Στις 17/3 πέθανε, στα 59 του, πριν από 1.844 χρόνια ο Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος Αύγουστος, ρωμαίος αυτοκράτορας που κυβέρνησε από το 161 μ.Χ. ως το 180 μ.Χ. Ηταν ο τελευταίος από τους «Πέντε Καλούς Αυτοκράτορες» και είναι επίσης ένας από τους σημαντικότερους στωικούς φιλοσόφους.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία νίκησε την αναγεννημένη Παρθική Αυτοκρατορία στην Ανατολή. Ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε το περίφημο έργο «Εις εαυτόν», στα ελληνικά, κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του. Ακόμη και σήμερα θεωρείται έργο-μνημείο για μια διακυβέρνηση με γνώμονα το καθήκον και την εξυπηρέτηση του συνόλου.
Ως στωικός αυτοκράτορας, ο Μάρκος Αυρήλιος πίστευε ότι η αρετή ήταν ο μεγαλύτερος στόχος στη ζωή. Ηξερε ότι θα μπορούσε να επιδιώξει αυτόν τον σκοπό μόνο εάν μπορούσε να δει τον κόσμο καθαρά και αντικειμενικά.
Ο Αυρήλιος μας εκλιπαρεί σχεδόν να παραμείνουμε σταθεροί στην παρούσα στιγμή. Πρέπει, ισχυρίζεται, να αγκαλιάσουμε το άγνωστο, να έχουμε εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να χειριζόμαστε μελλοντικές προκλήσεις και πάνω απ’ όλα, να παραμένουμε παρόντες στην καθημερινότητα και τις λεπτές μετατοπίσεις της όσον αφορά σε ό,τι μπορούμε να ελέγξουμε στο «εδώ και τώρα».
Η στωική φιλοσοφία είναι διάχυτη στο έργο του.
«Ολα υπάρχουν όπως τα δημιουργεί η σκέψη – και εσύ ελέγχεις τη σκέψη σου. Συνεπώς, όποτε θέλεις, αφαίρεσε την κρίση σου και θα επικρατήσει ηρεμία» γράφει. Από αυτή τη στωική αρχή εμπνεύστηκε η σύγχρονη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT). Οι Στωικοί έδιναν εξαιρετική σημασία στην πρακτική της εστίασης της προσοχής στη στιγμή, ονομάζοντάς την «προσοχή», ενώ οι σύγχρονοι Στωικοί την περιγράφουν ως «Στωική ενσυνειδητότητα».
Ο Μάρκος Αυρήλιος είχε εκπαιδευτεί σε αυτές τις τεχνικές από τότε που ήταν περίπου 12 ετών και μέχρι να γράψει τους «Διαλογισμούς» του, ήταν «κορυφή του είδους», θα λέγαμε.
Οποτε σκέφτομαι την καθημερινότητα του ανθρώπου αυτού που κυβερνούσε την ημέρα μια αυτοκρατορία εν καιρώ πολέμου και το βράδυ αποσυρόταν στην τέντα κι έγραφε για το πώς πρέπει ο άνθρωπος να ζει τη ζωή του, μου φαίνεται απίστευτη. Απορώ δε πώς ακόμη δεν τον έχουν ανακαλύψει όσοι ψάχνουν να γράψουν ή να γυρίσουν έργα βασισμένα σε ιστορικές προσωπικότητες.
Το έργο του σήμερα μοιάζει εξαιρετικά σύγχρονο, είναι πολύ κοντά στα προβλήματα και στις ανησυχίες της σημερινής ζωής. Να αποδεχθούμε αυτό που μας συμβαίνει, να ξεφορτωθούμε το βάρος του «τι θα γινόταν εάν», να συνειδητοποιήσουμε ότι οι περιορισμοί μας καθορίζουν την ανθρωπιά μας και έτσι μας ολοκληρώνουν, αυτά μας λέει ο Μάρκος Αυρήλιος από τόσα χρόνια πριν.
