«Μπορώ να καθησυχάσω τους Γερμανούς ότι μέχρι στιγμής δεν έχουμε εντοπίσει ούτε ένα περιστατικό με οπλισμένο drone» διαβεβαίωνε τις προάλλες ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς. Αλλά πόσο πειστικές ηχούν οι διαβεβαιώσεις του, όταν τέλος Σεπτεμβρίου ο ίδιος έλεγε ότι «δεν βρισκόμαστε σε πόλεμο, αλλά ούτε και σε ειρήνη» με πηγή κινδύνου «πιθανότατα από τη Ρωσία»;

Οι επικεφαλής των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών ενημέρωναν μόλις την περασμένη Δευτέρα τη Βουλή ότι «η Γερμανία είναι ο υπ’ αριθμόν ένας στόχος της Ρωσίας στην Ευρώπη» λόγω της συχνότητας δολιοφθορών και υπερπτήσεων drones και ότι κλιμακώνεται συνεχώς ο κίνδυνος πολεμικής ανάφλεξης. Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η Γερμανία πρέπει να ετοιμάζεται για αυτό το ενδεχόμενο και πριν από το 2030, κάτι που φοβούνται στο μεταξύ τα δύο τρίτα των κατοίκων της, όπως καταγράφουν δημοσκοπήσεις.

Το πιο ανησυχητικό από τις αυξανόμενες θεάσεις drones, κυρίως στο αεροδρόμιο του Μονάχου, το δεύτερο σε μέγεθος στη χώρα, είναι ότι καταδεικνύουν τι μπορεί να κάνουν η Ευρώπη και η Γερμανία – αλλά κυρίως τι δεν μπορούν. «Προβλήματα με drones έχουμε από τότε που εφευρέθηκαν» λέει στο «Βήμα» ο Μάνουελ Ατούγκ, εκπρόσωπος της SG Kritis, μιας ανεξάρτητης ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη βελτίωση της ασφάλειας πληροφορικής και της ανθεκτικότητας κρίσιμων υποδομών.

Μας θυμίζει ότι drones χρησιμοποιηθήκαν στις φυλακές για τη μεταφορά ναρκωτικών στα παράθυρα των κρατουμένων. Τότε κανείς δεν έδινε σημασία. Σήμερα όμως με τη νέα ρωσική απειλή να επικρέμαται πάνω από την Ευρώπη, η κατάσταση είναι πολύπλοκη, ιδιαίτερα στη Γερμανία λόγω κατ’ αρχάς της ομοσπονδιακής της δομής.

Βαβέλ αρμοδιοτήτων

Με το που εθεάθησαν drones πάνω από το αεροδρόμιο του Μονάχου, χτύπησε συναγερμός και κινητοποιήθηκε το σύμπαν: ο στρατός, η εταιρεία διαχείρισης του αεροδρομίου του Μονάχου (FMG), η γερμανική εταιρεία ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας (DES), η υπηρεσία πολιτικής προστασίας της Νότιας Βαυαρίας που υπάγεται στην Ανω Βαυαρία, η ομοσπονδιακή αστυνομία, η αστυνομία του κρατιδίου, και πιθανότατα η αστυνομική διεύθυνση του Μονάχου! Τραγέλαφος!

Τελικά όταν εντοπιστεί ένα drone πάνω από αεροδρόμιο, στρατιωτική περιοχή ή κρίσιμη υποδομή, ποιος εξουσιοδοτείται να το καταρρίψει; «Ο νόμος στη Γερμανία επιτρέπει μόνο στην αστυνομία και μόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και αυτοάμυνας απέναντι σε έναν υπαρκτό κίνδυνο, όχι θεωρητικό ή υποθετικό. Αλλά σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις μόνο ο στρατός μπορεί να καταρρίψει drones, εφόσον υπάρχει στρατιωτική απειλή» λέει ο Ατούγκ.

Το νομοθετικό και επιχειρησιακό κενό στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών καταγράφεται καθημερινά και στον καταιγισμό δηλώσεων, αλλά και σε διαφωνίες προβεβλημένων στελεχών της κυβέρνησης. Ο υπουργός Εσωτερικών Αλεξάντερ Ντόμπριντ, από το συντηρητικό βαυαρικό κόμμα των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), έσπευσε να προαναγγείλει τροποποίηση του νόμου ασφάλειας των αερομεταφορών με εμπλοκή του στρατού στο εσωτερικό της χώρας.

Αλλά ο υπουργός Αμυνας Μπόρις Πιστόριους, από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), διαφώνησε. «Ο στρατός δεν μπορεί να βρίσκεται παντού όπου εμφανίζονται drones και να τα καταρρίπτει» δήλωσε στην «Handelsblatt». «Η αστυνομία και η κυβέρνηση θα πρέπει να αναπτύξουν δικές τους ικανότητες δράσης». H υπουργός Δικαιοσύνης Στέφανι Χούμπικ, επίσης από το SPD, συμφώνησε. «Η άμυνα κατά των drones είναι κεντρικό καθήκον της πολιτικής ασφάλειας και όχι του στρατού» είπε στη «Welt».

