ΠΕΝΤΕ χρόνια παρά ένα μήνα. Τόσο ακριβώς χρειάστηκε για να αλλάξει το επίσημο δόγμα της διοίκησης του Ολυμπιακού για τους χούλιγκαν με ερυθρόλευκα κασκόλ. Ηταν 10 Απριλίου του 1995, παραμονή του ημιτελικού Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού στο φάιναλ φορ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών μπάσκετ, στη Σαραγόσα. Εκεί, εκτός από τις δύο ελληνικές ομάδες και τις διοικήσεις τους, είχαν αποβιβαστεί και μερικές χιλιάδες από τους πιο φανατικούς οπαδούς τους, αρκετοί μάλιστα ταξιδεύοντας με τη συνδρομή των διοικούντων. Η όμορφη, ήσυχη και οργανωμένη ισπανική πόλη έγινε Πεδίον του Αρεως, Κηφισιάς, Βεΐκου, Ποτάμι, Φάληρο: πεδίο μαχών και συγκρούσεων μεταξύ πράσινων και κόκκινων εκ-«στρατιωτών». Η ισπανική αστυνομία ήξερε (από τα πάθημα των Ισραηλινών στο φάιναλ φορ του Τελ Αβίβ έναν χρόνο νωρίτερα) και είχε πάρει τα μέτρα της. Οταν αυτά αποδεικνύονταν επαρκή, συναντούσε την αντίσταση των παραγόντων των δύο ελληνικών ομάδων.


Ακόμη και σήμερα οπαδοί του Τριφυλλιού ευγνωμονούν τον κ. Παύλο Γιαννακόπουλο, διότι «έτρεξε» και τους γλίτωσε από τα κάτεργα της Αραγονίας… Ο έτερος πρόεδρος, ο κ. Σωκράτης Κόκκαλης απάντησε στα εξευτελιστικά «για τους έλληνες βανδάλους» σχόλια και δημοσιεύματα των αμφιτρυώνων, με μια φράση που έμεινε στην ιστορία: «Αυτούς τους οπαδούς έχουμε και δεν μπορούμε ούτε θέλουμε να τους αλλάξουμε». Στις 9 Μαρτίου του 2000 εκείνα τα λόγια έγιναν: «Ο Ολυμπιακός έχει τη δύναμη να αποβάλει από τις τάξεις του αυτή τη μικρή μερίδα αναρχικών…». Ηταν η πρώτη φορά που «αυτοί οι οπαδοί» ή κάποιοι εξ’ εκείνων είχαν στραφεί ευθέως και αμέσως εναντίον της ομάδας του Ολυμπιακού, καταστρέφοντας τα ΙΧ αυτοκίνητα των ποδοσφαιριστών μετά την ήττα από την ΑΕΚ για το Κύπελλο (0-3).





Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι στα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν από τα γεγονότα στη Σαραγόσα, ο Ολυμπιακός κατάφερε να επιβληθεί στους οργανωμένους οπαδούς του και να ελέγξει τη συμπεριφορά τους σε μεγάλο βαθμό. Πώς; Πρωτίστως ενώνοντας όλους τους περιφερειακούς συνδέσμους με τη Θύρα 7. Εν συνεχεία, ευρισκόμενος σε άμεση επαφή μαζί τους, ορίζοντας εντεταλμένους υπαλλήλους του ως υπευθύνους για τις σχέσεις με τους συνδέσμους, καθιστώντας αυτούς (τους συνδέσμους) ακόμη και άτυπη προέκταση της εταιρείας σε ό,τι έχει να κάνει με τη διακίνηση εισιτηρίων διαρκείας, εμπορικού υλικού κ.ά. Το όφελος ήταν κοινό και όσοι δεν ενέκριναν τη (δυτικο)ευρωπαϊκού τύπου σχέση της εταιρείας με τους οργανωμένους οπαδούς υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν. Κάποιοι μάλιστα επιχείρησαν να φτιάξουν ή και έφτιαξαν νέους συνδέσμους, «ανεξάρτητους» από την ΠΑΕ και την ΚΑΕ. Οι υπεύθυνοι του Ολυμπιακού δεν το λένε, αλλά σε άτομα από αυτούς τους χώρους χρεώνουν τα όποια παρατράγουδα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες: Τα επεισόδια στη Ριζούπολη (η ΠΑΕ τιμωρήθηκε με ποινή τέλεσης 2 αγώνων χωρίς θεατές), αυτά στην Πάτρα που στοίχισαν τον σοβαρό τραυματισμό στο μάτι ενός 14χρονου οπαδού της Παναχαϊκής (η ΠΑΕ τιμωρήθηκε με πρόστιμο) και, κυρίως, αυτά που έγιναν πριν και ύστερα από τον αγώνα της Τετάρτης 8 Μαρτίου με την ΑΕΚ: τη δολοφονική επίθεση με μολότοφ σε πούλμαν που μετέφερε οπαδούς της Ενωσης και τις καταστροφές στο Ρέντη.


