Στις μέρες μας το πρώτο όνομα που θα σου έρθει στο μυαλό ακούγοντας τις λέξεις οικολογία και διασημότητα είναι του Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Η σχέση του 50χρονου αμερικανού ηθοποιού και παραγωγού με τις πρωτοβουλίες για την προστασία του πλανήτη χρονολογείται από το 1998, μία μόλις χρονιά μετά τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία της καριέρας του, τον «Τιτανικό».

Τότε ήταν που ο Ντι Κάπριο έκανε για πρώτη φορά γνωστή την αφοσίωσή του στη διατήρηση των τελευταίων εναπομεινασών «νησίδων» της άγριας φύσης στον πλανήτη με την εφαρμογή λύσεων για την οικοδόμηση μιας πιο αρμονικής σχέσης μεταξύ των ανθρώπων και του κόσμου που τους περιβάλλει.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που τότε ίδρυσε, φέρει το όνομά του – The Leonardo DiCaprio Foundation – και αποστολή του είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης γύρω από τις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η Γη και οι ζωντανοί οργανισμού που την κατοικούν, καθώς και η αναζήτηση βιώσιμων λύσεων ώστε να ενθαρρυνθεί μια πιο υγιής σχέση μεταξύ του ανθρώπου και της άγριας φύσης. Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει δεκάδες καμπάνιες και διεθνείς δράσεις.

Το 2004, ο Ντι Κάπριο έλαβε μέρος στην προεκλογική εκστρατεία του τότε υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ Τζον Κέρι, έχοντας πιστέψει στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα των Δημοκρατικών, ενώ το 2011 μέσω του ιδρύματός του υπήρξε παραγωγός της «11ης ώρας» (The 11th hour), ενός από τα πιο σημαντικά ντοκιμαντέρ για το περιβάλλον που έχουν γυριστεί τα τελευταία χρόνια (ο ρόλος του ως παραγωγού ή εκτελεστικού παραγωγού σε ντοκιμαντέρ που άπτονται της κλιματικής αλλαγής και της οικολογίας είναι τα τελευταία χρόνια μεγάλης βαρύτητας).

Παραλαμβάνοντας το Οσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου για την «Επιστροφή» το 2016, ο Ντι Κάπριο χρησιμοποίησε το βήμα της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών για να μιλήσει για την κλιματική κρίση και για το χρέος μας απέναντι στο περιβάλλον.

Πέρα από τις δωρεές σε μια σειρά από φιλανθρωπικές οργανώσεις και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που στοχεύουν στη σωτηρία του πλανήτη, ο ηθοποιός έχει κατά καιρούς επενδύσει σε brands τα οποία προωθούν ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Eχει μάλιστα διαφοροποιήσει τις επενδύσεις του μεταξύ εταιρειών όπως οι Beyond Meat, Hippeas, Califia Farms κ.ά., ενώ το 2021 έγινε μέλος του Sustainability & Health Advisory Council της Perfect Day, μιας startup τεχνολογίας τροφίμων με εναλλακτικά γαλακτοκομικά προϊόντα.

Ο Ντι Κάπριο έχει κάνει επενδύσεις και σε πραγματικό κρέας που παράγεται με καλλιέργειες ζωικών κυττάρων και δεν προϋποθέτει σφαγή ζώων: υπήρξε χρηματοδότης και σύμβουλος σε δύο πρωτοποριακές εταιρείες κρέατος κυτταροκαλλιέργειας, την Aleph Farms και τη Mosa Meat.

Ο Ματ Ντέιμον είναι ο ιδρυτής του H20 Africa και του Water.org, πρωτοβουλιών για ασφαλές νερό στην αφρικανική ήπειρο. Photo Water.org.

Οι «σταυροφόροι» του νερού

Exoντας ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο, ο Ματ Ντέιμον συγκλονίστηκε βλέποντας τις συνθήκες διαβίωσης κοινοτήτων που πλήττονται από την έλλειψη υδάτινων πόρων. Ενώ γύριζε μια ταινία στην Υποσαχάρια Αφρική, ο Ντέιμον πέρασε πολύ χρόνο δίπλα σε οικογένειες σε ένα χωριό της Ζάμπια. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είχαν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και αποχετευτικό δίκτυο. Η έκθεση του Ντέιμον στην καθημερινότητά τους ενέπνευσε τη δέσμευσή του να συμβάλει στη δύσκολη μάχη για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης του νερού.

Το 2006 ο Ντέιμον ίδρυσε το H20 Africa Foundationγια να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με πρωτοβουλίες για το ασφαλές νερό στη μαύρη ήπειρο. Ενώ το ίδρυμά του έδινε πρόσβαση σε νερό σε οικογένειες που το είχαν ανάγκη στην Αφρική, ο ηθοποιός συνειδητοποίησε ότι χρειαζόταν περισσότερη τεχνογνωσία για να βάλει το δικό του λιθαράκι στην επίλυση της παγκόσμιας κρίσης νερού και αποχετευτικών δικτύων.

