Οι μεγάλοι Δάσκαλοι επιβιώνουν, όπως ξέρετε, χάρη στους μαθητές τους που συνεχίζουν και διαδίδουν τη διδαχή τους. Και όσο πιο μεγάλος ο Δάσκαλος, τόσο τα διδάγματά του βρίσκουν περισσότερους ευαγγελιστές, και τόσο περισσότερο απλώνονται στους αιώνες.
Ο μέγιστος, όμως, των Διδάχων δεν είναι κάποιος ιδρυτής θρησκείας, φιλοσοφικής σχολής, κοινωνικής ιδεολογίας. Αλλά ο Ντονασιέν – Αλφόνς – Φρανσουά μαρκήσιος ντε Σαντ, που πρέσβευε πως τη μεγαλύτερη ηδονή στη χαρίζει ο πόνος που προκαλείς στους άλλους.
Συνήθως, οι μαθητές συνεχίζουν, ερμηνεύουν (ή παραποιούν) τη διδασκαλία του μεγάλου Προφήτη. Του μαρκησίου ντε Σαντ οι οπαδοί, όμως, δεν επιδίδονται στη σεξουαλική διαπροσωπική ηδονή μέσα απ’ τον πόνο ενός ή δύο θυμάτων τους. Αλλά γεύονται την άφατη ηδονή του πόνου που προκαλούν σ’ εκατομμύρια θύματα, χωρίς να τ’ αγγίζουν, χωρίς να τα ξέρουν καν. Οι μετα-σαδιστές (όπως λέμε «μεταμοντέρνοι») δεν χρησιμοποιούν μαστίγια και άλλα όργανα σωματικών βασανιστηρίων, αλλά χαρτιά: νόμους, διατάγματα, αποφάσεις, απαγορεύσεις, που στοχεύουν σ’ ολόκληρο τον πληθυσμό. Είναι οι μαρκήσιοι, δούκες, κόμητες, βαρόνοι των δημόσιων υπηρεσιών και της γραφειοκρατίας, που λες και ξυπνάνε κάθε πρωί με τη σκέψη: «Τι θα σκαρφιστώ σήμερα για να βασανίσω όσο γίνεται πιο πολλούς και όσο γίνεται πιο πολύ;»
Ο Σαντ έγραψε τις «120 μέρες στα Σόδομα». Αυτοί πράττουν τις Μυριάδες μέρες στα Σόδομα και τα Γόμορρα της ανθρωποβόρας κρατικής μηχανής και μάλιστα, πέρα και πάνω από θρησκείες, φυλές, έθνη, πολιτικά συστήματα. Και όσο περισσότερες είναι οι ταλαιπωρίες, οι ουρές, η αγανάκτηση που προκαλούν στους «υπηκόους τους», τόσο μεγαλύτερη είναι η ηδονή τους και τόσο κεντρίζει τη φαντασία τους να επινοήσει και άλλα οδυνηρότερα βασανιστήρια.
Ολα αυτά είναι πασίγνωστα, και δεν υπάρχει πολίτης στα τετραπέρατα του κόσμου, που να μην έχει υποστεί τα «χάδια» αυτού του Λεβιάθαν. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να επεκταθώ άλλο. Για να «ξαλλεγράρω», όμως, τα δύσμοιρα θύματα, θα παραθέσω ένα απόσπασμα από ένα διήγημα που σαρκάζει τη νοοτροπία και την πρακτική των μετασαδιστών.
Ο συγγραφέας του, ο τσέχος Γιάροσλαβ Χάσεκ (1883-1923), είναι γνωστός και στη χώρα μας από τον περιβόητο «Καλό στρατιώτη Σβέικ» (1920-23) και το διήγημά του που δανείζομαι, περιέχεται σε μια συλλογή ευθυμογραφημάτων, που κυκλοφόρησε εδώ, πριν από 22 χρόνια, με τίτλο «Για γέλια και για κλάματα», σε γουστόζικη μετάφραση του Λάμπρου Πετσίνη (Εκδ. Καστανιώτη).
Ηρωας του ευθυμογραφήματος είναι ένας Τσέχος που, ενώ βρισκόταν στη Δρέσδη, τραυματίστηκε σοβαρότατα από ένα τραμ, έμεινε ενάμιση μήνα σε νοσοκομείο της σαξωνικής αυτής πόλης, όπου «18 γιατροί και 52 νοσοκόμες» συναρμολόγησαν τα σπασμένα μέλη του και αντικατάστησαν τα καταστρεμμένα μέρη του σώματός του – κεφαλιού, στομαχιού, δέρματος κλπ. – με τεχνητά και ζωικά άλλα.
