Οι Ευρωπαίοι θα κάνουν μεγάλο λάθος αν δεν πάρουν στα σοβαρά τη ρήξη με το παρελθόν που σηματοδοτεί η κυβέρνηση Τραμπ, προειδοποιεί η ιστορικός Αν Απλμπαουμ, από τους πρώτους που είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τον ρωσικό επεκτατισμό και τον τραμπισμό.
Μια «νέα Γιάλτα» είναι αυτό που θέλει ο Βλαντίμιρ Πούτιν, σημειώνει η διακεκριμένη αρθρογράφος και συγγραφέας στη συνέντευξή της στο «Βήμα», τονίζοντας ότι είναι επιτακτικό για την Ευρώπη να δημιουργήσει τον δικό της μηχανισμό ασφαλείας.
EPA/RONALD WITTEK
Πριν από τις αμερικανικές εκλογές του 2016 είχατε αναφέρει πως «απέχουμε δύο ή τρεις κακές εκλογές από το τέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και ίσως από το τέλος της φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης». Βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο;
«Τις τελευταίες δέκα ημέρες η κυβέρνηση Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι η στάση της απέναντι στην Ευρώπη είναι ριζικά διαφορετική από οποιαδήποτε άλλη αμερικανική κυβέρνηση από το 1945. Δεν θεωρούν ως συμμάχους τις ευρωπαϊκές χώρες, προσβάλλουν ευρωπαίους ηγέτες.
Ο αντιπρόεδρος Βανς και ο Ιλον Μασκ επιχείρησαν να παρέμβουν στις γερμανικές εκλογές στηρίζοντας την άκρα Δεξιά. Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλον αμερικανό πρόεδρο που θα τα έκανε αυτά. Επίσης, τις τελευταίες ημέρες ο αμερικανός πρόεδρος άρχισε να παπαγαλίζει τη ρωσική προπαγάνδα για τον πόλεμο στην Ουκρανία, λέγοντας πράγματα που δεν αληθεύουν για τα χρήματα που έχουν ξοδέψει οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι κ.λπ.
Πρόκειται για τόσο ριζικές ρήξεις με το παρελθόν που οι Ευρωπαίοι θα κάνουν μεγάλο λάθος αν δεν τις πάρουν σοβαρά. Είναι φανερό, εξαρχής, ότι πρόκειται για ένα διαφορετικό είδος κυβέρνησης. Δεν είναι ακροδεξιά ή συντηρητική, είναι μια ακραία κυβέρνηση της οποίας πολλά μέλη είναι συνωμοσιολόγοι, έχουν εναλλακτικές θεωρήσεις του κόσμου, αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την επιστήμη και οποιοδήποτε πρόσωπο ή θεσμό αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.
Προτιμούν να διαμορφώνουν οι ίδιοι την πραγματικότητα. Θα είναι πολύ δύσκολο για τις κυβερνήσεις που βασίζονται στην πραγματικότητα, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου, να βγάλουν άκρη πώς θα τους αντιμετωπίσουν. Αυτό δεν σημαίνει πως όλα έχουν τελειώσει και ότι η Ευρώπη και η Αμερική θα χωρίσουν».
Τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, βρισκόμαστε μπροστά σε μια «νέα Γιάλτα» μεταξύ Πούτιν και Τραμπ; Μήπως ανοίγει ο δρόμος και για μια «Γιάλτα» ΗΠΑ – Ρωσίας – Κίνας στο απώτερο μέλλον;
«Μια “νέα Γιάλτα” είναι αυτό που θέλει ο Πούτιν. Υπάρχει πολλή ρωσική προπαγάνδα, τους αρέσει η ιδέα να μοιραστεί ο κόσμος στα τρία. Αυτό θέλουν, όμως δεν σημαίνει πως εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να το αποδεχτούμε. Η Ευρώπη έχει υπόσταση, η Ευρώπη δεν είναι υποχρεωμένη να διχαστεί μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, δεν χρειάζεται να γίνει ένα μέρος όπου οι αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες και ο ρωσικός στρατός θα αποφασίσουν τι θα γίνει, γιατί αυτό υπαινίσσεται η “νέα Γιάλτα”.
Αντίθετα, η Ευρώπη θα μπορούσε να πάρει το μέλλον της στα χέρια της, να αρχίσει να διαμορφώνει το αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία και να αρχίσει επίσης να επαναδιαμορφώνει το δικό της αμυντικό και οικονομικό μέλλον. Ομως είναι πολύ σημαντικό να κινηθούν γρήγορα οι Ευρωπαίοι, να δημιουργήσουν έναν νέο συνασπισμό ασφαλείας, όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά ευρύτερα για την Ευρώπη.