Τη βρήκε το 2008, κατά τη διάρκεια μιας ετήσιας συνάντησης της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας Κλίντον (CGI) στη Νέα Υόρκη, όπου ο Ντέιμον συνάντησε τον Γκάρι Γουάιτ, έναν μηχανικό από το Κάνσας Σίτι που είχε αποκτήσει διεθνή φήμη ως ειδικός σε θέματα ύδρευσης και αποχέτευσης. Συνειδητοποιώντας τον παγκόσμιο αντίκτυπο που θα μπορούσαν να έχουν ενώνοντας τις δυνάμεις τους, το 2009 δημιούργησαν το Water.org.

Στο βιβλίο τους, με τίτλο «The Worth of Water: Our Story of Chasing Solutions to the World’s Greatest Challenge» (σ.σ.: Η αξία του νερού), οι Ντέιμον και Γουάιτ προσκαλούν τον αναγνώστη να γίνει μέρος αυτής της προσπάθειας και συνδυάζοντας την ελπίδα με τους πόρους, να δοθεί οριστικό τέλος στην παγκόσμια κρίση νερού.

Το 2011 ο ηθοποιός Μαρκ Ράφαλο έλαβε μέρος σε διαδήλωση κατά της υδραυλικής ρωγμάτωσης στο πλαίσιο του κινήματος «Occupy Wall Street». Φωτ: Mary Altafair-AP

Ο 57χρονος Μαρκ Ράφαλο είναι επίσης ένας ηθοποιός με έντονες ανησυχίες για το περιβάλλον και δη το υδάτινο, κάτι που ενίοτε βλέπουμε να αντανακλάται ακόμα και στις επιλογές των ρόλων του. Το 2019 πρωταγωνίστησε στην ταινία «Σκοτεινά νερά», όπου υποδύεται έναν δικηγόρο που αναλαμβάνει μια περιβαλλοντική αγωγή εναντίον εταιρείας χημικών, εκθέτοντας μια μακρά ιστορία ρύπανσης.

Ηδη από το 2010 ο Ράφαλο είχε ιδρύσει τον οργανισμό καθαρού νερού Water Defense, επικρίνοντας χωρίς κανέναν φόβο τους πολιτικούς και των δύο πλευρών (Ρεπουμπλικανούς και Δημοκρατικούς) για πολεμοχαρή οικονομική ανισότητα και αδράνεια σε αυτό που ο ίδιος θεωρεί ότι αποτελεί μία από τις πιο τρομακτικές απειλές για το περιβάλλον μας: η μέθοδος της υδραυλικής ρωγμάτωσης προβλέπει την εξόρυξη φυσικού αερίου από κοιτάσματα παγιδευμένα σε βράχους μέσω της διάρρηξής τους, με τεράστιες συνέπειες για τον υδροφόρο ορίζοντα ολόκληρων περιοχών.

Οι πρώτοι διδάξαντες

Οταν το περιβαλλοντικό κίνημα έκανε δυναμικά την εμφάνισή του στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ ήταν παρών. Ο Ρέντφορντ, βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης των «Συνηθισμένων ανθρώπων» και σταρ δεκάδων ταινιών («Οι δύο ληστές», «Ο μεγάλος Γκάτσμπι», «Το κεντρί» κ.ά.), εκτός από ιδρυτής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Sundance είναι επίσης ο μακροχρόνιος διαχειριστής του Natural Resources Defense Council (NRDC).

Αυτός ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός ιδρύθηκε το 1970 και σήμερα διαθέτει προσωπικό περίπου 700 ατόμων (δικηγόροι, επιστήμονες, σύμβουλοι κ.ά.), με έναν κοινό σκοπό: τη διατήρηση των φυσικών πόρων του πλανήτη μας και την εύρεση λύσεων καθαρής ενέργειας.

«Τότε, στα seventies, οι νέοι αναζητούσαν την αλλαγή» δήλωνε σχετικά στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Ρέντφορντ. «Βέβαια, ένα μεγάλο μέρος αυτής της νεανικής ενέργειας δεν ήξερε πώς ακριβώς να διοχετευθεί. “Πάνω σε τι ακριβώς μπορούμε να δουλέψουμε;” ήταν το βασικό ερώτημα και εφόσον δεν ήξεραν την απάντηση, η συμβολή τους δεν ήταν αρκετή. Σήμερα, όμως, η οικολογική συνείδηση έχει γεννηθεί εκ νέου στις καινούργιες γενιές γιατί οι βλαβερές συνέπειες είναι ξεκάθαρες. Σήμερα όλοι ξέρουμε τι ακριβώς μπορούμε και πρέπει να κάνουμε».

