Σε γρίφο για… δυνατούς λύτες έχει εξελιχθεί η εξεύρεση ενός λογαριασμού πρώτης ζήτησης με ικανοποιητικό επιτόκιο. Μετά τον τελευταίο γύρο συγχωνεύσεων του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και τη σημαντική μείωση των αποδόσεων, ειδικά το τελευταίο 12μηνο, οι επιλογές των καταθετών έχουν περιοριστεί σημαντικά.
Σε αυτό το επιτοκιακό περιβάλλον, ως και τον περασμένο Δεκέμβριο, η πλειονότητα των αποταμιευτών έδειχνε σαφή προτίμηση στις προθεσμιακές καταθέσεις, οι οποίες εξασφάλιζαν αξιοπρεπή ανταμοιβή και ταυτόχρονα έδιναν ανά τακτά χρονικά διαστήματα τη δυνατότητα ανέξοδης πρόωρης ανάληψης των κεφαλαίων.
Η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην μετά την προκήρυξη των τελευταίων βουλευτικών εκλογών και τη διαμόρφωση ενός κλίματος αυξημένης αβεβαιότητας στην οικονομία. Τα στατιστικά της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ενδεικτικά της αύξησης της ζήτησης για «ανοιχτές» καταθέσεις, χωρίς χρονικές δεσμεύσεις.
Σύμφωνα με τα πιο επικαιροποιημένα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, οι καταθέσεις των νοικοκυριών από τα τέλη του Νοεμβρίου του 2014 ως και τον περασμένο Μάρτιο υποχώρησαν κατά 18,14 δισ. ευρώ. Η πτώση αυτή προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από τους λογαριασμούς προθεσμίας, τα υπόλοιπα των οποίων μειώθηκαν το ίδιο διάστημα κατά 17,67 δισ. ευρώ.
Ιστορικά χαμηλά


Αντίθετα, οι τρεχούμενοι λογαριασμοί και το Ταμιευτήριο εμφάνισαν φοβερή ανθεκτικότητα. Από τα 51,28 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο μειώθηκαν κατά μόλις 447 εκατ. ευρώ ως και το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2015. Εκτός από τις εκροές που καταγράφηκαν, πολλοί καταθέτες-φυσικά πρόσωπα μετέφεραν χρήματα από προθεσμιακές σε λογαριασμούς πρώτης ζήτησης ώστε να έχουν ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα αναλήψεων.
Τα επιτόκια αυτών των προϊόντων πάντως έχουν διαμορφωθεί σε ιστορικά χαμηλά. Μάλιστα στα σχέδια των τραπεζών περιλαμβάνονται και νέες περικοπές των αποδόσεων τους επόμενους μήνες. Ηδη ένας από τους τέσσερις συστημικούς ομίλους έχει προαναγγείλει μειώσεις σχεδόν σε όλους τους λογαριασμούς που προσφέρει σε φυσικά πρόσωπα από τον ερχόμενο Ιούλιο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων μιας ημέρας διαμορφώθηκε τον περασμένο Μάρτιο σε 0,17% έναντι 0,33% έναν χρόνο νωρίτερα και 0,48% στα μέσα του 2012. Ειδικά στους λογαριασμούς Ταμιευτηρίου η μέση απόδοση έχει υποχωρήσει στο 0,13%, ενώ στους τρεχούμενους λογαριασμούς σε 0,41%.
Τρεις επιλογές


Παρά τη γενικότερη πτωτική τάση, έχουν απομείνει κάποια προϊόντα που εξακολουθούν να προσφέρουν ανταγωνιστικά επιτόκια, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν ακόμη και σε επίπεδα προθεσμιακών. Πρόκειται για τα ακόλουθα προγράμματα:
1. Λογαριασμοί μισθοδοσίας
Τα προϊόντα αυτά απευθύνονται σε εργαζομένους του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα για την είσπραξη του μισθού ή της σύνταξής τους αντίστοιχα. Τα επιτόκιά τους είναι υψηλότερα για μικρά ποσά, της τάξεως των 1.000-3.000 ευρώ, και φτάνουν ανάλογα με την τράπεζα ως και το 1,80%.
Ως εκ τούτου συμφέρει τους καταθέτες να διατηρούν ένα μέρος των αποταμιεύσεών τους σε τέτοιου είδους προϊόντα ώστε να εκμεταλλευτούν τις προνομιακές αποδόσεις. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν όποια τράπεζα επιθυμούν. Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει αναγκαστικά να επιλέξουν το προϊόν στο οποίο θα πιστώνεται η μισθοδοσία τους, στην τράπεζα με την οποία συνεργάζεται ο εργοδότης τους.

