Ηταν το 31 μ.Χ. όταν ο Ρωμαίος ιστορικός Βαλέριος Μάξιμος κατέγραψε το πώς μια κοπέλα κατάφερε να μπει στην φυλακή και να θηλάσει τον πατέρα της ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θάνατο από ασιτία. Περισσότερα από 300 έργα τέχνης, από την ρωμαϊκή εποχή ως τις μέρες μας, απεικονίζουν την ιστορία αυτού του αλλόκοτου θηλασμού.
Σήμερα, η σπαρακτική αυτή ιστορία που έγινε γνωστή ως Caritas Romana (Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία) είναι πλέον ξεχασμένη. Επανέρχεται ωστόσο και πάλι στην επιφάνεια ως πυξίδα για την αναζήτηση, ταξινόμηση και ερμηνεία των 15 ταινιών του Επίσημου Διαγωνιστικού Τμήματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το πρόγραμμα του οποίου ανακοινώθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας 22 Οκτωβρίου.
«Η ύψιστη αυτή πράξη ευσπλαχνίας δεν είναι μόνο οικογενειακή αλληλεγγύη, αλλά και γενναία πολιτική πράξη που εγκαθιδρύει νέες κοινωνικές σχέσεις και πολιτισμικά σύμβολα» σημείωσε χαρακτηριστικά για την Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης, ένας εκ των τεσσάρων παρουσιαστών του προγράμματος.
Αυτή η υπέρβαση είναι που πραγματεύονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι ταινίες του Διαγωνιστικού Tμήματος του 59ου Φεστιβάλ, οι οποίες «διερευνούν το θέμα σε διαφορετικές εκδοχές» όπως ειπώθηκε. Συν τοις άλλοις 15 νέοι έλληνες εικαστικοί εμπνεύσθηκαν από τις ταινίες του Διαγωνιστικού και φιλοτέχνησαν έργα που θα φιλοξενηθούν σε μια έκθεση στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης) από τις 3 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου.
Το φεστιβάλ σηκώνει την αυλαία του την Πέμπτη 1 Νοεμβρίου στο Ολύμπιον με την ιαπωνική ταινία του Χιροκάζου Κόρε Εντα «Κλέφτες καταστημάτων» που απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο τελευταίο φεστιβάλ των Καννών. Η αυλαία θα πέσει την Κυριακή 11 Νοεμβρίου με την βελγική ταινία «Girl» του Λουκάς Ντοντ που στο ίδιο φεστιβάλ απέσπασε το βραβείο σκηνοθεσίας και ερμηνείας του τμήματος Ένα Κάποιο Βλέμμα.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η επίσημη ανακοίνωση του προγράμματος μεταδόθηκε ταυτόχρονα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με live streaming. Στην Θεσσαλονίκη οικοδεσπότες ήταν η Γενική Διευθύντρια του φεστιβάλ κυρία Ελίζ Ζαλαντό μαζί με τον υπεύθυνο προγράμματος του ΦΚΘ κ. Γιώργο Κρασσακόπουλο και στην Αθήνα ο κ. Ανδρεαδάκης μαζί με την υπεύθυνη της Αγοράς κυρία Γιάννα Σαρρή.
Ο συντονισμός ήταν άψογος ενώ δεν έλειψε το χιούμορ, χαρακτηριστικό εξάλλου της διεύθυνσης που τον περασμένο Μάιο έκλεισε δύο χρόνια στο τιμόνι του φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ.
Από τις 15 ταινίες του διεθνούς διαγωνιστικού οι τρεις είναι ελληνικές: «The waiter» του Στηβ Κρικρή, «Φυγαδεύοντας τον Χέντριξ» του Μάριου Πιπερίδη και «Η δουλειά της» του Νίκου Λαμπότ. Είναι χαρακτηριστικό ότι και εφέτος το φεστιβάλ δίνει έμφαση στο ελληνικό πρόγραμμα. Θα προβληθούν 20 μεγάλου μήκους ελληνικές ταινίες από τις οποίες οι 12 σε Α προβολή, τρεις στην ενότητα «Ξεπερνώντας τα σύνορα» και πέντε που έχουν ήδη πραγματοποιήσει την πρεμιέρα τους.
Επίσης θα προβληθούν 10 μικρού μήκους ταινίες στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Ελληνα animator Ιορδάνη Ανανιάδη, επτά μικρού μήκους ταινίες νέων ελλήνων δημιουργών που επιμελήθηκε η Εταιρία Ελλήνων Σκηνοθετών και οι 17 μικρού μήκους που βραβεύθηκαν στο πρόσφατο 41ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.
Εδώ μπορούν να προστεθούν και οι ταινίες του ιδιαίτερου αφιερώματος στο queer ελληνικό σινεμά με 38 μεγάλου και μικρού μήκους παραγωγές, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 μέχρι τις μέρες μας. Aνάμεσά τους το «Vortex Το πρόσωπο της Μέδουσας» (1967) του Νίκου Κούνδουρου, ο «Αγγελος» (1980) του Γιώργου Κατακουζηνού αλλά και ο «Ορέστης» (1969), η μοναδική ταινία του βραβευμένου με Όσκαρ σκηνογράφου και εικαστικού Βασίλη Φωτόπουλου και ένα από τα πρώτα φιλμ που προβάλλουν «την πλέον απενοχοποιημένη απεικόνιση του ανδρικού σώματος, σε μια εποχή όπου η queer ταυτότητα ήταν καλά σφαλισμένη στη ντουλάπα» όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του το φεστιβάλ.
Εκατόν εξήντα τέσσερις μεγάλου μήκους ταινίες και 89 μικρού θα προβληθούν κατά την διάρκεια του 59ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ο αριθμός ακούγεται τουλάχιστον επαρκής, με αρκετές επαναληπτικές προβολές, ενώ αρκετές είναι και οι αίθουσες που θα τις φιλοξενήσουν. Οι προβολές θα γίνουν στο Ολύμπιον και στο Παύλος Ζάννας της πλατείας Αριστοτέλους εκεί όπου βρίσκεται η καρδιά της διοργάνωσης, στις τέσσερις αίθουσες του Λιμανιού Θεσσαλονίκης (Τζον Κασσαβέτης- Σταύρος Τορνές – Φρίντα Λιάππα – Τώνια Μαρκετάκη), στο Δημοτικό Θέατρο του Κέντρου Πολιτισμού «Χρήστος Τσακίρης» στο Δήμο Παύλου Μελά και στο Κλειστό Δημοτικό Θέατρο Συκεών σε συνεργασία με τον Δήμο Νεάπολης – Συκεών.
Ανάμεσα στα αρκετά αφιερώματα της εφετινής διοργάνωσης, ξεχωρίζει εκείνο στο ρουμανικό σινεμά της περιόδου 1969 – 2001 (πριν δηλαδή το νέο κύμα της περασμένης δεκαετίας), στον ισπανό σκηνοθέτη Χάιμε Ροζάλες και στους Χιλιανούς εικαστικούς – κινηματογραφιστές Κριστομπάλ Λεόν και Χοακίν Κοσίνια.
Εκτός όλων αυτών υπάρχει επίσης το πάντα ελκυστικό πρόγραμμα των Ανοιχτών Οριζόντων, οι Ειδικές προβολές και οι Ματιές στα Βαλκάνια με τις καλύτερες βαλκανικές ταινίες της τελευταίας περιόδου.
