Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος που ψήφισε η Κυβέρνηση στη Βουλή διαφημίζεται ως «θεμέλιο για την Ελλάδα του 2030». Όμως, πίσω από τις εξαγγελίες για 1 δισ. ενισχύσεις και ψηφιακό μετασχηματισμό, αποκαλύπτεται ένα σχέδιο που υπονομεύει την καινοτομία, την ψηφιοποίηση και την περιφερειακή ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η πραγματικότητα είναι διαφορετική καθώς η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2025 (Digitalisation in Europe 2025 edition) αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στην ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεών της, με τις ΜμΕ να υστερούν σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Πιο συγκεκριμένα:

  • Η Ελλάδα παραμένει στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. ως προς την ψηφιακή ετοιμότητα των ΜμΕ. Μόλις το 43,3% των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων διαθέτει βασικό ψηφιακό επίπεδο, έναντι 57,7% στην Ε.Ε.
  • Πάνω από 56% των ελληνικών επιχειρήσεων κατατάσσονται σε επίπεδο «πολύ χαμηλής ψηφιακής έντασης».
  • Λιγότερο από 34% χρησιμοποιεί τεχνολογίες όπως cloud computing, big data ή τεχνητή νοημοσύνη – έναντι 54,6% στην Ευρώπη.

Αντί όμως ο Αναπτυξιακός Νόμος να αποτελέσει μοχλό για τη στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων:

  • Καταργεί την ειδική κατηγορία «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» και τη συγχωνεύει σε έναν γενικό τίτλο «Σύγχρονες Τεχνολογίες», παραλείποντας κάθε σαφή πρόβλεψη για κρίσιμους τομείς όπως το cloud, η τεχνητή νοημοσύνη, τα big data ή η κυβερνοασφάλεια.
  • Υποβαθμίζει τις ψηφιακές επενδύσεις σε αόριστες γενικολογίες, χωρίς στρατηγικό βάθος ή στοχευμένη παρέμβαση.
  • Αποκλείει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης από τον σχεδιασμό και τη χάραξη πολιτικής για τις τεχνολογίες αιχμής.

Η επιλογή να αγνοηθεί πλήρως ο θεσμικά αρμόδιος πυλώνας της ψηφιακής διακυβέρνησης δεν είναι τεχνικό λάθος – είναι σαφής πολιτική επιλογή υποβάθμισης της εθνικής ψηφιακής στρατηγικής.

Ακόμη πιο προβληματική είναι η τροποποίηση του άρθρου 86, που αφορά το Πληροφοριακό Σύστημα του Αναπτυξιακού Νόμου: από υποχρεωτικά διαλειτουργικό με τα πληροφοριακά συστήματα του ΕΣΠΑ και των ευρωπαϊκών μηχανισμών, γίνεται πλέον προαιρετικό.

Μια τέτοια αλλαγή δεν είναι απλώς τεχνική – είναι πολιτική. Υπονομεύει τη διαφάνεια, ακυρώνει την ιχνηλασιμότητα των ενισχύσεων και ανοίγει επικίνδυνα παράθυρα για αλληλεπικαλύψεις, αδιαφάνεια και κατακερματισμό των πόρων.

Η πολιτική εξαγγελία περί «ειδικής μέριμνας για τις ΜμΕ» δεν αποτυπώνεται σε καμία διάταξη.

Η αναφορά στη «δίκαιη γεωγραφική στόχευση» είναι καλοδεχούμενη, αλλά δεν συνοδεύεται από δεσμευτικά κριτήρια ή ποσοτικούς στόχους.

Ο Υπουργός Ανάπτυξης δήλωσε ότι η παραγωγική οικονομία είναι «ο καλύτερος φράχτης στα σύνορα και η καλύτερη απάντηση στο δημογραφικό». Σωστά. Όμως, μια οικονομία χωρίς ψηφιακή υποδομή, χωρίς στόχευση, χωρίς διαλειτουργικότητα και στρατηγικό σχεδιασμό, δεν είναι φράχτης – είναι αδιέξοδο.

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος αναπτύσσει ένα αφήγημα, χωρίς όμως να θεσπίζει τις προβλέψεις που θα το κάνουν πράξη:

  • Δεν εισάγει υποχρεωτικά ψηφιακά ή περιφερειακά κριτήρια.
  • Δεν εξασφαλίζει θεσμική συν-διαμόρφωση με τα αρμόδια Υπουργεία.
  • Δεν προβλέπει διαλειτουργικά συστήματα για ενιαία παρακολούθηση.
  • Δεν αποτυπώνει μετρήσιμη στρατηγική για τις εθνικές προκλήσεις.

Η Ελλάδα έχει τεράστιες δυνατότητες: επιστημονικό δυναμικό, αναδυόμενα ψηφιακά οικοσυστήματα, ΜμΕ που μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στην καινοτομία. Όμως χρειάζονται πολιτική βούληση, διαφάνεια και σχέδιο. Αυτό διεκδικούμε.

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής δεν συναινεί στην υποβάθμιση της εθνικής ψηφιακής πολιτικής.

Για το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, η ψηφιακή πολιτική δεν είναι φιλολογικό κεφάλαιο – είναι ο πυρήνας μιας νέας παραγωγικής ταυτότητας της χώρας. Γι’ αυτό:

  • Προτείνουμε τη δημιουργία ξεχωριστού καθεστώτος ενίσχυσης “Ψηφιακής Μετάβασης ΜμΕ” με στοχευμένες επιλέξιμες δαπάνες για cloud, AI, cyber-security, CRM/ERP, e-commerce, ψηφιακή εξωστρέφεια.
  • Διεκδικούμε την επαναφορά του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης στον θεσμικό σχεδιασμό των αναπτυξιακών εργαλείων, ώστε να μην παρακάμπτεται η ψηφιακή στρατηγική της χώρας.
  • Απαιτούμε τη θεσμοθέτηση διαλειτουργικών πληροφοριακών συστημάτων μεταξύ Αναπτυξιακού Νόμου, ΕΣΠΑ, ΤΑΑ και εθνικών μητρώων (ΓΕΜΗ, ΕΡΓΑΝΗ, Κτηματολόγιο), για διαφάνεια, ταχύτητα και ιχνηλασιμότητα.
  • Προτείνουμε τη θεσμοθέτηση Εθνικού Μητρώου Ψηφιακών Δεξιοτήτων ΜμΕ, για στοχευμένη ενίσχυση επιχειρήσεων με βάση το επίπεδο ψηφιακής τους ωριμότητας.
  • Στηρίζουμε την καθιέρωση ελάχιστων ποσοστιαίων στόχων περιφερειακής και κοινωνικής κατανομής των ενισχύσεων, ώστε να μην αφήνεται κανείς πίσω – ούτε γεωγραφικά, ούτε τεχνολογικά.

Η πραγματική παραγωγική ανασυγκρότηση δεν θα έρθει με εξαγγελίες, αλλά με θεσμική συνέπεια, διαφάνεια και επένδυση στις δυνατότητες της νέας γενιάς και των ανθρώπων της εργασίας και της δημιουργίας.

Το μέλλον δεν περιμένει. Χρειάζεται στρατηγική, συνεργασία και σχέδιο.

Ο κ. Γιάννης Πάζιος είναι Γραμματέας του Τομέα Ψηφιακής Πολιτικής & Δικτύων και Μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