Σουαζίγκ ντε λα Μουασονιέρ: Ο Μακρόν και τα μάτια της

Τις τελευταίες ημέρες οι συμφορές έρχονται σε στρατιές για τον Εμμανουέλ Μακρόν. Μετά το μυστήριο με το χαρτομάντηλο στο τρένο για το Κίεβο που γέννησε απειράριθμες θεωρίες συνωμοσίας, τώρα ο Γάλλος πρόεδρος βρίσκεται στη δίνη ενός σκανδάλου με επίκεντρο ένα φυσικό μεταλλικό νερό. Ό,τι πάντως κι αν συμβαίνει στην πολιτική ζωή του ο πρώτος πολίτης της Γαλλίας έχει πάντα έναν ώμο να ακουμπήσει (τη ματαιοδοξία του). Εκείνον της επίσημης φωτογράφου του Σουαζίγκ ντε λα Μουασονιέρ.

20.05.2025 15:57

Έντυπη έκδοση

20.05.2025 15:57

Έντυπη έκδοση

Το πατριαρχικό κλισέ θέλει πίσω από κάθε ισχυρό άνδρα να βρίσκεται μία γυναίκα. Ο πρόεδρος της Γαλλίας είναι ίσως ο πρώτος ηγέτης που αποφάσισε να αποδομήσει το στερεότυπο. Οχι γιατί υποκλίθηκε στα κελεύσματα του τέταρτου κύματος του φεμινισμού και αποφάσισε να βγάλει νοκ άουτ τον σεξισμό, ούτε επειδή έχει επιλέξει να έχει την πολυαγαπημένη του σύζυγο, Μπριζίτ, διαρκώς πλάι του – συνήθως δε εξ ευωνύμων του, στο μέρος δηλαδή της καρδιάς.

Αλλά διότι από το 2016 αποφάσισε να έχει μαζί του, σε κάθε μικρή ή μεγάλη στιγμή του, μια άλλη γυναίκα, η οποία μάλιστα έχει αναλάβει το σχεδόν ιερό καθήκον να βρίσκεται πάντα δύο βήματα εμπρός του. Την προσωπική φωτογράφο του, Σουαζίγκ ντε λα Μουασονιέρ.

Το χαρτομάντιλο που δίχασε

Το πόσο καθοριστική για τη δημόσια εικόνα του γάλλου προέδρου είναι η συμβολή της 43χρονης φωτορεπόρτερ έγινε ηλίου φαεινότερον μόλις πριν από λίγες ημέρες. Οταν ο Μακρόν έγινε πρωταγωνιστής μιας δυστοπικής πολιτικής σπέκουλας εξαιτίας ενός λευκού χρησιμοποιημένου χαρτομάντιλου. Μπορεί το ταξίδι του με τρένο προς το Κίεβο με συνεπιβάτες τον νέο καγκελάριο της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, και τον βρετανό πρωθυπουργό, Κιρ Στάρμερ, να έμοιαζε άρτια σκηνοθετημένο ώστε να δημιουργήσει ένα ακόμα μιντιακό viral, όμως η πολιτική βεγγέρα με τον ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι παρ’ ολίγον να καταλήξει πιο αγωνιώδης κι από το magnum opus της Αγκαθα Κρίστι, το «Εγκλημα στο Οριάν Εξπρές». Με θύμα τον επικεφαλής της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Αιτία ήταν η δημοσίευση ενός βίντεο από το ταξίδι προς την ουκρανική στέπα. Πολλοί ήταν εκείνοι που δεν εστίασαν στη γεμάτη συμβολισμούς προσέγγιση του σκληρού πυρήνα της Ευρώπης προς το Κίεβο, αλλά σε ένα λευκό αντικείμενο που βρισκόταν μάλλον ξεχασμένο στο τραπέζι του κουπέ μέσα στο οποίο συνομιλούσαν οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας. Η σπουδή μάλιστα του πρώτου να απομακρύνει το επίμαχο λευκό αντικείμενο, κλείνοντάς το με αμηχανία αρχικά στη χούφτα του χεριού του και κατόπιν καταχωνιάζοντάς το στην τσέπη του, οδήγησε πολλούς στην εικασία ότι επρόκειτο για συσκευασία που περιείχε κοκαΐνη.

Το νέο διαδόθηκε πιο γρήγορα και από παιδική ασθένεια σε αίθουσα δημοτικού σχολείου και αναμφίβολα ταχύτερα από το τρένο που μετέφερε τους τρεις πολιτικούς στις ανατολικές εσχατιές της Γηραιάς Ηπείρου. Υιοθετήθηκε, μάλιστα, ώσπου να πεις «fake news» και από την ίδια την εκπρόσωπο Τύπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, η οποία καταδίκασε τους έκδοτους στις ναρκωτικές ουσίες Δυτικούς.