Οταν επιτέλους «ανακατασκευάστηκε» ο ταλαίπωρος, θέλησε να γυρίσει στην πατρίδα του την Πράγα (που ανήκε, τότε, στην Αυστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία). Στο τελωνείο, τον έψαξαν εξονυχιστικά και βρήκαν το ιατρικό πιστοποιητικό, που ανέγραφε με κάθε λεπτομέρεια τις επεμβάσεις που του είχαν γίνει. Και τότε, ο προϊστάμενος του τελωνείου – ένα έξοχο δείγμα βαρονέτου της γραφειοκρατίας – πήρε τον λόγο:
«Οπως προκύπτει από το πιστοποιητικό, το οπίσθιο μέρος του κρανίου σας έχει αντικατασταθεί με μια αργυρή πλάκα, η οποία, όμως, όντας πολύτιμο μέταλλο, πρέπει να πληρώσετε για εισαγωγή ένα τελωνειακό δασμό 12 κορωνών. Επίσης, βλέπω ότι σου βάλανε χρυσά δόντια συνολικού βάρους 120 γραμμαρίων… Σύμφωνα με την παράγραφο 946 του τελωνειακού κανονισμού, ο δασμός εισαγωγής ανέρχεται σε 36 κορώνες… Ταυτόχρονα, αναφέρεται σ’ αυτό το χαρτί ότι, στο δεξιό γοφό σάς βάλανε ένα αλογίσιο κόκκαλο. Πρόκειται για περίπτωση λαθρεμπορίου με αλογίσια κόκκαλα. Οπως βλέπω, κύριε, με τον τρόπο αυτόν υπονομεύετε το αυστριακό εμπόριο αλογίσιων κοκκάλων… Η παράνομη εισαγωγή κοκκάλων στην Αυστρία τιμωρείται αυστηρά κι επιπλέον επιβάλλονται μεγάλα προστίματα. Αλλά εμείς δεν είμαστε και τόσο αυστηροί, γι’ αυτό θα πληρώσεις μόνο 24 κορώνες… Επειτα, στο πιστοποιητικό αναφέρεται ότι τρία πλευρά σας έχουν αντικατασταθεί από πλάτινα… Δηλαδή, εισάγετε λαθραία πλάτινα στην Αυστρία! Ξέρετε ότι για την πράξη αυτή μπορείτε να πάτε φυλακή; Αλλά εμείς θα περιοριστούμε να σας βάλουμε ένα μικρό πρόστιμο. Αν τα τρία πλευρά από πλάτινα ζυγίζουν 20 γραμμάρια, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πληρώσετε ένα πρόστιμο 1.605 κορωνών… Αλλά τι βλέπω εδώ; Ενα απ’ τα νεφρά σας, και συγκεκριμένα το αριστερό, έχει αντικατασταθεί από νεφρό γουρουνιού. Αγαπητέ κύριε, δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, αλλά στην Αυστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία απαγορεύεται αυστηρά η εισαγωγή γουρουνιών. Η απαγόρευση ισχύει και για τα όργανα γουρουνιού. Ετσι, αν θέλεις να πας στην Πράγα, πρέπει να βγάλεις το γουρουνίσιο νεφρό. Αλλιώς, δεν μπορούμε να σ’ αφήσουμε να περάσεις τα σύνορα».
Και επειδή δεν δέχτηκα να αποχωριστώ το αριστερό γουρουνίσιο νεφρό μου, βρίσκομαι εδώ και δέκα χρόνια στη Σαξωνία, περιμένοντας ν’ αλλάξει η νομοθεσία της Αυστρο-Ουγγρικής αυτοκρατορίας και να επιτραπεί η εισαγωγή γουρουνιών και γουρουνίσιων οργάνων, κι εγώ να γυρίσω στο σπίτι μου».
Μπορεί η Αυστρο-ουγγρική αυτοκρατορία να πέθανε, πριν 80 τόσα χρόνια. Αλλά – κατά την έκφραση του συρμού – «είμαστε όλοι Τσέχοι» στους αιώνες των αιώνων…
