Μετά την Ιρλανδία και την Ισπανία, τώρα και η Πορτογαλία εγκαταλείπει οριστικά το μνημόνιο. Αλλά οι ανησυχίες στρέφονται προς την Ιταλία που αρνείται να κάνει μεταρρυθμίσεις.

Η είδηση είναι καλή, το μήνυμα θετικό και χαροποιεί όλους εκείνους που στήριξαν τη χώρα σε δύσκολους καιρούς. Μέσα Μαΐου η Πορτογαλία θα εγκαταλείψει εντελώς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EMS) χωρίς κανένα οικονομικό «δίχτυ προστασίας», καθώς υλοποίησε τις υποχρεώσεις της και με το παραπάνω.

Ανησυχία για την Ιταλία

Στο μνημόνιο μπήκε πριν ακριβώς από τρία χρόνια παίρνοντας βοήθεια ύψους 78 δις ευρώ. Σε αντάλλαγμα η κυβέρνηση έπρεπε να υλοποιήσει ένα πολύ επώδυνο πρόγραμμα λιτότητας, να μειώσει τα δημοσιονομικά της ελλείμματα, να καταργήσει τα εμπόδια προς τον ανταγωνισμό, να τονώσει την εσωτερική κατανάλωση και να μειώσει τον αριθμό των ανέργων. Και όλα αυτά επετεύχθησαν. Το τελευταίο τετράμηνο του 2013 έκλεισε με οικονομική επίδοση γύρω στο 1,6%, οι δείκτες ήταν οι καλύτεροι στην ευρωζώνη. Αλλά και φέτος οι οιωνοί είναι ευνοϊκοί. Η ΕΚΤ υπολογίζει ανάπτυξη στο 1,2%, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 24%, δηλαδή 13% περισσότερο από το 2008, όπου οι εξαγωγές αναλογούν στο 40% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Αλλά και η ανεργία μειώθηκε κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες.

«Η κρίση χρέους παρήλθε, υπό την έννοια ότι για τις χώρες αυτές είναι σχετικά εύκολο να βρίσκουν αγοραστές για τα ομολογά τους», είπε ο Γεργκ Κρέμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank. «Αλλά οι αιτίες της κρίσης χρέους δεν έχουν εξαλειφθεί σε όλες τις χώρες. Στην Πορτογαλία έγιναν πρόοδοι ως προς την επανάκτηση της αγωνιστικότητας. Οι υπερβολές του παρελθόντος στη διαμόρφωση των μισθών έχουν περάσει. Η χώρα υπολογίζεται ότι θα σημειώσει ανάπτυξη της τάξεως του 1,5%. Αλλά η μεγάλη χώρα με κρίση, η Ιταλία, αρνείται να προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και δεν έχει σημειώσει βασικές προόδους. Στην Ιταλία, παραμένουν οι αιτίες που την οδήγησαν σε δημοσιονομικό κενό».

«Και χωρίς οικονομικό δίχτυ προστασίας»

Παραμένει προς διερεύνηση εάν η σταθερότητα θα έχει διάρκεια. Διότι ενώ η Ιρλανδία φεύγοντας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης είχε 20 δις στα κρατικά ταμεία της ως ασφάλεια, τα διαθέσιμα της Πορτογαλίας είναι λιγότερα. Επιπλέον τα ιδιωτικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις είναι υπερχρεωμένες. Οι τράπεζες συνεχίζουν να μην δίνουν δάνεια για να κρατήσουν διαθέσιμα τα ίδια κεφάλαια. Όλα αυτά θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις προβλέψεις.

«Επιπλέον εξασφάλιση δίνει η λεγόμενη προληπτική πιστωτική γραμμή», λέει ο Κρέμερ. «Πρόκειται για ένα εργαλείο του ΕMS, αλλά και αυτό προϋποθέτει πρόγραμμα που χρειάζεται έγκριση. Πρακτικά σημαίνει ότι η Πορτογαλία θα παρέμενε υπό την προστασία του EMS. Νομίζω ότι στο μεταξύ δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Υπάρχουν αρκετοί επενδυτές για να αγοράσουν κρατικά ομόλογά χωρίς την έμμεση βοήθεια του φορολογούμενου».