Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι θρησκεία και δεν αποτελούν δόγμα. Δεν παρέχουν ακριβείς ενδείξεις για τους επιθυμητούς τρόπους ζωής , αλλά καθορίζουν τις προϋποθέσεις που πρέπει να σέβεται ένα πολιτικό καθεστώς για να μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε «δημοκρατικό» , να αποτελεί δηλαδή την πολιτική μορφή μιας κοινωνίας ελεύθερων και ίσων ανθρώπων.

Και δεν είναι δυνατό να υπάρχει μια κοινωνία ελεύθερων και ίσων ανθρώπων, αν δεν είναι κατοχυρωμένη η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία του Τύπου.

Κάνω αυτή την αναφορά με αφορμή την απειλή εναντίον της ζωής ενός προβεβλημένου δημοσιογράφου που αρθρογραφεί στις εφημερίδες ΒΗΜΑ και ΝΕΑ ( που έλαβε χώρα με την τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού στο σπίτι του).

Δεν έχει σημασία , αν ήταν ένας «αναγνωρίσιμος δημοσιογράφος». Το ίδιο θα λέγαμε και αν τοποθετούνταν ένας εκρηκτικός μηχανισμός στην οικία ενός λιγότερου αναγνωρίσιμου δημοσιογράφου του Ριζοσπάστη, της Εφημερίδας των Συντακτών η οποιασδήποτε άλλης εφημερίδας.

Υπό την έννοια αυτή με τέτοιου είδους αντιδημοκρατικές πρακτικές (:απειλές εναντίον δημοσιογράφων) τίθεται σε διακινδύνευση το δικαίωμα το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 14 του Συντάγματος.

Δηλαδή , ότι ο «καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του».

Και την ίδια «φιλοσοφία» υιοθετεί και το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) το οποίο μας λέει ότι «παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως».

Επιπλέον, σε κοσμοθεωρητικό επίπεδο ας θυμηθούμε γενικότερα αυτό το οποίο έλεγε η Ρόζα Λούξεμπουργκ. Δηλαδή, ότι η «ελευθερία είναι ελευθερία για εκείνους που σκέπτονται διαφορετικά».

Επίσης, θα ήθελα να θυμίσω , ότι λίγο παλαιότερα το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών ( Supreme Court) είχε υποστηρίξει (είτε συμφωνεί κανείς , είτε διαφωνεί) ότι το κάψιμο της αμερικανικής σημαίας από διαδηλωτές «καλύπτεται» από το Αμερικανικό Σύνταγμα , γιατί ακριβώς συνιστά έκφανση της θεμελιώδους συνταγματικής αρχής της «ελευθερίας της έκφρασης» ( Texas v. Johnson, United States v. Eichmann).

Ενόψει όλων αυτών το κεντρικό μεγαλύτερο πρόβλημα το οποίο αναδύεται σε τέτοιες περιστάσεις είναι μόνο ένα. Ποιο;

Ότι κάποιες ομάδες ή κάποιοι άνθρωποι επιθυμούν τον υπαρξιακό αφανισμό των ανθρώπων εκείνων οι οποίοι έχουν μια διαφορετική γνώμη από αυτούς.

Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι δεν κατανοούν αυτό το οποίο αναφέρει η Chantale Mouffe.

Δηλαδή, ότι μια πλουραλιστική δημοκρατική τάξη προϋποθέτει ότι ο αντίπαλος ( opponent) δεν γίνεται αντιληπτός ως εχθρός (enemy) που πρέπει να καταστραφεί, αλλά σαν ένας αντίπαλος η ύπαρξη του οποίου είναι νόμιμη και πρέπει να γίνει ανεκτή (« Το Δημοκρατικό Παράδοξο»).

Το συμπέρασμα; Όταν τίθεται σε κίνδυνο η ελευθερία της έκφρασης, τίθεται σε κίνδυνο και η ίδια η Δημοκρατία!

Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