Το Ουκρανικό ζήτημα έχει μπει στην κρισιμότερη φάση του, καθώς το σχέδιο του προέδρου Τραμπ για την ειρήνευση στην Ουκρανία βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για τον τερματισμό του πολέμου που μαίνεται επί τέσσερα σχεδόν έτη.
Τελευταία εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, η συνάντηση του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς στο Λονδίνο τη Δευτέρα (8/12), με αντικείμενο την εξεύρεση κοινής διπλωματικής γλώσσας.
Ο Κιρ Τζάιλς
O Κιρ Τζάιλς, συνεργάτης του Chatham House στο Λονδίνο, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Συγκρούσεων (CRSC) της βρετανικής Ακαδημίας Άμυνας και συγγραφέας μίλησε στο Βήμα με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις.
Υπάρχει ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική για τη Ρωσία ή εξάρτηση από τις ΗΠΑ;
«Υπάρχει πλήθος στρατηγικών στην Ευρώπη. Η ΕΕ μέχρι τώρα παρακολουθούσε παθητικά την αυξανόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας. Μόλις πρόσφατα κατάλαβαν οι ηγέτες των κρατών-μελών της ότι πρέπει να κάνουν κάτι κι ότι τα κράτη τους είναι ελλιπώς προετοιμασμένα για να αντιμετωπίσουν τη συνδυαστική εκστρατεία δολοφονιών, δολιοφθοράς και κυβερνοπολέμου που ασκούσε το Κρεμλίνο ακόμη και πριν από το συμβατικό είδος πολέμου που βλέπουμε σήμερα στην Ουκρανία και για το οποίο η Μόσχα προετοιμαζόταν για περίπου είκοσι χρόνια.
Επομένως, οι πράξεις σε επίπεδο αντιμετώπισης του ρωσικού κινδύνου είναι ανεπαρκείς και καθυστερημένες και είναι άμεση η ανάγκη να προετοιμαστούν χώρες και θεσμοί – σε επίπεδο ΕΕ, ΝΑΤΟ ή μεμονωμένα – για το ενδεχόμενο πολέμου με τη Ρωσία. Ειδικά αφότου οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν τους απασχολεί η ασφάλεια της Ευρώπης».
«Οι Ευρωπαίοι να ασχοληθούν με το μέλλον τους»
Πολλοί μιλάνε για ένα ιδιότυπο «Σύνδρομο Στοκχόλμης» από πλευράς Ευρώπης προς τις ΗΠΑ.
«Συμφωνώ με τη συγκεκριμένη προσέγγιση περί Συνδρόμου Στοκχόλμης. Ωστόσο πρέπει να ερμηνεύσουμε την στάση των ευρωπαίων ηγετών μέσα από μια στρατηγική που εμπεριέχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος έχει να κάνει με τη διάθεση να διατηρηθεί η εμπλοκή με την Ουάσιγκτον, στη λογική καθυστέρησης της ολοκληρωτικής απόσυρσης της «ομπρέλας ασφαλείας» που παρέχουν οι ΗΠΑ και της ανάγκης να στηριχθεί άμεσα η Ουκρανία.
Το δεύτερο σκέλος της στρατηγικής αφορά το επείγον της πολεμικής προετοιμασίας της Ευρώπης, η ανάγκη να γίνει πραγματικότητα, πέρα από τις πολλαπλές στρατηγικές που προανέφερα. Ως προς το δεύτερο σκέλος έχουν γίνει πολύ λίγα, γιατί βλέπουμε την επιμονή μιας άρνησης, τόσο σχετικά με την απειλή που συνιστά η σημερινή ρωσική ηγεσία προς την Ευρώπη, όσο και με τον ρόλο των ΗΠΑ.
Ελπίζω ότι η πρόσφατη «Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας» των ΗΠΑ θα οδηγήσει τους Ευρωπαίους στο συμπέρασμα ότι πρέπει να αποκτήσουν το ενδιαφέρον που απαιτείται για να ασχοληθούν με το μέλλον τους και να ανταποκριθούν στο κατεπείγον της κατάστασης. Οι αλλαγές που έφερε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα η προεδρία Τραμπ θα πάρουν πολύ καιρό να ξεγίνουν, ακόμη και αν αλλάξει η ηγεσία στον Λευκό Οίκο».
