Επίμονα καταγράφεται η στασιμότητα της αντιπολίτευσης. Η πηγή αυτή αρδεύει, για να χρησιμοποιήσουμε έναν λόγο ειρωνικά ποιητικό, το αριθμητικό προβάδισμα του κυβερνώντος κόμματος. Και αυτό οριακά και αυτό συγκρατημένα. Αργά και σταθερά αγγίζουμε τον πυρήνα του πολιτικού μας προβλήματος. Δεν πρόκειται για την εξωτερική όψη μιας αδυναμίας διακυβέρνησης, διοικητικού εν τέλει τύπου. Πρόκειται για κρίση υποβάθρου.
Αυτό που ονομάζουμε κατά συνήθεια θεσμικό οικοδόμημα, αν είχε γλώσσα και φωνή θα μας περιγελούσε. Η αποσάθρωσή του είναι φανερή. Εκδηλώνεται πρώτα ως πολιτική αδυναμία. Ακολουθούν τα αποτελέσματά της. Κρίση εμπιστοσύνης. Απόσταση. Εναντίωση. Αρνηση. Θολό πεδίο αναζήτησης, κάτι σαν περιπλάνηση φοβισμένων στο σκοτάδι. Το πολιτικό ζήτημα είναι η θεσμική παράλυση μπροστά στα δύσκολα. Διαλέγουμε τα εύκολα, μας τρομάζουν τα δύσκολα.
Οπως και αν ονομάσουμε την πολιτική μας περίσταση, όποιον δρόμο και αν επιλέξουμε να βαδίσουμε στον εσωτερικό κόσμο της,
σε κάθε στιγμή, σε κάθε διασταύρωση του μικρού ή μεγάλου χρόνου, θα συναντηθούμε με τους κύριους θεσμικούς εκφραστές της πολιτικής λειτουργίας. Τα πολιτικά κόμματα. Μικρά ή μεγάλα, μεγάλα ή μεγαλύτερα, καταλαμβάνουν τον δημόσιο χώρο, την πρώτη θέση στον δημόσιο διάλογο, καμιά φορά διεκδικούν ακόμη και την Αλήθεια, τόσο που να προβληματίζεσαι για την κοσμική φύση τους.
Στο δημοκρατικό οικοδόμημα της πολιτικής μας συνύπαρξης τα πολιτικά κόμματα είναι οι συντελεστές της υπόστασής του. Χωρίς πολιτικά κόμματα δημοκρατικό πλαίσιο δεν νοείται. Γνωστά αυτά, ακούγεται η φωνή του βιαστικού αναγνώστη. Και τι τελικά είναι ένα κόμμα; Ακούγεται άλλος ανυπόμονος. Ιδού ο τόπος του πολιτικού μας ζητήματος.
Ενα κόμμα είναι δύο αδιαίρετα πράγματα. Το κόμμα είναι ένας επεξεργαστής νοήματος. Φορέας και εκφραστής ενός περιεχομένου και μιας σημασίας, μιας συνολικής σύλληψης για την εποχή, μια επεξήγηση, μια πρόταση εξουσίας, ένας δρόμος πολιτικής κατεύθυνσης.
Ταυτόχρονα ένα κόμμα είναι ένας πολιτικός οργανωτής, εργάτης καθημερινός στην υπηρεσία ενός νοήματος, που ως πολιτική πρόταση φιλοδοξεί να γίνει πράξη, από θεωρία να γίνει ζωή.
Το δύσκολο εγχείρημα θα αναμετρηθεί με τη δοκιμασία του υπαρκτού κόσμου, θα βγει σε συνάντηση των πραγματικών καθημερινών ανθρώπων, στους δρόμους και τις πλατείες της πραγματικής ζωής, εκεί που όλα βιώνονται και όλα αποκτούν υλική ύπαρξη.
Παρατηρώντας τα πολιτικά μας κόμματα όλον αυτόν τον καιρό της αριθμητικής κυβερνητικής υπεροχής, συναντιέσαι με κλειστούς μικρούς κόσμους, κάτι σαν κλειστά δωμάτια, προσανατολισμένα στον εαυτό τους, στις ράγες μιας εποχής που έφυγε, στις μνήμες ενός πρόσφατου παρελθόντος που πέθανε, στη φαντασία της ανασύστασης μιας παλαιάς ένδοξης εποχής.
Αναδιπλωμένοι στον εαυτό τους, γραφειοκρατικοί μηχανισμοί εξουσίας, απέχουν από την αντίληψη της δημοκρατίας ως αγωνιστικού φαινομένου, ανοιχτού, συγκρουσιακού και δημιουργικού. Απουσιάζει η εσωτερική ένταση, η ζωτική αντιπαράθεση που φέρνει την ανανέωση και προετοιμάζει μια αναγέννηση.
Αυτή η περίοδος των κλειστών κομμάτων πλησιάζει στο τέλος της. Δίπλα στη βολική στασιμότητα το κυοφορούμενο αίτημα της άρνησής της, όσες αντιστάσεις και αν συναντήσει, θα διαρρήξει τα κλειστά δωμάτια, θα ανοίξει διάπλατα πόρτες και παράθυρα.
Από τη συντηρητική παράταξη ως την κεντροαριστερά, από τη σοσιαλδημοκρατία ως την τρέχουσα αριστερά, το τέλος αυτής της περιόδου φέρνει μαζί της και την αναγκαία εσωτερική ένταση, πυροδοτεί τη δημοκρατία ως αγωνιστικό φαινόμενο. Η κρίση έρχεται πάντα ως ελπίδα.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας
