Να μην επικρατήσει η «κακιστοκρατία» προτρέπει ο Πολ Κρούγκμαν (βραβείο Νομπέλ Οικονομίας το 2008), διαπρεπής αρθρογράφος των «Νew York Times» επί 25 χρόνια.
Στην τελευταία στήλη που έγραψε για την εφημερίδα στις 9 Δεκεμβρίου, πριν από την αποχώρησή του, αφού επιχειρεί μια σύγκριση της Αμερικής και του κόσμου, το 1999 και το 2024 – όπου το 1999 κερδίζει κατά κράτος το 2024 ως προς τον βαθμό αισιοδοξίας των ανθρώπων –, εκφράζει την ελπίδα ότι ο κόσμος θα πάει καλύτερα αν δώσουμε μάχη για να μην επικρατήσουν οι χειρότεροι, οι κάκιστοι. (Γλωσσικά πάλι οι Ελληνες σώζουμε την παρτίδα: η «κακιστοκρατία», λέξη αρχαιοελληνική, πέρασε και στα αγγλικά, διατρεχοντας με άνεση τους αιώνες.)
Είναι εφικτό να επαληθευθεί η ευχή του Κρούγκμαν; Εχουν τονιστεί κατά κόρον οι αναλογίες μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του 1930 και της σημερινής εποχής.
«Καλώς ήλθες 2025 ή μήπως 1939;» ήταν ένας από τους πολλούς τίτλους που διάβασα εν όψει της χρονιάς που έρχεται. Οπως όμως είναι γνωστό στο δημοσιογραφικό σινάφι, προκειμένου να γίνουν ελκυστικοί οι τίτλοι των άρθρων μπορεί να αποδειχθούν παραπλανητικοί.
Γιατί μόνον υπερβολική και παραπλανητική μπορεί να είναι η σύγκριση μεταξύ του 1939 και του 2025. Λες και δεν μεσολάβησε σχεδόν ένας αιώνας παγκόσμιας ειρήνης από το 1945 και μετά, ασφαλώς με κρίσεις πολλές και σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, αλλά παρ’ όλα αυτά ειρήνης. Λες και δεν αυξήθηκε το βιοτικό επίπεδο.
Λες και η τρισκατάρατη παγκοσμιοποίηση, παράλληλα με τη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια ανθρώπων οι οποίοι προφανώς δεν είχαν ανάγκη από μεγαλύτερο πλούτο, δεν βελτίωσε παράλληλα τις οικονομίες των φτωχότερων χωρών, δεν έδωσε τη δυνατότητα αλματώδους ανάπτυξης της τεχνολογίας, ασύλληπτης προόδου της επιστήμης (θυμάστε την πανδημία του κορωνοϊού και το πόσο «γρήγορα», δεδομένων των συνθηκών, απαλλαχθήκαμε, σε σημείο που μοιάζει να ανήκει σε άλλον αιώνα), την ανάδειξη νέων ταλέντων, την πρόσβαση περισσότερων ανθρώπων σε νέους πολιτισμούς, κουλτούρες, ήθη.
Ναι, το 2024 φεύγει και αφήνει τον γαλλογερμανικό άξονα σε κρίση, τον Τραμπ προ των πυλών στις ΗΠΑ, την κρίση στη Μέση Ανατολή ακόμη πιο περιπεπλεγμένη, την Ουκρανία σε θέση άμυνας μετά από τρία χρόνια ανηλεούς ρωσικού πολέμου, την Κίνα να καιροφυλακτεί φροντίζοντας τις σχέσεις της με τις απολυταρχίες του πλανήτη.
Ολα αυτά είναι ενδείξεις «κακιστοκρατίας». Σύμφωνοι, αλλά με όλον το σεβασμό στον Διαφωτισμό, το 2025 δεν είναι δίσεκτο!