Το βέβαιο είναι ότι ο Ολυμπιακός απέχει πλέον δεκαετίες από το 1990 όταν οι ­ κατά τον τότε πρόεδρο κ. Αργύρη Σαλιαρέλη ­ «επιστήμονες» έκαναν… ντου, κατά το κοινώς λεγόμενο, στα γήπεδα κυνηγώντας και δέρνοντας διαιτητές και αντιπάλους (αγώνας με Αθηναϊκό, ποινή πέντε αγωνιστικών αποκλεισμού από την έδρα).


Οπως είναι βέβαιο ότι ο κ. Κόκκαλης κάνει πολλά περισσότερα απ’ όσα λέει: οι πληροφορίες τον θέλουν να έχει βάλει «λυτούς και δεμένους» για να εντοπίσει και να εξουδετερώσει τα εξτρεμιστικά στοιχεία μεταξύ των οργανωμένων και μη οπαδών. Ενδεχομένως να το έχει ήδη πράξει. Ο πρόεδρος του Ολυμπιακού γνωρίζει ότι αρκεί άλλο ένα κρούσμα για να καταστραφεί το ευρωπαϊκό προφίλ που επιχειρεί να δώσει στην ομάδα του. Ή, πιο απλά, να πάρει έντρομος ο Τζιοβάνι τα μπογαλάκια του και να φύγει άρον άρον για τη Βραζιλία (ή την Ισπανία). Ο Χούτος άλλωστε έτοιμος ήταν να το κάνει, αντικρίζοντας την κατεστραμμένη Mercedes του στο πάρκινγκ του Ρέντη…


* Το Βατερλό των προέδρων


Βεβαίως ο κ. Κόκκαλης δεν είναι ο πρώτος ούτε και ο τελευταίος πρόεδρος που αλλάζει στάση απέναντι σε οπαδούς της ομάδας του. Και αν αυτός έχει τη δύναμη και την αποφασιστικότητα να επιβληθεί, δεν ήταν πάντα έτσι για κάποιους ομολόγους του, οι οποίοι έχασαν τον πόλεμο με τους φανατικούς οπαδούς, όχι πάντα στην προσπάθειά τους να καταστείλουν τη βία… Τρανό παράδειγμα ο κατά πολλούς κορυφαίος παράγοντας του ΠΑΟΚ και εκ των κορυφαίων στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, ο κ. Γιώργος Παντελάκης. Το «θα βγάλω από την Τούμπα τους συνδέσμους, θα τους διαλύσω, δεν τους αναγνωρίζω» που είπε ως πρόεδρος της ΠΑΕ στις αρχές της δεκαετίας του ’80, απαντώντας στην έξαρση των χουλιγκανισμών, τον… έβγαλε τελικώς από την Τούμπα όταν τα αποτελέσματα της ομάδας δεν ήταν τα επιθυμητά.



Χρόνια αργότερα τον ίδιο δρόμο ακολουθούσε και ο λιγότερο δημοφιλής κ. Θωμάς Βουλινός. Τα επεισόδια των οπαδών σε βάρος της ομάδας τους (!) στον αγώνα του Κυπέλλου UEFA με την Παρί Σεν Ζερμέν (επέφεραν διετή αποκλεισμό του ΠΑΟΚ από την Ευρώπη) και η οργανωμένη αποχή των… οργανωμένων, υποχρέωσαν τον κ. Βουλινό να πουλήσει όσο όσο (326 εκατ. δρχ.) την ΠΑΕ στον κ. Γιώργο Μπατατούδη… Πρωτύτερα ο τότε πρόεδρος του Δικεφάλου είχε προλάβει να καταγγείλει ως υποκινητές των επεισοδίων στον αγώνα με τη γαλλική ομάδα δύο άτομα, εκ των οποίων γνώριζε και κατονόμασε μόνο τον έναν. Επρόκειτο για μέλος του συνδέσμου οπαδών ΠΑΟΚ Τούμπας, ο οποίος οδηγήθηκε κατηγορούμενος στο δικαστήριο, αλλά τελικώς αθωώθηκε καθώς, εκτός των άλλων, αποδείχθηκε ότι στο ημίχρονο του εν λόγω αγώνα αποχώρησε από το γήπεδο (απογοητευμένος από το αποτέλεσμα) και όταν έγιναν τα επεισόδια βρισκόταν στο σπίτι του. Ο συγκεκριμένος οπαδός όμως ήταν για πολύ καιρό «δακτυλοδεικτούμενος», τόσο ώστε υποχρεώθηκε να αλλάξει… πόλη, επάγγελμα, καθώς του είχε βγει το όνομα και έχανε τον ένα πελάτη μετά τον άλλον (διέθετε συνεργείο καθαρισμού).


