Ονομάζομαι Λαρς Σούστερ, είμαι 18 χρόνων και είμαι μαθητής σε ένα γερμανικό γυμνάσιο. Εχω όλη τη ζωή μπροστά μου, πολλές ευκαιρίες να αρπάξω και περιπέτειες να ζήσω. Ωστόσο, κάπως φοβάμαι κιόλας για το τι μπορεί να συμβεί σε μένα, στην οικογένειά μου, στην Ευρώπη και στον κόσμο συνολικά.
Με άλλα λόγια, είμαι απαισιόδοξος για το μέλλον. Και το ίδιο ισχύει για πολλούς άλλους νέους – και όχι άδικα.
Υπάρχει μια ολόκληρη λίστα κρίσεων που εξελίσσονται ταυτόχρονα. Από τις 24 Φεβρουαρίου 2022 υπάρχει πόλεμος – η πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που μία χώρα επιτίθεται σε μια άλλη.
Ως αποτέλεσμα, εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους και αμέτρητα σπίτια και ζωές αμάχων χάθηκαν στον βίαιο ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία. Εχουν επίσης καταστραφεί ευρωπαϊκές δομές άμυνας, όπως η Συνθήκη του Ελσίνκι, η οποία ορίζει πως μια χώρα πρέπει να σέβεται τα σύνορα μιας άλλης· αυτή η κρίσιμη συνθήκη έχει διαλυθεί. Και η Ρωσία έχει ήδη εκφράσει αξιώσεις στις χώρες της Βαλτικής και στην Πολωνία.
Αντιμετωπίζουμε επίσης μιαν άλλη σημαντική γεωπολιτική κρίση: τον Ντόναλντ Τραμπ. Υπό τον Τραμπ, οι Ηνωμένες Πολιτείες μετατρέπονται από δημοκρατία σε αυταρχικό καθεστώς. Εκφράζονται εδαφικές αξιώσεις σε άλλες χώρες, βασισμένες σε περίεργες ιστορικές «συνδέσεις» που ουσιαστικά δεν υπάρχουν. Επιπλέον, η Αμερική εφαρμόζει μια φορολογική πολιτική που την καθιστά, στην καλύτερη περίπτωση, μη αξιόπιστο εταίρο και, στη χειρότερη, σοβαρή απειλή για τις οικονομίες της Ευρώπης.
Υπάρχει επίσης άνοδος ακραίων, αντιδημοκρατικών/αντιευρωπαϊκών, ακροδεξιών, φιλορωσικών κομμάτων και πολιτικών κινημάτων στην Ευρώπη. Ακόμα και στη Γερμανία, το ακροδεξιό κόμμα AfD βρίσκεται σε άνοδο, κατακτώντας τη δεύτερη θέση στις πολιτειακές εκλογές του Φεβρουαρίου.
Η υποψήφιά του, Αλις Βάιντελ, χαρακτήρισε τον Αδόλφο Χίτλερ «κομμουνιστή» και «σοσιαλιστή τύπο» σε μια πλέον διάσημη συνέντευξή της με τον Ιλον Μασκ. Στην Αυστρία, το FPÖ – ένα κόμμα παρόμοιο με το AfD αλλά ακόμα πιο ακραίο – αναδείχθηκε πρώτο στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Η άνοδος αυτών των κομμάτων είναι ίσως το πιο τρομακτικό για μένα.
Αυτό όμως που με φοβίζει περισσότερο, ή μου δίνει τον μεγαλύτερο λόγο για απαισιοδοξία, είναι η επικείμενη κλιματική κρίση, η οποία, αν δεν επιλυθεί σύντομα, θα έχει καταστροφικές συνέπειες. Ηδη υπάρχουν πολλές: από τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα και στην Ισπανία, μέχρι τη φονική πλημμύρα στην κοιλάδα Ααρ της Γερμανίας. Η κλιματική κρίση και η σχετική κρίση βιοποικιλότητας είναι κρίσεις αφανισμού – για την Ευρώπη, την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και για την ανθρωπότητα συνολικά.
