Στη φετινή δεύτερη έκδοση μιας εφημερίδας για την Ευρώπη από τους μαθητές και τις μαθήτριες σχολείων των κρατών-μελών της, η πραγματικότητα μοιάζει αρκετά πιο «θολή» και το μέλλον αρκετά πιο απρόβλεπτο από όσο ήταν πριν από 12 μήνες.
Μήνα με τον μήνα έτσι, μια καινούργια λίστα κρίσεων «φορτώνεται» στις ήδη ξεχειλωμένες αντοχές των μεγαλύτερων και στους – μέχρι χθες ανάλαφρους – ώμους των νεότερων.
Οι δυσκολίες, ωστόσο, σφυρηλατούν αντιστάσεις και γεννούν ιδανικά. Και μπορεί συχνά να αισθανόμαστε ότι οι νέοι δεν επικοινωνούν μαζί μας, συχνά δε ότι δεν μας καταλαβαίνουν καν (πώς θα κληρονομήσουν τον κόσμο;), αλλά ίσως τελικά η πραγματική «Βαβέλ» εκπορεύεται από εμάς. Ισως η δική μας πραγματικότητα (των «μεγάλων») είναι τελικά η αναποδογυρισμένη.
Οι νέοι γύρω μας μπορεί να μην ενδιαφέρονται για τα πολιτικά κόμματα που εμείς τους εισηγούμαστε, μπορεί να μη σέβονται τους θεσμούς που εμείς τους συστήνουμε, αλλά είναι στην πλειονότητά τους βαθιά πολιτικοποιημένοι και στρέφουν το βλέμμα τους εκεί που εμείς συχνά ξεχνάμε να κοιτάξουμε: στην κλιματική κρίση, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στις κοινωνικές πολιτικές, στην αλληλεγγύη, στον εθελοντισμό, στην προσφορά.
Παράλληλα όμως οι ίδιοι νέοι είναι μέρος μιας άγριας γενιάς, ζυμωμένης στις ηλεκτρονικές κοινωνίες της έλλειψης ορίων και κανόνων και τοποθετημένης σε κοινωνίες ακραίων ανισοτήτων ή πεθαμένων ιδανικών. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι αναγκασμένοι να υψώσουν τα τείχη της αυτοπροστασίας και να γυρίσουν το βλέμμα στα αχαρτογράφητα τοπία της ανοικοδόμησης.
Πόσες φορές άλλωστε δεν είδαμε στο βλέμμα ενός εφήβου – που λίγα λεπτά νωρίτερα κατσαδιάζαμε για ένα μάθημα που δεν διαβάστηκε ή ένα πρόγραμμα που δεν τηρήθηκε – το σκοτάδι ενός άγνωστου κόσμου αλλά και το φως της δύναμης εκείνου που βαδίζει για πρώτη φορά;
Τα παραπάνω «Το Βήμα» τα αναζήτησε επί σειρά ετών και τα τοποθέτησε σε περισσότερες από 50 εκδόσεις μαθητικών εφημερίδων ανά τη χώρα. Ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους έχουν οι δυο εφημερίδες που έγραψαν νέοι από όλη την Ευρώπη, με θέμα ακριβώς την Ευρώπη. Πέρυσι αναρωτηθήκαμε «γιατί ψηφίζω». Φέτος ακολουθούμε μια δημοκρατία «σε κίνηση». Κινδυνεύει όμως πραγματικά η δημοκρατία μας;
Οταν ρωτάς έναν νέο σήμερα τι σημαίνει η λέξη «δημοκρατία», συχνά για μερικά δευτερόλεπτα σιωπά, προσπαθώντας να καταλάβει το νόημα της ερώτησης. Ισως μάλιστα το ελαττωματικό αντανακλαστικό τού – αιώνια παρόντος – εξεταστικού μας συστήματος να του δημιουργεί την αίσθηση ότι κάπου εκεί, στην ερώτηση, κρύβεται η παγίδα.
Στις επόμενες σελίδες λοιπόν μια εφημερίδα για τη δημοκρατία, μια εφημερίδα για την Ευρώπη που γράφεται από αυτούς τους νέους και μας δίνει μια γεύση της ωριμότητας και της σοφίας που χαρακτηρίζει μεγάλη μερίδα τους. Εμείς μπορεί να πήραμε μια σειρά από λάθη, να τα συρράψαμε μεταξύ τους για να τα πετάξαμε πάνω τους. Αλλά πολλοί από αυτούς τελικά δεν ήταν ποτέ εκεί για να τα δεχθούν. Μας κοίταξαν πονηρά, μας έκλεισαν το μάτι και γύρισαν την πλάτη για να ξεκινήσουν το μονοπάτι που θα οδηγήσει στις δικές τους πεδιάδες ή τα δικά τους βουνά…
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο ένθετο «Το Βήμα της Ευρώπης» που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 11 Μαΐου 2025.