Ενας συνασπισμός που θα ανταποκρίνεται όχι μόνο σε καθαρά στρατιωτικά προβλήματα, αλλά και στα σαμποτάζ μέσω του κυβερνοχώρου και στη ρωσική προπαγάνδα, είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρήσουν οι ευρωπαϊκές χώρες την κυριαρχία και την ανεξαρτησία τους. Κατά ειρωνικό τρόπο, μόνο αν εργαστούν από κοινού θα παραμείνουν κυρίαρχες σε έναν κόσμο όπου οι μεγάλες δυνάμεις θέλουν να τις διασπάσουν και να τις χωρίσουν».
Ορισμένοι αξιωματούχοι και αναλυτές εκτιμούν ότι απώτερος στόχος του Τραμπ είναι να αποσπάσει τη Ρωσία από την αγκαλιά της Κίνας.
«Αυτό είναι μια ψευδαίσθηση. Η σχέση μεταξύ Ρωσίας και Κίνας είναι πολύ βαθιά. Βασίζεται σε μια κοινή αντίληψη για τον κόσμο, στην πεποίθηση ότι οι ΗΠΑ πρέπει να χάσουν τον ρόλο της παγκόσμιας δύναμης ώστε να μειωθεί η αμερικανική επιρροή, αν και υπάρχουν μέσα στην κυβέρνηση Τραμπ άνθρωποι που θέλουν να αποτραβηχτεί η Αμερική από τον κόσμο.
Ο ανταγωνισμός με την Κίνα στην τεχνολογία και σε άλλους τομείς παραμένει. Φυσικά οι Ρώσοι θα υποκριθούν προς τις ΗΠΑ ότι απομακρύνονται από την Κίνα, όμως νομίζω πως δεν αντέχουν οικονομικά να το κάνουν. Η οικονομία τους εξαρτάται πλέον στο σύνολό της από την Κίνα, στην πράξη είναι ελάσσων εταίρος της Κίνας. Δεν είναι σε θέση να τα σπάσουν με την Κίνα και να στραφούν προς τις ΗΠΑ. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Πλανώνται οι άνθρωποι του Τραμπ αν το πιστεύουν».
Πιστεύετε ότι τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα συγκροτούν με τον Τραμπ μια «διεθνή της Ακροδεξιάς» ή θα προωθήσουν την ατζέντα τους ξεχωριστά;
«Δεν νομίζω ότι θα αντιδράσουν όλα τα κόμματα με τον ίδιο τρόπο. Κάποια από αυτά είναι φιλορωσικά, όμως δεν είναι απαραίτητα και φιλοαμερικανικά. Παραδοσιακά η AfD δεν είναι φιλοαμερικανική. Η Λεπέν δεν είναι υπέρ των ΗΠΑ, η γαλλική Ακροδεξιά αντιμετωπίζει με μεγάλο σκεπτικισμό την Αμερική, όπως και η γαλλική Αριστερά, όπως οι περισσότεροι Γάλλοι.
Θα αντιληφθούν αυτά τα κόμματα ότι η πραγματική απειλή για τα έθνη τους και την κυριαρχία τους προέρχεται τώρα τόσο από αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας όσο και από τη Ρωσία; Θα καταλάβουν τι σημαίνει αυτό; Είναι αληθινά υπέρ του έθνους και της κυριαρχίας ή ενδιαφέρονται για άλλα πράγματα, για το χρήμα, ή αποτελούν μέρη ρωσικών σχεδίων διαφθοράς ή αμερικανικών σχεδίων διαφθοράς; Θα το δούμε».
Στις ΗΠΑ, μη εκλεγμένοι όπως ο Ιλον Μασκ αποφασίζουν για τις τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο Τραμπ διόρισε έναν podcaster ως υποδιευθυντή του FBI. Θα λειτουργήσουν τα θεσμικά αντίβαρα, οι μηχανισμοί ελέγχου και εξισορρόπησης (checks and balances) του αμερικανικού συστήματος;
«Είμαστε στην αρχή μιας μακράς διαδικασίας. Είναι δύσκολο να ξέρεις τι έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι στο μυαλό ή στην καρδιά τους όταν ψηφίζουν. Ομως, από ό,τι βλέπουμε στις δημοσκοπήσεις και από όσα γνωρίζω από ανθρώπους που ξέρω πως ψήφισαν τον Τραμπ, οι περισσότεροι δεν πίστευαν πως ψήφιζαν για κάτι τόσο ακραίο.
Δεν ψήφισαν για να αποφασίζει μόνος του ο Μασκ τι θα περικοπεί και τι όχι, δεν ψήφισαν για το τέλος του ΝΑΤΟ, ούτε για να διοικούν συνωμοσιολόγοι το FBI. Το ζήτημα είναι πότε θα αντιληφθούν αυτοί οι άνθρωποι ότι έκαναν λάθος και πότε θα αντιταχθούν σε αυτή την επίθεση προς το αμερικανικό σύστημα διακυβέρνησης. Δεν πιστεύω πως θα γίνει γρήγορα, θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να γίνουν αντιληπτές οι επιπτώσεις αυτών των αλλαγών, για να αισθανθεί ο κόσμος τη διαφορά. Κάποιοι την αισθάνονται ήδη».