Και οι επιπτώσεις αυτών των κρίσεων θα επιδεινώσουν και τις υπόλοιπες που ήδη αναφέρθηκαν. Αυτή είναι μόνο μια μικρή και προσωπική λίστα κρίσεων και προκλήσεων που κάνουν πολλούς νέους (Ευρωπαίους) να αισθάνονται τόσο απαισιόδοξοι και αποθαρρημένοι για το μέλλον. Δεν υπάρχει πραγματικός στόχος ή εγγύηση ότι τα πράγματα θα πάνε καλά – το αντίθετο μάλιστα. Πολλά γίνονται απλώς επειδή πρέπει να γίνουν.
Και εδώ θέλω να θέσω το εξής ερώτημα: Δεν είναι ο πυρήνας της νεότητας η πεποίθηση ότι όλα θα πάνε καλά; Οτι ο κόσμος του αύριο θα είναι καλύτερος, ότι θα υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες και ότι η ζωή θα καλυτερεύει για τις μελλοντικές γενιές; Μια θετική προσδοκία για το μέλλον – και όχι μια αρνητική. Ομως, νιώθω ότι το αντίθετο συμβαίνει, και όχι μόνο στους νέους. Δεν είναι αυτό που όλοι θέλουμε; Να επιδιώξουμε ένα καλύτερο μέλλον, όχι μόνο για εμάς αλλά κυρίως για τα παιδιά μας, τις επόμενες γενιές; Δεν είναι αυτή μια υπόσχεση που μας έχει ήδη δοθεί;
Για αυτόν τον λόγο, υποστηρίζω το «ευρωπαϊκό όνειρο», ένα ήθος στο οποίο μπορούν να πιστέψουν όλοι οι Ευρωπαίοι, ενωμένοι.
Ενα ήθος που βλέπει την Ευρωπαϊκή Ενωση ως εγγυήτρια της ειρήνης στην Ευρώπη, αλλά και ως έναν παγκόσμιο πυλώνα δημοκρατίας, κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ενα όνειρο στενά συνδεδεμένο με τη φύση. Ενα ήθος που αναγνωρίζει την πολύπλοκη ιστορία και τη συνεργασία των ευρωπαϊκών πολιτισμών και κοινοτήτων. Ενα ιδανικό ενός πολιτισμού που αγκαλιάζει τους ανθρώπους και τους βλέπει για αυτό που είναι στην ουσία τους: συνάνθρωποι, όλοι ισότιμοι, ανεξάρτητα από το πολιτισμικό, κοινωνικό ή σεξουαλικό τους υπόβαθρο.
Μια Ευρώπη που δεν συνδέεται μόνο με δρόμους και σύνορα, αλλά και πολιτισμικά, σε ανθρώπινο επίπεδο.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να το πετύχει αυτό. Για παράδειγμα, χρειάζεται και ένα πολιτιστικό πρόγραμμα όπως το Erasmus+, αποκλειστικά για πολιτισμική ανταλλαγή και όχι για εκπαίδευση. Εγώ προσωπικά είχα την τύχη να συμμετάσχω στο πρόγραμμα Erasmus+ το περασμένο καλοκαίρι και έμαθα με έναν νέο τρόπο τι σημαίνει Ευρώπη για μένα προσωπικά. Το πρόβλημα με το Erasmus+ είναι ότι αφορά μόνο την εκπαίδευση, όμως η Ευρώπη χρειάζεται και ένα Erasmus+ για τον πολιτισμό.
Επίσης, τα κράτη πρέπει να αναγνωρίσουν τα λάθη του παρελθόντος – όπως η γερμανική κυβέρνηση και κοινωνία πρέπει να αναγνωρίσουν τα λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Και αυτό με φέρνει στο τελευταίο μου σημείο: πρέπει να υπάρξει ένα κίνημα εντός των χωρών για το «Ευρωπαϊκό Ονειρο». Καθώς τα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι δημοκρατικά – εκτός από την Ουγγαρία –, οι πολίτες έχουν τη δύναμη να πιέσουν τις κυβερνήσεις τους να κινηθούν προς αυτό το όραμα, ένα ήθος στο οποίο όλοι οι Ευρωπαίοι μπορούν να ελπίζουν.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο ένθετο «Το Βήμα της Ευρώπης» που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 11 Μαΐου 2025.