Εμπλοκή του στρατού στο εσωτερικό της χώρας; «Το απαγορεύει το Σύνταγμα για λόγους ιστορικούς» μας λέει ο Ατούγκ. «Ισως θα πρέπει να τους θυμηθούμε κι αν είμαστε υπουργός Εσωτερικών, να μη λέμε επιπολαιότητες».

Αλλά ανεξάρτητα από το ποιος νομιμοποιείται να καταρρίπτει drone, θα πρέπει να προσμετράται και ο κίνδυνος από μια τέτοια ενέργεια.

Γιατί ανάλογα με το μέγεθος, τον τύπο, το μοντέλο ή την ταχύτητα του drone, μπορεί να κινδυνεύσει ο πληθυσμός ή κρίσιμες υποδομές, όπως αποθήκες φυσικού αερίου. «Θα σας φέρω ένα παράδειγμα: αν προσπαθούσα να καταρρίψω ένα μεγάλο μοντέλο drone με επαγγελματικό σύστημα και φώτα θέσης, όπως εκείνο στη Δανία, κομμάτια του θα μπορούσαν να πέσουν πολύ μακρύτερα, σε πολυκατοικία, σε υπαίθρια αγορά».

Ενίσχυση της αεράμυνας

Η Γερμανία – όπως και η Ευρώπη – προσγειώνεται ανώμαλα σε ένα δύσκολο κι ως επί το πλείστον ανεξερεύνητο πεδίο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία τείχους κατά των drones, συνεπικουρούμενη από τον Μαρκ Ρούτε, γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Βέβαια η λέξη «τείχος», εκτός από τους αρνητικούς συνειρμούς κυρίως στις ανατολικογερμανικές χώρες από το Τείχος του Βερολίνου, δίνει λανθασμένη εντύπωση για το πόσο αδιαπέραστο είναι.

Ο Μερτς διαφώνησε με τα σχέδια, σε αντίθεση με άλλους ευρωπαίους αρχηγούς κυβερνήσεων, αλλά κατ’ ουσίαν κανείς δεν φαίνεται να γνωρίζει επακριβώς τι θα είναι αυτό το τείχος και πόσο καιρό θα χρειαστεί για να στηθεί.

Ο Μαξ Εντερς, επικεφαλής της γερμανικής νεοσύστατης εταιρείας Tytan Technologies με έδρα το Μόναχο που βοηθά την Ουκρανία στην αντιμετώπιση ρωσικών drones, υποστηρίζει ότι η τοποθέτηση εκατοντάδων χιλιάδων drones για την προστασία της ανατολικής πλευράς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ δεν θα λύσει από μόνη της το πρόβλημα.

«Η αποτελεσματική αεράμυνα χρειάζεται δίκτυο αισθητήρων, λογισμικών ελέγχου C2 (Command and Control) και αμυντικά συστήματα» είπε στο Reuters. «Τα υπάρχοντα συμβατικά που βασίζονται σε πυραύλους είναι περίπλοκα και μας έχουν απογοητεύσει». Η γερμανική startup θέλει στη θέση πυραύλων να χρησιμοποιήσει απλό, οικονομικό υλικό που να ελέγχεται από την τεχνητή νοημοσύνη.

Μια άλλη αρνητική παράμετρος είναι ότι τα πλοία του ρωσικού σκιώδους στόλου που στοχοποιούνται για τις «επιθέσεις» είναι ασφαλισμένα σχεδόν αποκλειστικά από ευρωπαϊκές εταιρείες. «Μιλάμε για κυρώσεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν τις εφαρμόζουμε αποτελεσματικά, αυτό είναι ένα πρόβλημα που έχουμε ως Ευρώπη» λέει ο Ατούγκ.

Προς το παρόν για την ενίσχυση της αεράμυνας από την εισβολή drones το γερμανικό υπουργείο Αμυνας πρόκειται να παραγγείλει μεγάλο αριθμό αντιαεροπορικών αρμάτων τύπου Skyranger 30 από την εταιρεία Rheinmetall.

Η αξία τους, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών οχημάτων, εκτιμάται σε πάνω από 9 δισ. ευρώ. Η χώρα πρέπει να καλύψει τον χαμένο χρόνο. Το διατύπωσε εύστοχα στην εφημερίδα «Tagesspiegel» ο Στέφαν Κρασάνσκι από τη φημισμένη γερμανική εταιρεία Aaronia GmbH, ειδικευμένη στην ανίχνευση και άμυνα κατά των drones. «Για χρόνια κοιμόμασταν. Οσο δεν συνέβαινε κάτι, αδρανήσαμε. Τώρα δεν έχουμε πολλά να αντιτάξουμε».