Ηταν τέτοιες οι διαστάσεις που πήρε το ζήτημα ώστε το Ελιζέ αναγκάστηκε να τοποθετηθεί επίσημα, διαψεύδοντας τις φήμες και αποσαφηνίζοντας πως το ομιχλώδες και πολυσυζητημένο λευκό αντικείμενο δεν ήταν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ένα χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο.

Ναι, ο θησαυρός αποδείχθηκε άνθρακες ή, για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, ρινικές εκκρίσεις. Την εκδοχή του Μεγάρου Ελιζέ επιβεβαίωσαν και fact checkers, οι οποίοι ανέλυσαν μέχρι τελευταίου κόκκου το επίμαχο βίντεο, ωστόσο μπορεί να είναι κανείς βέβαιος πως τα στίφη της φυλής των «ψεκ» που αυξάνονται και πληθαίνουν εκεί έξω, έχουν ήδη βγάλει ένα διαφορετικό συμπέρασμα που για τους ίδιους έχει πια διαστάσεις θέσφατου.

Προεδρικό φίλτρο

Αλλά αυτά παθαίνει κανείς όταν επιχειρεί ταξίδια-αστραπή και ξεχνά να χωρέσει στις αποσκευές του τον άνθρωπο που έχει με μεθοδικότητα, επιμονή και απειράριθμα κλικ φιλοτεχνήσει το ηγετικό και κυρίως φιλικό στον χρήστη τού Instagram και την Gen Z προφίλ του. Ναι, καλά καταλάβατε. Η Σουαζίγκ ντε λα Μουασονιέρ ήταν απούσα – όπως αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων, εκκωφαντικά – από το πρόσφατο διπλωματικό ταξίδι του γάλλου προέδρου, και αυτό βγήκε στο επικοινωνιακό Κούγκι που ακολούθησε.

Οχι δηλαδή ότι και εκείνη δεν έχει προκαλέσει κατά καιρούς προβληματισμό στο επιτελείο του με τις εικόνες του προέδρου που μοιράζεται γενναιόδωρα με το ινσταγκραμικό ποίμνιό της, το οποίο αθροίζεται σε περισσότερους από 220.000 followers. Αλλά συνήθως είναι εκείνη που λειτουργεί ως φίλτρο ή αν χρειαστεί και ως ασπίδα του. Και βέβαια όχι με τον λόγο της, αφού αποφεύγει να παραχωρεί συνεντεύξεις, παρά τα πυκνά αιτήματα που δέχεται, αλλά με τις εικόνες της.

Οι τιμητές του Μακρόν έχουν φτάσει να τη χαρακτηρίσουν μέχρι και «Λένι Ρίφενσταλ του γάλλου προέδρου». Οι θιασώτες του παρομοιάζουν τη δουλειά της με εκείνη του Πιτ Σόουζα για τον Μπαράκ Ομπάμα. Και οι δύο πλευρές, πάντως, αναγνωρίζουν, με θετικό ή αρνητικό πρόσημο, την επιδραστικότητά της.

Η Μουασονιέρ από το 2017, όταν και διάβηκε τη θύρα του Μεγάρου των Ηλυσίων ως επίσημη προεδρική φωτογράφος, έχει χαρίσει στην ανθρωπότητα μερικά από τα πιο αναπάντεχα στιγμιότυπα του 47χρονου Μακρόν. Μας τον έχει δείξει εν ώρα εργασίας στο Salon doré, δηλαδή στο Οβάλ Γραφείο της Γαλλίας, σε επίσημες επισκέψεις και εθιμοτυπικές συναντήσεις, σε ταξίδια του σε κάθε σημείο του ορίζοντα.

Μας τον έχει προσφέρει όμως και σε συσκευασία «κοινοθνητοσύνης», όπως όταν λόγου χάρη τον πόσταρε στα κοινωνικά δίκτυα να παίζει μποξ, να κάνει σχοινάκι και να γυμνάζεται στην κωπηλατική μηχανή, σε στιγμές αμεριμνησίας από τις διακοπές του με τη συμβία του, αλλά και χαμογελαστό, σκυθρωπό, προβληματισμένο, του κουτιού και βέβαια με καραβοτσακισμένο γένι τριών ημερών.

Ναι, η Μουασονιέρ έχει βρει μια σχεδόν ιδανική αναλογία ανάμεσα στον πολιτικό ταγό και τον καθημερινό άνδρα Μακρόν.

Από τον δρόμο στο Ελιζέ

Είναι μια επινοητική και με κοφτερή ματιά σκηνοθέτις σε έναν κόσμο που ορκίζεται στην εικόνα και επικοινωνεί με φωτογραφικά θραύσματα καθημερινότητας μέσω των κοινωνικών δικτύων. Aλλωστε οι αρχικές σπουδές της ήταν στη σκηνοθεσία.

