Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Μπελγκασέμ Χαφτάρ, γιο του ισχυρού άνδρα της Ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χαφτάρ, στο Μέγαρο Μαξίμου το πρωί της Δευτέρας (8/9), πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μιας σειράς επαφών που αναμένεται να έχουν το επόμενο διάστημα αμφότεροι για όλα τα ανοιχτά ζητήματα της περιοχής, στα οποία συμπεριλαμβάνεται το τουρκολιβυκό μνημόνιο και τα δικαιώματα που σχετίζονται με την εξερεύνηση για υδρογονάνθρακες.

Η σημερινή συνάντηση έρχεται μετά από ένα καλοκαίρι έντασης μεταξύ Βεγγάζης και Αθήνας, καθώς προηγήθηκαν τόσο η αντίδραση για τον ελληνικό διαγωνισμό για τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης όσο και η εκδίωξη ευρωπαίων αξιωματούχων από το λιβυκό έδαφος, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης.

Οικογενειακή πολιτική

Πέραν των άλλων, στο επίκεντρο βρέθηκαν και οι μεταναστευτικές ροές από Λιβύη προς Ελλάδα. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών ο Γιώργος Γεραπετρίτης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την κατακόρυφη μείωση των ροών από το Τομπρούκ προς την Κρήτη, μετά την επίσκεψή του στη Βεγγάζη.

Σημειώνεται πως ο Μπελγκασέμ Χαφτάρ (ο οποίος φέρει τον τίτλο του γενικού διευθυντή του Ταμείου για την Ανάπτυξη και Ανασυγκρότηση της Λιβύης), πριν από δύο μήνες είχε συναντηθεί με τον κ. Γεραπετρίτη στο πολυτελές γραφείο του στη Βεγγάζη και είχε αποδεχθεί την πρόσκληση να έρθει στην Αθήνα, σε μια προσπάθεια που αποσκοπούσε στην εκτόνωση της έντασης.

Η διπλωματική «αναβάθμιση» του Μπελγκασέμ Χαφτάρ δεν θα πρέπει να ξενίζει, αφού ο συγκεκριμένος γιος έχει από καιρό αναλάβει καθήκοντα πολιτικού και διπλωματικού συμβούλου του πατέρα του, επιφορτισμένου με την άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Η παρουσία του στο Μέγαρο Μαξίμου έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων επαφών των Χαφτάρ, μεταξύ των οποίων και με τον επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της Τουρκίας, Ιμπραήμ Καλίν, που επισκέφθηκε την Βεγγάζη την περασμένη μόλις εβδομάδα.

Ως τυπικός «φύλαρχος», ο γηραιός Χαφτάρ έχει φροντίσει να μοιράσει την εξουσία στους τρεις γιους του, τον Σαντάμ, τον Μπελγκασέμ και τον Χαλέντ, που έχουν αναλάβει και την ηγεσία του Λιβυκού Εθνικού Στρατού – ο Σαντάμ ως αναπληρωτής αρχηγός, ο Χαλέντ ως αρχηγός του Επιτελείου – ενώ ο Μπελκασέμ ασχολείται κυρίως με τα οικονομικά. Η Τουρκία θεωρείται ότι έχει καλύτερες σχέσεις με τον Σαντάμ, ο οποίος παρουσιάζεται ως το νέο πρόσωπο του στρατιωτικού κατεστημένου, υποσχόμενος πίστη στον πατέρα του αλλά και ανοιχτό πνεύμα στη διεθνή συνεργασία.

Αυτού του είδους ο κατακερματισμός υπό άλλες συνθήκες θα ήταν πρόβλημα, ωστόσο όπως όλα δείχνουν έχει επιτρέψει στον πατέρα Χαφτάρ να διαμοιράσει αρμοδιότητες και ρόλους σε κυβερνητικό επίπεδο, διασφαλίζοντας την στρατιωτική ισχύ και μια επιπλέον διπλωματική εκπροσώπηση της απολύτου εμπιστοσύνης του.

Πολλά τα μέτωπα Χαφτάρ

Η επίσκεψη του Μπελγκασέμ Χαφτάρ ήρθε σε μια περίοδο που παρατηρείται υψηλή κινητικότητα. Ο ίδιος ο Χαλίφα Χαφτάρ και το σύστημα εξουσίας που τον περιβάλλει δέχονται ισχυρές πιέσεις από πολλά μέτωπα.

Η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές ότι το μόνο που συζητά με τη Λιβύη είναι ο καθορισμός ΑΟΖ και ότι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο – το οποίο η Βεγγάζη αναμένεται να αναγνωρίσει εντός εβδομάδων – δεν έχει καμία ισχύ. Θέλοντας πάντως να έχει περισσότερες διπλωματικές επιλογές, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών θα υποδεχθεί επιπλέον και τον ομόλογό του από τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης, Ελ Τάχερ Σαλέμ Μουχάμαντ Ελ Μπαούρ, στις 15 Σεπτεμβρίου, με την ατζέντα πιθανότατα να αφορά και σε αυτή την περίπτωση ζητήματα, αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

Η Άγκυρα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ακολουθεί «διπλή προσέγγιση», διατηρώντας επαφές και με τις δύο κυβερνήσεις της Λιβύης. Υποστηρίζει έτσι, στρατιωτικά την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας στην Τρίπολη του πρωθυπουργού Αμπντελχαμίντ Ντμπέιμπα, ενώ διατηρεί τακτικές επαφές και με το περιβάλλον Χαφτάρ. Η διττή προσέγγιση της Άγκυρας υποχρεώνει τον Χαφτάρ σε αποφάσεις που είναι αμφίβολο αν θα «βγουν» στο μέλλον.

Τέλος, η Αίγυπτος του Φατάχ αλ Σίσι – η οποία τάσσεται επίσης κατά της αναγνώρισης του τουρκολιβυκού συμφώνου – έχει ξεκαθαρίσει σε διμερείς επαφές ότι τάσσεται υπέρ μιας ενοποιημένης κυβέρνησης στη Λιβύη για να αντικατασταθεί το πολυδιασπασμένο πολιτικό σκηνικό, γεγονός που αμφισβητεί εν γένει την μακροημέρευση του καθεστώτος Χαφτάρ.