Βερολίνο, Ανταπόκριση

Είναι συνήθως μετρημένη στα λόγια της. Τα μεσάνυχτα της Πέμπτης ωστόσο, η Άνγκελα Μέρκελ μίλησε συναισθηματικά. «Επιβάλαμε τη δική μας φιλοσοφία στις διαπραγματεύσεις» είπε με φωνή γεμάτη πάθος κλείνοντας μια μαραθώνια συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών με αποκλειστικό θέμα την Ελλάδα. Κι αυτή η φιλοσοφία συνοψίζεται στη φράση: «Παροχή μόνο έναντι αντιπαροχής», αλληλεγγύη μόνο έναντι ιδίων προσπαθειών. «Δεν πρόκειται μόνο για την Ελλάδα», πρόσθεσε. Οι διαπραγματεύσεις έχουν σημασία για όλη την ευρωζώνη. Οι βουλευτές αντέδρασαν με επευφημίες και χειροκροτήματα.

Παρόλα αυτά η καγκελάριος δεν ήταν εντελώς πειστική. Ο αριθμός των βουλευτών, που αρνήθηκαν να πουν «ναι» στην παροχή εξουσιοδότησης στην κυβέρνηση, να αρχίσει, μέσω του Eurogroup, διαπραγματεύσεις για την παροχή τρίτου προγράμματος βοήθειας στην Ελλάδα, εκτινάχθηκε, όπως προέκυψε από δοκιμαστική ψηφοφορία, στους 51 (48 «όχι» και τρεις αποχές). Στην ψηφοφορία στα τέλη Φεβρουαρίου για την τετράμηνη παράταση του δεύτερου προγράμματος, ο αριθμός των αντιφρονούντων έφτανε τους 29 (σε σύνολο 311). Από αυτή την άποψη, η κ.Μέρκελ βγήκε «λαβωμένη» από τη συνεδρίαση.

Παρόλα αυτά, η «πλειοψηφία της καγκελάριου», δηλαδή η απόλυτη πλειοψηφία των μελών του γερμανικού κοινοβουλίου, είναι πλήρως εξασφαλισμένη στη σημερινή ψηφοφορία. Κι αυτό επειδή στους 260 ψήφους των Χριστιανοδημοκρατών, που θα πουν «ναι» στην εξουσιοδότηση, θα προστεθούν και οι 188 των κυβερνητικών τους εταίρων, των Σοσιαλδημοκρατών. Από τους τελευταίους (συνολικός αριθμός: 190), που συνεδρίαζαν την ίδια ώρα σε παρακείμενη αίθουσα, τάχθηκαν μόνο 2 υπέρ του «όχι». Ο ένας από αυτούς ήταν ο πρώην υπουργός οικονομικών και υποψήφιος για την καγκελαρία Πέερ Στάινμπρουκ, ο οποίος (σε συγχορδία με τον κ.Σόιμπλε) ζήτησε το «grexit», την έξωση της Ελλάδας από την ευρωζώνη και παράλληλα με αυτό «κούρεμα» των χρεών της. «Στην αίθουσα επικρατούσε παγωμάρα όταν τελείωσε» διηγούταν αυτόπτης μάρτυρας. Οι σύντροφοί του, που ήταν φλόγα και μανία υπέρ της παραμονής, αρνούνταν να αποδεχθούν τη στάση του.

Υπέρ της εξουσιοδότησης θα ταχθεί και μια μειοψηφία των πράσινων βουλευτών, καθώς και 2-3 εκπροσώπων της Linke (Αριστεράς). Συνολικά λοιπόν θα προκύψει μια τεράστια πλειοψηφία για το «ναι» στο Bundestag, τη γερμανική Βουλή, η οποία διαθέτει 631 μέλη. Η ίδια Βουλή θα συγκληθεί για άλλη μια φορά έκτακτα στα τέλη Αυγούστου για να εγκρίνει, ή να απορρίψει το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων.

«Η συνεδρίαση είχε καθαρτική λειτουργία για την ψυχή των βουλευτών» έλεγε παριστάμενος αναφερόμενος στους Χριστιανοδημοκράτες. Οι περισσότεροι από αυτούς αισθάνονταν οργή όχι μόνο με τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά και με την ηγεσία της δικής τους κυβέρνησης, η οποία, όπως έλεγαν, τους πληροφορούσε με το σταγονόμετρο για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Τη νύχτα της Πέμπτης ενημερώθηκαν επιτέλους αναλυτικά από την κ.Μέρκελ και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Επιπλέον είχαν και οι ίδιοι στη διάθεσή τους πέντε και πλέον ώρες για να εκθέσουν τις απόψεις τους – όπως και όσο ήθελαν. «Πάνω από 40 άτομα πήραν το λόγο» πρόσθεσε ο παριστάμενος. Κι αυτό αποτελεί αριθμό ρεκόρ για τέτοιου είδους συνεδριάσεις.