«Ζωτικό να στηριχθεί η άμυνα της Ουκρανίας»
Τι απαντάτε σε όσους λένε ότι η Ρωσία κερδίζει στο πεδίο των μαχών ενώ κυρώσεις απέτυχαν;
«Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με το ποιους ακούμε. Η Μόσχα έχει κάνει πολύ καλή δουλειά στο να πείθει πολλούς ανθρώπους στα δυτικά ΜΜΕ και δυστυχώς στον Λευκό Οίκο ότι κερδίζει στο πεδίο των μαχών και ότι η επικράτηση του ρωσικού στρατού είναι αναπόφευκτη, πράγμα που δικαιολογεί τις υποχωρήσεις που ζητούνται από το Κίεβο διπλωματικά.
Η αντικειμενική πραγματικότητα όμως είναι ότι οι Ουκρανοί μάχονται γενναία και η Ρωσία, παρά τα μικρά κέρδη της, έχει μεγάλες απώλειες. Και είναι ζωτικό να στηριχθεί η άμυνα της Ουκρανίας, γιατί η Ουκρανία αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για ολόκληρη την Ευρώπη. Αν η Ουκρανία εγκαταλειφθεί, την επόμενη μέρα η Ρωσία θα βγει πιο δυνατή από τον πόλεμο, μετρώντας αντίστροφα τον χρόνο για τον επόμενο πόλεμό της κατά μιας άλλης ευρωπαϊκής χώρας.
Όσο για τις κυρώσεις, ποιος είπε ότι δεν λειτουργούν; Οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος είναι καταδικασμένος για τους Ουκρανούς είναι οι ίδιοι που διατείνονται ότι πρέπει οι κυρώσεις να αρθούν. Παραβλέπουν ότι οι κυρώσεις δεν έχουν στόχο συνολικά την ρωσική οικονομία αλλά συγκεκριμένους τομείς που σχετίζονται με την ικανότητα της Ρωσίας να μάχεται στην Ουκρανία.
Το ότι η Ρωσία είναι ικανή να παρακάμπτει τις κυρώσεις αξιοποιώντας εμπορικές διόδους μέσω Κεντρικής Ασίας είναι ζήτημα που αφορά την εφαρμογή των κυρώσεων, όχι την ίδια τη χρησιμότητά τους. Οι κυρώσεις λοιπόν είναι ανάγκη να συνεχιστούν και να εξειδικευτούν, όχι να εγκαταλειφθούν ως μέσο πίεσης».
«Να μην υποκύψουμε στον κυνισμό»
Αυτό που καταγγέλλεται ως ρωσική προπαγάνδα στην Ευρώπη, συνδέεται με συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις;
«Έχει περάσει η εποχή που αναζητούσαμε συμπάθειες προς τη Μόσχα μόνο σε παλαιού τύπου κομμουνιστικά κόμματα. Τώρα μπορούμε να βρούμε ανθρώπους από όλο το πολιτικό φάσμα έτοιμους να στηρίξουν το ρωσικό αφήγημα, είτε από αφέλεια είτε από έλλειψη ηθικών φραγμών. Και φυσικά έχουμε την Ακροδεξιά, που στην Ευρώπη έχει κάνει πολύ καλή δουλειά στο να καταστήσει συμπαθή την επιθετική συμπεριφορά της Ρωσίας προς τους γείτονές της.
Πρέπει από την πλευρά μας να εξηγήσουμε την αλήθεια σε όσους έχουν παραπλανηθεί σχετικά με τα πραγματικά κίνητρα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. Και να μην υποκύψουμε στον κυνισμό που διαχέεται σχετικά με την υποτιθέμενη σίγουρη νίκη της Ρωσίας. Κανένας πλέον δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι έπεσε θύμα έκπληξης».
