημέρα μπροστά σε έναν υπολογιστή. Εχουμε πονοκεφάλους, κούραση, δεν παίρνουμε καθαρό αέρα. Παλιά είχαμε τη γυμναστική, το παιχνίδι. Τώρα έχουν χαθεί όλα αυτά. Νιώθω εγκλωβισμένος. Είναι πιο εύκολο να αποκλίνω από τους στόχους μου έτσι».

Αλέξανδρος: «Κακές συνδέσεις Διαδικτύου. Μένουμε εκτός της πόλης μας, οπότε συχνά δεν έχουμε δίκτυο. Οταν λένε οι πολιτικοί ότι η εκπαίδευση πηγαίνει καλά πρέπει να κοιτάζουν και έξω από τις μεγάλες πόλεις. Νιώθω απογοητευμένος».

«Κάνω μάθημα σε… κουτάκια»

Ποια είναι η άποψη των καθηγητών για την τηλεκπαίδευση; Η κυριά Αθηνά Ντέλλα τονίζει: «Καθημερινά μπαίνουν στο μάθημα σχεδόν όλοι οι μαθητές, τουλάχιστον ως ονόματα, αλλά στο μάθημα συμμετέχουν 4-5 παιδιά. Οι άλλοι μπορεί να μην είναι εκεί. Προσπαθώ να επικοινωνήσω μαζί τους αλλά δεν τα καταφέρνω με όλους. Κάποιοι δεν έχουν μικρόφωνα, κάποιοι έχουν κακή σύνδεση, βγαίνουν και ξαναμπαίνουν. Και αυτό διασπά τη συνοχή του μαθήματος και σε λίγο… η ώρα τελειώνει.

Ετσι το καθημερινό μάθημα είναι ένας αγώνας. Κάνω μάθημα μπροστά σε κουτάκια με ονόματα, όχι παιδιά. Δεν τους βλέπω, δεν τους ακούω, δεν υπάρχει διάδραση μεταξύ μας».

Και, στο τέλος της ημέρας, μένει ως κοινός παρονομαστής καθηγητών και μαθητών η λέξη «αγώνας» απέναντι στο αυτονόητο, δηλαδή τη σωστή προετοιμασία για την αρένα των Πανελλαδικών…

Πρώτη επανάληψη, αλλά στο… φροντιστήριο

Λίγο αν μιλήσεις με τα παιδιά, καταλαβαίνεις όλα τα λάθη. Ολα τα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής εκπαίδευσης προ ή διαρκούσης της πανδημίας του κορωνοϊού. Ο Δημήτρης βρίσκεται ήδη στην πρώτη επανάληψη της ύλης του για τις πανελλαδικές εξετάσεις του καλοκαιριού. Μοιάζει λογικό. Σε τέσσερις μήνες δίνει εξετάσεις. Ομως η εικόνα είναι «μαγική».

Η καθηγήτριά του κυρία Αθηνά Ντέλλα που συμμετέχει στη συζήτηση, διαλύει την παρεξήγηση: «Ο Δημήτρης εννοεί ότι βρίσκεται στην πρώτη επανάληψη με το φροντιστήριό του. Εμείς δεν έχουμε καν τελειώσει την πρώτη διδασκαλία της ύλης στο σχολείο. Και έχουμε πολύ ακόμη μπροστά μας… Οι δυσκολίες προέκυψαν κατά το πρώτο τετράμηνο που είναι και το πιο παραγωγικό διάστημα της χρονιάς».

Τα παιδιά χαμογελούν συγκαταβατικά. Ολοι τους σκέφτονται το ίδιο: αν δεν έκαναν φροντιστήριο (διαδικτυακά ή με ιδιαίτερα μαθήματα) δεν θα είχαν παρά ελάχιστες πιθανότητες να μπουν στο Πανεπιστήμιο. Είναι η εκπαίδευσή τους δωρεάν; Μάλλον βάρος είναι το «δωρεάν» κομμάτι της, καθώς η προετοιμασία τους γίνεται ιδιωτικά.