2. Online λογαριασμοί
Τα τελευταία χρόνια με στόχο την αποσυμφόρηση του δικτύου των καταστημάτων τους οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει καταθετικά προγράμματα που ανοίγουν μέσω Ιnternet, τα οποία στη συνέχεια οι καταθέτες διαχειρίζονται μέσω e-banking. Οι λογαριασμοί αυτοί προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια σε σχέση με τα προϊόντα που διατίθενται αποκλειστικά μέσω των τραπεζικών μονάδων.
Σήμερα δύο συστημικοί όμιλοι προσφέρουν online λογαριασμούς με υψηλές αποδόσεις, ως και πενταπλάσιες σε σχέση με τον μέσο όρο της αγοράς. Πρόκειται για τον λογαριασμό Live της Eurobank, στον οποίο τα μέσα υπόλοιπα άνω των 3.000 ευρώ τοκίζονται κάθε μήνα με 1,50%ν και τον Winbankdirect της Τράπεζας Πειραιώς, με επιτόκιο 0,40% από το πρώτο ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 1,80% για τον επόμενο μήνα που ο λογαριασμός θα δεχθεί έμβασμα τουλάχιστον 200 ευρώ. Οι υπόλοιπες τράπεζες μέχρι στιγμής προσφέρουν online λογαριασμούς μόνο στον τομέα των προθεσμιακών καταθέσεων.
3. Αποταμιευτικά προϊόντα
Τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά ποικίλλουν τόσο ως προς την υποχρεωτικότητα των τακτικών καταθέσεων όσο και ως προς τη δυνατότητα αναλήψεων κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Η λύση αυτή προσφέρεται για όσους επιζητούν μια υψηλή απόδοση αλλά δεν θέλουν να δεσμεύονται ως προς την ελάχιστη διάρκεια της κατάθεσης. Ετσι, αν χρειαστεί να προχωρήσουν σε ανάληψη των αποταμιεύσεών τους, η μόνη ποινή που προβλέπεται έχει να κάνει με το ύψος του επιτοκίου.

Τα προϊόντα που ταιριάζουν περισσότερο σε όσους θέλουν να διατηρούν χρήματα ανοιχτά είναι εκείνα που διατίθενται με περιορισμούς στις αναλήψεις.

Η λύση αυτή επιτρέπει στον πελάτη να καταθέτει χρήματα όποτε εκείνος επιθυμεί. Από την άλλη πλευρά, περιορισμοί υφίστανται μόνο ως προς τις αναλήψεις, για τις οποίες υπάρχει πλαφόν. Ωστόσο, οι περιοριστικοί όροι δεν είναι δεσμευτικοί, υπό την έννοια ότι ανά πάσα στιγμή ο αποταμιευτής μπορεί να κάνει ανάληψη, με μόνο τίμημα τους τόκους που θα λάβει.


ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Λάθη που κοστίζουν σε τόκους
Οι καταθέτες πολλές φορές λόγω άγνοιας ή απροσεξίας ακολουθούν τακτικές που τους στερούν αρκετές μονάδες στο επιτόκιο της κατάθεσής τους. Τα τρία σοβαρότερα λάθη και οι συμβουλές που δίνουν τραπεζικά στελέχη είναι τα εξής:
1. Οι κλίμακες επιτοκίων: Οι καταθέτες πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στο είδος του επιτοκίου, που μπορεί να είναι είτε κλιμακωτό είτε κλιμακούμενο. Η διαφορά μεταξύ των δύο είναι σημαντική και επηρεάζει καθοριστικά τους εισπραχθέντες τόκους.
Αναλυτικότερα, όταν το επιτόκιο είναι κλιμακωτό, εφαρμόζεται ξεχωριστά σε κάθε κλίμακα ποσού, σε αντίθεση με το κλιμακούμενο, που εφαρμόζεται σε ολόκληρο το ποσό, με βάση το μέσο υπόλοιπο.
Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που κάποιος διατηρεί καταθέσεις υψηλότερες από την πρώτη κλίμακα, που συνήθως έχει και το υψηλότερο επιτόκιο, δεν συμφέρει το κλιμακούμενο.
Από την άλλη, αν είναι βέβαιος ότι το μέσο υπόλοιπο δεν θα ξεπεράσει το ανώτερο ποσό της πρώτης κλίμακας, τότε θα πρέπει να αναζητηθεί η καλύτερη δυνατή απόδοση μεταξύ όλων των προϊόντων, ανεξάρτητα από το είδος του επιτοκίου.

2. Τα υπόλοιπα των λογαριασμών: Συνήθως η διασπορά καταθέσεων σε πολλούς λογαριασμούς είναι ασύμφορη. Ανάλογα με την κλίμακα του βασικού προϊόντος που χρησιμοποιείται και το είδος των επιτοκίων, οι καταθέτες θα πρέπει να συγκεντρώνουν τις αποταμιεύσεις τους σε ένα πρόγραμμα, ώστε να μεγιστοποιήσουν την απόδοσή τους.

3. Χρεωστικές κάρτες: Πλέον όλες οι χρεωστικές κάρτες που συνοδεύουν τους καταθετικούς λογαριασμούς συμμετέχουν σε κάποιο πρόγραμμα επιβράβευσης. Αυτό σημαίνει ότι η χρήση τους ισοδυναμεί με χρήμα.
Ως εκ τούτου, αντί να πηγαίνει κάποιος στο ΑΤΜ να «σηκώνει» χρήματα για να πληρώσει π.χ. τα ψώνια του σουπερμάρκετ, μπορεί να χρησιμοποιήσει απευθείας τη χρεωστική του κάρτα.
Το ετήσιο όφελος μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα 300 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε ετησιοποιημένη απόδοση 3% για κατάθεση 10.000 ευρώ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