Χωρίς ιδιαίτερες τυμπανοκρουσίες –αν και με κάποια παρατράγουδα, η προεκλογική περίοδος στο Εδιμβούργο φτάνει σε λίγες ώρες στο τέλος της. Με μια πρώτη ματιά η πόλη μοιάζει να συνεχίζει κανονικά στους ρυθμούς της. Οι ενδείξεις ότι οι κάτοικοι της θα πάρουν την πιο σημαντική -ίσως- απόφαση στη ζωή τους σε μερικές ώρες, είναι λίγες.
Στους δρόμους οι μόνες αφίσες που υπάρχουν είναι για να υπενθυμίσουν στους κατοίκους της Σκωτίας να γραφτούν στους εκλογικούς καταλόγους ώστε να μπορούν να ψηφίσουν. Με τους εγγεγραμμένους να αγγίζουν ήδη το 97% του ενήλικου πληθυσμού, ένα πράγμα είναι σίγουρο: η προσέλευση στις κάλπες θα είναι μεγάλη, όπως και το ενδιαφέρον του κόσμου.
«Τι ποιο σημαντικό συμβαίνει για να συζητήσουμε αυτή τη στιγμή;» μας λέει ο Ίαν, συνταξιούχος και στην 70η δεκαετία της ζωής του.
«Στην πραγματικότητα αποφασίζουμε να διορθώσουμε ένα λάθος που έγινε πριν από 300 χρόνια. Να ανακτήσουμε την ανεξαρτησία, την ταυτότητά και την εθνικότητά μας. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό προς συζήτηση» συνεχίζει.
Ένθερμος υποστηρικτής του «να», ανήκει στην κατηγορία των ψηφοφόρων που δεν χρειάστηκε να ακούσει επιχειρήματα για να πειστεί. Η ψήφος του, προ-αποφασισμένη από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η ημερομηνία του δημοψηφίσματος. «Πώς μπορείς να ελέγξεις κάτι στο οποίο δεν έχεις πρόσβαση; Όταν δεν μπορείς καν να μπεις μέσα στη βουλή σου, όταν υπάρχει ένας τοίχος από ατσάλι γύρω από το Westminister, πώς θα μας ακούσουν; Δε θέλουν να μας ακούσουν» . Δίπλα του στέκεται η σύζυγός του Κριστίν, που παρατηρεί τη συζήτηση αμίλητη αρχικά. Μέχρι πρόσφατα ανήκε στην ομάδα των αναποφάσιστων, αλλά «μάλλον θα ψηφίσει Ναι». Σύμφωνα με την ίδια δεν την έπεισε ο άντρας της αλλά τα επιχειρήματα που άκουσε σε διάφορες εκδηλώσεις αλλά κι’ αυτά που διάβασε.
Δεν είναι η μοναδική ψηφοφόρος που έχει διαβάσει εκτενώς πάνω στο θέμα ή έχει παραβρεθεί σε δημόσιες συζητήσεις . Η 17χρονη Άννα και η 18χρονη Έλλη, μπορεί να ψηφίζουν για πρώτη φορά, αλλά έχουν παρακολουθήσει πολλά debate με τοπικούς πολιτικούς – τα περισσότερα τα διοργάνωσε το σχολείο τους. Και από ότι μας λένε δεν έχουν πειστεί από τα επιχειρήματα του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος. «Δεν έχουν στοιχεία. Απλά υπόσχονται διάφορα. Πώς θα μπορέσουν όμως να πραγματοποιήσουν τις υποσχέσεις τους; Με ποιους οικονομικούς πόρους; Για μένα προσωπικά τα σχέδια του SNP είναι μια φαντασίωση», δηλώνει η 18χρονη Έλλη.
Τα δύο κορίτσια ανήκουν στην πολύ μικρή κατηγορία ψηφοφόρων που φορούν κονκάρδες με την λέξη «Όχι» στο πέτο τους. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που θα συναντήσει κανείς στο δρόμο και θα υποστηρίζουν δημόσια την ψήφο τους,-αλλά δεν είναι πολλοί όπως θα περίμενε κανείς – είναι υποστηρικτές της απόσχισης της Σκωτίας. «Οι οπαδοί της ανεξαρτησίας είναι πολύ παθιασμένοι και δε διστάζουν να εκφράσουν την άποψη τους. Μας λένε αντιπατριώτες γιατί θα ψηφίσουμε «Όχι» ,πράγμα τελείως λάθος. Θέλουμε το καλύτερο για τη Σκωτία αλλά και τη Μεγάλη Βρετανία», μας εξηγεί με πάθος η 17χρονη Άννα.
Είναι αξιοπερίεργο ότι οι υποστηρικτές του «Όχι », επιμένουν σε όλες τις συζητήσεις να αναφέρονται στον πατριωτισμό τους και στο πόσο Σκωτσέζοι νιώθουν. Ο Χέμις Γουάλας, γιατρός και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, έχει ήδη ψηφίσει με επιστολική ψήφο «όχι». « Άκουσα τα επιχειρήματα των δύο πλευρών με προσοχή, αλλά θεωρώ ότι μια θετική ψήφος θα φέρει τόσο πολύ αβεβαιότητα στη Σκωτία» μας επισημαίνει και συνεχίζει :«είμαι πατριώτης, είμαι περήφανος Σκωτσέζος, ένθερμος υποστηρικτής της Σκωτσέζικης ομάδας ράγκμπι και ποδοσφαίρου. Όλες οι ενδείξεις όμως και όλα τα επιχειρήματα έκαναν την πλάστιγγα να γείρει υπέρ της ένωσης».
Σε αντίθεση με τον Γουάλας, η Τζιλ Μέρφι, διευθύντρια μιας μικρής επιχείρησης, πιστεύει ότι η αυτονόμηση όχι μόνο δε θα φέρει αβεβαιότητα αλλά θα επιτρέψει στη Σκωτία «να αξιοποιήσει πιο αποτελεσματικά τους πόρους της, βελτιώνοντας την οικονομία της και δημιουργώντας μια κοινωνία ισότητας, που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει στη Μεγάλη Βρετανία». Συγκρατημένα αισιόδοξη για τα αποτέλεσμα, η Μέρφι βρίσκεται από το πρωί στους δρόμους και μοιράζει φυλλάδια που καταγράφουν τα υποθετικά οικονομικά πλεονεκτήματα μιας ανεξάρτητης Σκωτίας. «Υπάρχει πολύ ενθουσιασμός. Σε κάποιες περιοχές η ατμόσφαιρα είναι σχεδόν καρναβαλική. Σ΄άλλες πολύ ήρεμη. Αυτό που θεωρώ όμως πιο σημαντικό είναι το επίπεδο ενδιαφέροντος του κόσμου. Χιλιάδες άνθρωποι που δεν έχουν ψηφίσει ποτέ, όχι μόνο νέοι αλλά και 50άρηδες, συμμετέχουν σε πολιτικές συζητήσεις, ασχολούνται με την πολιτική και θα ψηφίσουν. Και αυτό είναι εκπληκτικό».