Ανάλογα προβλήματα είχαν τα τελευταία χρόνια και άλλοι πρόεδροι ομάδων της Θεσσαλονίκης: ο κ. Λάμπρος Γράντας, πρώην ιδιοκτήτης της ΠΑΕ Αρης και ο κ. Πέτρος Θεοδωρίδης, ο οποίος μόλις πριν από ενάμιση μήνα αναγκάστηκε να μεταβιβάσει την ΠΑΕ Ηρακλής στον κ. Ευάγγελο Μυτιληναίο. Οι όποιες βιαιότητες όμως σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είχαν τη μορφή του χουλιγκανισμού κατά τρίτων, αλλά των εσωτερικών προστριβών και των αντιδράσεων των οπαδών σε αρνητικά αποτελέσματα της ομάδας τους. Στον Ηρακλή μάλιστα οι οπαδοί έφτασαν σε σημείο να διακόπτουν την προπόνηση κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και να προπηλακίζουν τον προπονητή κ. Αγγελο Αναστασιάδη και τους παίκτες Αργυρίου, Βελλή λόγω της ποδοσφαιρικής «καταγωγής» τους (προέρχονταν από τον ΠΑΟΚ…).


* Το «παπάκι» και οι τρομοκράτες


Στον μπασκετικό Αρη βεβαίως οι οργανωμένοι οπαδοί έφτασαν να γίνουν ακόμη και η (επίσημη) διοίκηση. Ο δε πρόεδρός τους (ο κ. Γιάννης Σαουρίδης του Super 3) εχρίσθη πρόεδρος της ΚΑΕ, όταν ­ και καθώς ­ ουδείς άλλος έδειχνε πρόθυμος να αναλάβει. Η εμπειρία τους ωστόσο πρέπει να αποθάρρυνε τους όποιους επίδοξους μιμητές τους, καθώς το οπαδικό συναίσθημα δεν επαρκεί για την άσκηση διοικητικής εξουσίας…


Αντίθετα πάντως με ό,τι συνέβη ή συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα σπανιότατα ιδιοκτήτης ΠΑΕ χάνει τη μάχη με τους οργανωμένους οπαδούς της ομάδας του. Αντιπαράδειγμα αποτελεί ο κ. Μιχάλης Τροχανάς στην ΑΕΚ. Ξεκίνησε κάνοντας… περιοδεία στα κλαμπ της Original 21 συνεπιβαίνων στο «παπάκι» του ηγετικού στελέχους της κ. Δημήτρη Χατζηχρήστου και κατέληξε να καταγγέλλει προσωπικά τον… οδηγό και τα μέλη της οργάνωσης οπαδών σαν «τρομοκράτες», «εμπόρους ναρκωτικών» κ.ά. Λέγεται μάλιστα ότι με ενέργειες του τότε ιδιοκτήτη της ΠΑΕ ΑΕΚ εισαγγελείς και αστυνομικά όργανα έκαναν εφόδους ακόμη και στο σπίτι του κ. Χατζηχρήστου, αναζητώντας ενοχοποιητικά στοιχεία. Το μόνο που ίσως βρήκαν ήταν τα πρωτότυπα των ανακοινώσεων που ασκούσαν (αρνητική) κριτική στον κ. Τροχανά…


Η Original 21 χρησιμοποίησε τον κυνισμό, την ευρηματικότητα και τη συνοχή της και κατάφερε, χωρίς ποτέ να καταφερθεί εναντίον της ομάδας, να δείξει την έξοδο στον τότε ιδιοκτήτη της ΑΕΚ. Η αλήθεια πάντως είναι ότι ο συγκεκριμένος σύνδεσμος έχει πολύ πιο υπεύθυνη συμπεριφορά από τους «ανοργάνωτους» της Νέας Φιλαδέλφειας: ποτέ δεν καταφέρεται εναντίον της ομάδας και στελεχών της, σπανίως προκαλεί επεισόδια και σχεδόν… ποτέ σε αγώνα στο γήπεδο της ΑΕΚ. «Παραφωνία» στη συμπεριφορά της αποτελεί η προ τριμήνου επίσκεψη στελεχών της στις προπονητικές εγκαταστάσεις των Θρακομακεδόνων, όπου με την ανοχή, αν όχι και τη… συνενοχή της διοίκησης, εκφόβισαν τους ποδοσφαιριστές, θέτοντάς τους προ των ευθυνών τους για την πορεία της ομάδας. Εκτοτε όμως ουδέν μεμπτόν συνέβη…