Η Μουασονιέρ σπούδασε για πέντε χρόνια στην Cours Florent, την περίφημη δραματική σχολή στη λίστα των αποφοίτων της οποίας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Μιλέν Φαρμέρ, η Οντρέ Τοτού, η Ιζαμπέλ Ατζανί και ο Γκαντ Ελμαλέχ, όμως τελικά αποφάσισε να στραφεί στη φωτογραφία. Συγκεκριμένα στη φωτογραφία δρόμου. Για χρόνια απαθανάτιζε σκηνές με περαστικούς, δημιουργώντας ένα παλίμψηστο εικόνων αληθινής ζωής. Χάρη σε αυτή την απόφασή της, να είναι με έναν τρόπο μια δημιουργός ελευθέρας βοσκής, μπήκαν τα θεμέλια της σχέσης της με τον Εμανουέλ Μακρόν.

Το 2016, όταν εκείνος περιόδευε ως επικεφαλής του πολιτικού κινήματος En Marche στην επικράτεια της Γαλλίας, διεκδικώντας για πρώτη φορά το προεδρικό χρίσμα, η Μουασονιέρ αποφάσισε να τον πάρει στο κατόπι. Δεν είχε κάποια επαγγελματική ή πολύ περισσότερο έμμισθη σχέση μαζί του – ή τουλάχιστον έτσι υποστήριζε. Υπενθυμίζεται ότι η ίδια είχε σμιλέψει την εμπειρία της ως πολιτική φωτορεπόρτερ όταν τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε γίνει η σκιά του Φρανσουά Μπαϊρού στην ατελέσφορη προεδρική εκστρατεία του.

Σε κάθε περίπτωση, τα στιγμιότυπά της εκτιμήθηκαν δεόντως από το επιτελείο του Μακρόν, όχι όμως από τον γαλλικό Τύπο. Οι ενστάσεις δεν ήταν αισθητικές ή τεχνικές, αλλά πολιτικές. Αποκορύφωμά τους έγινε η απόφαση των ιστορικών εφημερίδων «Le Monde» και «Libération» να μη δημοσιεύουν φωτογραφίες του Μακρόν απαθανατισμένες από τη Μουασονιέρ, με το σκεπτικό ότι δεν είχε ακόμα διευκρινιστεί εάν εκείνη ήταν τελικά γρανάζι της πολιτικής προπαγάνδας του υποψήφιου τότε προέδρου ή μια ανεξάρτητη φωτορεπόρτερ που λειτουργούσε ακηδεμόνευτα.

Η επίσημη αγαπημένη (φωτογράφος)

Το μυστήριο λύθηκε μία και καλή όταν το 2017 ο Μακρόν πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι του Μεγάρου των Ηλυσίων και η Μουασονιέρ πήρε όχι μόνο το χρίσμα της επικεφαλής φωτογράφου του νέου προέδρου αλλά ανέλαβε να απαθανατίσει και το επίσημο πορτρέτο του νέου «it boy» της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Ο πρόεδρος φρόντισε να εκφράσει και με άλλους τρόπους την εμπιστοσύνη του στη Μουασονιέρ δίνοντάς της carte blanche για να μοιράζεται στα κοινωνικά δίκτυα φωτογραφικές ψηφίδες της αληθινής ζωής του. Οπερ και εγένετο. Οχι πάντα χωρίς παρατράγουδα ή αστοχίες.

Μπορεί, για παράδειγμα, το στιγμιότυπο του προεδρικού ζεύγους της Γαλλίας μπροστά στο Ερέχθειο κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2021 να έγινε μια αφορμή καλής δημοσιότητας, όμως υπήρξαν και στιγμές που η τέχνη της Μουασονιέρ έφερε τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Οπως όταν το 2019 ο Μακρόν βγήκε σε νυχτερινή περιπολία σε υποβαθμισμένες γειτονιές του Παρισιού, προκειμένου να διαπιστώσει από πρώτο χέρι τις κοινωνικές συνθήκες και να συνομιλήσει με αστέγους. Πολλοί, βλέποντας εκείνη την περιοδεία του προέδρου φωτογραφημένη καρέ-καρέ, αμφέβαλαν για το κατά πόσον επρόκειτο για μια αυθόρμητη κίνηση γνήσιου ενδιαφέροντος ή για μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια «ξεπλύματος» του προέδρου από τους ψόγους πως είχε αποκοπεί από την πραγματικότητα των πολιτών της Γαλλίας.

Τίποτα πάντως δεν φαίνεται να μπορεί να μπει ανάμεσα στον Μακρόν και την προσωπική του φωτογράφο και να διαρρήξει τη σχέση τους – εκτός από τον φακό της. Δεν πρόκειται άλλωστε απλώς για δύο ανθρώπους που συμπορεύονται τα τελευταία σχεδόν εννέα χρόνια, αλλά για παραπληρωματικά μεγέθη. Σε μια εποχή που οι πολιτικοί πασχίζουν να αποκτήσουν γόητρο και φωτογένεια entertainer, μια ταλαντούχα φωτογράφος, και μάλιστα με επιρροή στο Instagram, είναι πιο χρήσιμη και μάλλον πιο εύληπτη και αποτελεσματική από οποιαδήποτε πολιτική θέση, άποψη και μανιφέστο.