Στη συζήτηση, πολλοί αγορητές αναφέρθηκαν θετικά στο σχέδιο του κ.Σόιμπλε για «παροδικό grexit». Το σχέδιο αυτό έχει φύγει από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων ύστερα από τη συμφωνία της Δευτέρας, ο γερμανός υπουργός οικονομικών συνεχίζει όμως με δηλώσεις του να επιμένει σε αυτό. Ο ίδιος όμως διευκρίνισε ότι στις διαπραγματεύσεις θα κινηθεί στο πνεύμα της συμφωνίας, η οποία δεν κάνει αναφορά σε grexit – θα ακολουθήσει πιστά τη γραμμή Μέρκελ. Σύμφωνα με αναλυτές όμως, η απειλή της εξόδου θα κρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τις διαπραγματεύσεις, και δεν αποκλείουν ότι ο κ.Σόιμπλε θα την επαναφέρει σε αυτές σε περίπτωση που η ελληνική αντιπροσωπεία προβάλει αντίσταση, ή έστω κάποια σοβαρή ένσταση σε κάποιες από τις πλέον σκληρές αξιώσεις των δανειστών.

Το grexit έχει γίνει πάντως αντικείμενο διαμάχης μεταξύ του κ.Σόιμπλε και του αντικαγκελάριου και προέδρου των Σοσιαλδημοκρατών Σίγκμαρ Γκάμπριελ. Ο τελευταίος παραδέχεται ότι ήξερε για το σχέδιο του υπουργού οικονομικών, δεν είχε όμως δώσει τη συγκατάθεσή του σε αυτό. Από αυτή την άποψη, τονίζει, ότι η παρουσίασή του στο Eurogroup από τον κ.Σόιμπλε ως κυβερνητική πολιτική αποτελεί ένα «φάουλ». Η αντίδραση του τελευταίου ήταν, ότι ορισμένοι προσπαθούν εκ των υστέρων να τον «συκοφαντήσουν», χωρίς να αναφέρει όμως ονομαστικά τον κ.Γκάμπριελ. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης, όπως το περιοδικό «Spiegel», εκτιμούν ότι η σύγκρουση μεταξύ των δυο ανδρών θα μπορούσε να κλιμακωθεί και να οδηγήσει ακόμα και στη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού.

Η κ.Μέρκελ έσπευσε πάντως να συμπαρασταθεί στον κ.Σόιμπλε. Στη σύσκεψη που έγινε τη νύχτα της προπερασμένης Πέμπτης (δυο ημέρες πριν τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης) μεταξύ της καγκελάριου, του αντικγκελάριου και του υπουργού οικονομικών, διευκρίνισε, υπήρξε «συνεννόηση» για το θέμα. Ο κ.Σόιμπλε, πρόσθεσε, πήρε την εντολή να προτείνει στους Έλληνες το «παροδικό grexit» μόνο στην περίπτωση που οι τελευταίοι θα ζητούσαν το «κούρεμα». Το επιχείρημα που θα προέβαλε σχετικά ήταν, ότι οι συνθήκες του Μάαστραιχτ (παράγραφος 125 α) δεν επιτρέπουν άμεση άφεση χρεών και ότι επομένως η Ελλάδα, αν θέλει όντως τέτοια άφεση, θα πρέπει να αποχωρήσει για ένα διάστημα από τη νομισματική ένωση.

Το ότι η Αθήνα δεν ήθελε την έξοδο, δεν λήφθηκε προφανώς υπόψη. Και μόνο η επιμονή της στο «κούρεμα» ερμηνεύεται πλέον από το Βερολίνο ως πρόθεση εξόδου. Και ο κ.Σόιμπλε θα έχει στο μέλλον το «ελεύθερο» – από την καγκελάριο τουλάχιστον – να δίνει αυτή την ερμηνεία κατά το δοκούν. Και να «σμπαραλιάζει» έτσι εκ νέου τα νεύρα των ελλήνων διαπραγματευτών.