* Μπορούν όταν θέλουν


Παλαιότερα ωστόσο στους κόλπους των οργανωμένων οπαδών της δρούσε η αποκαλούμενη ΤΟΦΑ (Τρομοκρατική Οργάνωση Φίλων ΑΕΚ…). Ηταν υπεύθυνη για επιδρομές, με καταστροφές και ξυλοδαρμούς, σε συνδέσμους οπαδών άλλων ομάδων. Η ΤΟΦΑ «χτυπούσε» σε μη αγωνιστικές ημέρες, όταν δεν υπήρχαν μέτρα περιφρούρησης από τους συνδέσμους ή την Αστυνομία. Στελεχώνονταν από εξτρεμιστικά μέλη της Original 21, η οποία και κατάφερε τελικώς να τη διαλύσει… Πριν από δύο χρόνια μάλιστα «έσβησε» εν τη γενέσει της προσπάθεια επανίδρυσης της ΤΟΦΑ…


Τον Δεκέμβριο του 1997 οπαδοί του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού έβαζαν κυριολεκτικώς φωτιά στο ΟΑΚΑ, καταστρέφοντας εκτός των άλλων και 1.776 καθίσματα. Οι συγκρούσεις, μεταξύ των χούλιγκαν και με την Αστυνομία, ήταν σφοδρές, οι τραυματίες δεκάδες.


Ολα αυτά στον αγωνιστικό χώρο και στις εξέδρες του Ολυμπιακού Σταδίου. Τα επεισόδια απασχόλησαν και τη Βουλή των Ελλήνων. Από το Βήμα της, ο αρμόδιος για τον αθλητισμό υφυπουργός κ. Ανδρέας Φούρας σήκωνε ουσιαστικά τα χέρια ψηλά και προχωρούσε σε μια εντυπωσιακή δήλωση-καταγγελία: «Οι διοικούντες το ποδόσφαιρο μπορούν να εξαλείψουν τη βία, αλλά δυστυχώς δεν το θέλουν».


Δύο χρόνια αργότερα, οι διοικούντες το ποδόσφαιρο έχουν φροντίσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να τον επιβεβαιώσουν. Οι επαγγελματικές ομάδες καθυστέρησαν αρκετά να αντιληφθούν ότι τα «χαρτζιλίκια» και τα «χάδια» στους αλήτες της εξέδρας απλώς εξέτρεφαν ένα τέρας, που ήταν επόμενο κάποια στιγμή να στραφεί και εναντίον εκείνων που το τάιζαν, χρησιμοποιώντας το και σαν προσωπικό μισθοφορικό «στρατό» τους. Οι συνέπειες εκείνης της τακτικής αλλά και οι απαιτήσεις των (σημερινών) καιρών φαίνεται ότι υποχρέωσαν τους ανθρώπους που διοικούν τις ΠΑΕ να αντιληφθούν ότι οι χούλιγκαν είναι πια αρκετοί για να τις ζημιώνουν και ελάχιστοι για να τις συντηρούν…


Οι φανατικοί της «πράσινης» εξέδρας Ο «έρωτας», ο «γάμος» και το «διαζύγιο» του κ. Γ. Βαρδινογιάννη με τους οπαδούς του Τριφυλλιού





Θα ήταν βεβαίως παράλειψη να κλείσει αυτή η συνοπτική αναδρομή στις σχέσεις προέδρων – οπαδών χωρίς αναφορά στον άνθρωπο με τον οποίο έπρεπε λογικά και χρονικά να αρχίσει: τον κ. Γιώργο Βαρδινογιάννη. Στα 21 χρόνια που βρίσκεται στο ύπατο αξίωμα της ΠΑΕ Παναθηναϊκός η σχέση του με τους οργανωμένους οπαδούς του Τριφυλλιού αποτελεί από μόνη της κεφάλαιο στην ιστορία του εν Ελλάδι επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Το… ζευγάρι Γ. Βαρδινογιάννης – οπαδοί έχει περάσει όλα τα στάδια μιας πολύχρονης συζυγικής σχέσης: από τον έρωτα, την ταύτιση και την πλήρη (υπο)στήριξη, στους καβγάδες, στις προστριβές, στην απιστία, στη διάσταση και στο διαζύγιο.