Παρτενέρ του Ρέντφορντ σε αρκετές ταινίες, μία εκ των οποίων είναι η κλασική «Ξυπόλυτοι στο πάρκο» (1967), η Τζέιν Φόντα, δύο φορές βραβευμένη με Οσκαρ ηθοποιός, έχει μακρύ παρελθόν στον πολιτικό αλλά και τον περιβαλλοντικό ακτιβισμό, ενώ ο δεύτερος σύζυγός της ήταν ο αείμνηστος μπροστάρης του αντιπολεμικού κινήματος και υπερασπιστής των κοινωνικών ελευθεριών Toμ Χέιντεν.

Η Φόντα όχι μόνο εξακολουθεί να αναλαμβάνει δράση αλλά έχει επιλέξει και να αξιοποιήσει στο έπακρο τον χρόνο της επάνω στον πλανήτη Γη για τη σωτηρία των γενεών του μέλλοντος. Η συνεργασία της με την Greenpeace USA ήταν αφορμή για να ξεκινήσει το Fire Drill Fridays το 2019, μια εβδομαδιαία διαμαρτυρία για την κλιματική αλλαγή έξω από το Καπιτώλιο στην πρωτεύουσα Ουάσιγκτον.

Ολα πήγαν όπως έπρεπε να πάνε και αυτό σημαίνει ότι η Φόντα όπως και ορισμένοι διάσημοι φίλοι της συνελήφθησαν από τις Αρχές! Ακόμα και όταν η πανδημία της COVID-19 σήμανε την παύση των δραστηριοτήτων και των δημόσιων συγκεντρώσεων, η Φόντα συνέχισε τη δουλειά της από το σπίτι της στο Λος Αντζελες, μεταφέροντας τις δραστηριότητες του Fire Drill Fridays μέσω Διαδικτύου.

Η σωτηρία των ζώων βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες της ακτιβιστικής δράσης του ηθοποιού Χοακίν Φίνιξ.

Υπερασπιστές των ζώων και σωτήρες του Αμαζονίου

Ανάμεσα στις διασημότητες που συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες της Τζέιν Φόντα ήταν και ο συνάδελφός της και επίσης βραβευμένος με Οσκαρ Χοακίν Φίνιξ, ένας από τους πιο αφοσιωμένους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων. Μια κίνηση του Φίνιξ έχει μείνει στην ιστορία: πριν από μερικά χρόνια φρόντισε προσωπικά ώστε μια αγελάδα που μόλις είχε γεννήσει να μην οδηγηθεί στο σφαγείο μαζί με το μοσχαράκι της αλλά να μεταφερθούν στο Farm Sanctuary στην Καλιφόρνια.

Μάλιστα, το θέμα έλαβε διαστάσεις, διότι ο ιδιοκτήτης του σφαγείου αναγκάστηκε να προβεί σε εξηγήσεις, λέγοντας ότι δεν γνώριζε πως η αγελάδα ήταν έγκυος και ότι η πρακτική του δεν είναι να χωρίζει τα μοσχάρια από τις μητέρες τους. Ο Φίνιξ έχει πλήρη «άγνοια κινδύνου» για το αν αυτά που λέει συνάδουν με τον λαμπερό κόσμο του Χόλιγουντ. Οι δηλώσεις του σε πολλές δημόσιες εμφανίσεις του είναι επικεντρωμένες σε κάποια δραστηριότητα ακτιβισμού, είτε αυτό λέγεται κλιματική αλλαγή είτε προστασία των ζώων.

Το 1987, ο βρετανός ρόκερ Στινγκ ίδρυσε μαζί με τη σύζυγό του, Τρούντι Στάιλερ, το Rainforest Fund. Ο λόγος; Κατά τη διάρκεια μιας πτήσης, ο Στινγκ και η Στάιλερ είδαν από ψηλά την αποκαρδιωτική πανοραμική θέα με ερείπια και αποκαΐδια έπειτα από μια καταστρεπτική πυρκαγιά στον Αμαζόνιο.

Το ζευγάρι είχε ακούσει ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον ρυθμό με τον οποίο τα τροπικά δάση καταστρέφονταν συστηματικά για υλοτομία, εξόρυξη και άλλους εμπορικούς σκοπούς. Αντικρίζοντας όμως την αθλιότητα της κατάστασης με τα μάτια τους και συναντώντας ιθαγενείς εκτοπισμένους από τα σπίτια τους, το ζευγάρι άλλαξε για πάντα. «Είδαμε τις τρομερές συνέπειες της διατάραξης της λεπτής ισορροπίας μεταξύ ανθρώπου και φύσης» θα έγραφε πολλά χρόνια αργότερα η Στάιλερ σε άρθρο σχετικό με το ίδρυμά τους: «Ενας από τους κύριους σκοπούς του είναι να βοηθήσει οικονομικά τους ανθρώπους που διαβιούν μέσα και κοντά στο τροπικό δάσος, ώστε η ζωή τους να συνεχίσει να είναι οικονομικά βιώσιμη».