Ο κ. Βαρδινογιάννης κατάφερε να «βγάλει» από τη Λεωφόρο στις αρχές της δεκαετίας του ’80 τη διαβόητη τότε ΝΟΠΟ (Ναζιστική Οργάνωση Παναθηναϊκών Οπαδών). Κατάφερε να αποθεώνεται από τους φανατικούς άμα τη εμφανίσει του στο γήπεδο τις εποχές που η ομάδα του σάρωνε τους τίτλους. Κατάφερε να τους επιβάλλεται, όταν αυτοί παρεκτρέπονταν και έφταναν μία «κάθοδός» του στο ταρτάν του ΟΑΚΑ ­ με την αδιάκριτη συνοδεία της προσωπικής φρουράς του ­ και ένα νεύμα του για να κοπάσουν τα επεισόδια. Αυτή η ­ συνήθης παλαιότερα ­ σκηνή συχνά αρκούσε και για να αποτρέψει την τιμωρία της ΠΑΕ από τον αθλητικό δικαστή…


«Κατάφερε» όμως ο κ. Βαρδινογιάννης και να τον καθυβρίζουν εν χορώ, κατηγορώντας τον για «καβούρια» στην τσέπη και… χρησιμοποιώντας το σύνθημα των αντίπαλων οπαδών για τα «λεφτά» του. «Κατάφερε» να του ζητούν να φύγει, καλώντας τον «θεό» κ. Γιαννακόπουλο να πάρει την ΠΑΕ με το επίσης γνωστό σύνθημα.


Κατάφερε ωστόσο ο κ. Βαρδινογιάννης να γίνει ξανά ένα με τους οπαδούς. Χορεύοντας μαζί τους υπό τους ήχους μουσικής και συνθημάτων και κρατώντας καπνογόνο σε νυχτερινό κλαμπ επί της (πράσινης) οδού Τσόχα, πανηγύριζε το «χρυσό» 1996 φωνάζοντας «ποτέ ξανά πρωτάθλημα στον Πειραιά». Εκτοτε όλα τα πρωταθλήματα πήγαν στον Πειραιά, κανείς τίτλος στον Παναθηναϊκό και όταν οι οργανωμένοι κουράστηκαν να βρίζουν μόνο τον κ. Σ. Κόκκαλη και να κάνουν «αντίσταση στο (νέο) κατεστημένο» σε όλα τα γήπεδα της επικράτειας ­ όπου συχνά έτρωγαν ξύλο από τα ΜΑΤ προτού ή ακόμη και χωρίς να «τα σπάσουν» ­ άρχισαν την κριτική εναντίον του, απαιτώντας τα… συνήθη: μεταγραφές, μεταγραφές, μεταγραφές. Αυτή τη φορά όμως ο κ. Βαρδινογιάννης ήξερε. Με αφορμή τη δολοφονία νιγηριανού μικροπωλητή σε παράρτημα συνδέσμου οπαδών του Παναθηναϊκού στο Περιστέρι κατάργησε ουσιαστικά τους συνδέσμους και αναγνωρίζει πλέον μόνο την ­ φιλικότατα προσκείμενη στον ίδιο ­ ΠΑΛΕΦΙΠ, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι θα «κόβει» λιγότερα εισιτήρια…


Εκτός όμως από τον σκοπό, και το αποτέλεσμα αγιάζει τα μέσα. Η κατάργηση των συνδέσμων, όπως τουλάχιστον είχαν συνηθίσει να λειτουργούν, ναι μεν διώχνει από το γήπεδο κάποιους φανατικούς, αλλά μαζί διώχνει και τις περισσότερες πιθανότητες για πρόκληση επεισοδίων. Και στο κάτω κάτω όλοι οι οργανωμένοι του Ολυμπιακού, της ΑΕΚ, του Παναθηναϊκού, του ΠΑΟΚ και του Αρη να μαζευτούν δύσκολα θα γεμίσουν ένα ΟΑΚΑ. Το οποίο, παρεμπιπτόντως, γέμιζαν πριν από 15 χρόνια μόνοι τους ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός σε κάθε αγωνιστική του ελληνικού πρωταθλήματος. Ανοργάνωτα και συχνά με τους οπαδούς των μεν πολύ κοντά στους δε, χωρίς τις «ζώνες ασφαλείας» στις εξέδρες, οι οποίες πλέον καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο απ’ ό,τι οι θεατές…