Ισχυρή πίεση τόσο προς την Ουκρανία όσο και προς τη Ρωσία για τερματισμό του πολέμου ασκεί ο Ντόναλντ Τραμπ, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να καλεί τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, να αποδεχθεί την παραχώρηση εδαφών της χώρας του, ενώ παράλληλα απηύθυνε έκκληση στον Βλαντιμίρ Πούτιν να σταματήσει τις επιθέσεις.

Τι περιλαμβάνει η ειρηνευτική πρόταση των ΗΠΑ;

Συγκεκριμένα, ο Τραμπ καλεί τις δύο πλευρές να συμφωνήσουν με την πρόταση που έχει καταθέσει ο ίδιος για ειρήνευση στην περιοχή. Ο αμερικανός πρόεδρος μάλιστα έχει χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη πρόταση ως «τελική», αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα αποσυρθεί από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων σε περίπτωση που τα δύο άμεσα εμπλεκόμενα μέρη δεν συμφωνήσουν στην υπογραφή της.

Η ειρηνευτική πρόταση των ΗΠΑ, την οποία πηγές της ουκρανικής κυβέρνησης χαρακτήρισαν ως «προκατειλημμένη υπέρ της Ρωσίας», περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη μόνιμη κατάπαυση του πυρός, την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία (οι οποίες όμως δεν αποσαφηνίζονται), ενώ η Ουκρανία δεσμεύεται ότι δεν θα επιδιώξει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, οι ΗΠΑ θα παρέχουν de jure αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου της Κριμαίας, αλλά και de facto αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου του Λουχάνσκ, όπως και των ελεγχόμενων από τη Ρωσία τμημάτων της Ζαπορίζια, του Ντονέτσκ και της Χερσώνα.

Από την άλλη πλευρά, δίνεται στην Ουκρανία η δυνατότητα να επιδιώξει την ένταξή της στην ΕΕ, ενώ ανακτά εδάφη στην περιφέρεια Χάρκοβο αλλά και τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια μέσω του ελέγχου και διαχείρισης του σταθμού από τις ΗΠΑ, με ηλεκτρική ενέργεια που διανέμεται και στις δύο πλευρές, καθώς και του φράγματος της Καχόβκα.

Τι αντιπροτείνουν Ουκρανία και Ευρώπη;

Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, σύμφωνα με το Reuters, η Ουκρανία, από κοινού με Ευρωπαίους αξιωματούχους, υπέβαλλε αντιπρόταση, στην οποία γίνεται αναφορά, μεταξύ άλλων, για ανταλλαγή όλων των αιχμαλώτων πολέμου, την ώρα που η Ρωσία πρέπει να απελευθερώσει όλους τους αμάχους κρατούμενους.

Επίσης, στην αντιπρόταση, σε αντίθεση με εκείνη των ΗΠΑ, γίνεται αναλυτική αναφορά σε ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που θα λάβει η Ουκρανία μετά το τέλος του πολέμου, μεταξύ άλλων και από τις ΗΠΑ. Επιπλέον, αναφέρεται ότι δεν θα υπάρχει κανένας περιορισμός στις ουκρανικές αμυντικές δυνάμεις, ενώ οι εγγυήτριες χώρες θα είναι μια ad hoc ομάδα ευρωπαϊκών χωρών και πρόθυμων να συμμετάσχουν μη ευρωπαϊκών χωρών. Μια άλλη πολύ σημαντική παράμετρος της αντιπρότασης είναι πως δεν θα υπάρξει κανένας περιορισμός στην παρουσία, τα όπλα και τις επιχειρήσεις φιλικών ξένων δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας

Ποιο είναι το καθεστώς της Κριμαίας;

Όπως γίνεται αντιληπτό, υπάρχουν αρκετές διαφωνίες μεταξύ των δύο σχεδίων αλλά το ζήτημα που φαίνεται να είναι το πλέον δύσκολο να γεφυρωθεί μέσω των διαπραγματεύσεων είναι εκείνο που αφορά το καθεστώς της χερσονήσου της Κριμαίας. Υπενθυμίζεται ότι η Κριμαία προσαρτήθηκε παράνομα από τη Ρωσία τον Μάρτιο του 2014, όταν ρώσοι στρατιώτες, που δεν έφεραν διακριτικά στις στολές τους, αναπτύχθηκαν σε ολόκληρη την χερσόνησο και την κατέλαβαν. Εν συνεχεία, μια φιλορωσική κυβέρνηση πήρε την εξουσία στη χερσόνησο, διοργάνωσε δημοψήφισμα (υπό συνθήκες κατοχής) για ένωση με τη Ρωσία και ανακοίνωσε ότι το 97% ψήφισε υπέρ της ένωσης (με συμμετοχή άνω του 80%). Στις 18 Μαρτίου 2014, η Ρωσία ανακοίνωσε την προσάρτηση της Κριμαίας.

Σε συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό TIME, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε πως «η Κριμαία θα παραμείνει στη Ρωσία», όπως άλλωστε αναφέρεται στην πρότασή του, ενώ δεν δίστασε να κατηγορήσει το Κίεβο για τη ρωσική εισβολή: «Νομίζω πως αυτό που προκάλεσε την έναρξη του πολέμου ήταν όταν άρχισαν να μιλούν για ένταξη στο ΝΑΤΟ».

Η απάντηση του Ουκρανού προέδρου, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ήταν άμεση, καθώς δημοσίευσε έναν σύνδεσμο ο οποίος παραπέμπει σε μία δήλωση της αμερικανικής κυβέρνησης, κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, που αντιτίθεται στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα. Συγκεκριμένα, στις 25 Ιουλίου 2018, ο Μάικ Πομπέο, τότε επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, είχε τονίσει ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες απορρίπτουν την προσπάθεια της Ρωσίας να προσαρτήσει την Κριμαία».

Επίσης, ο κ. Ζελένσκι αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι το ουκρανικό Σύνταγμα ορίζει ότι η περιοχή της Κριμαίας είναι μέρος της Ουκρανίας. «Τα να παραδώσουμε την Κριμαία είναι ενάντια στο Σύνταγμά μας. Αυτή είναι η επικράτειά μας» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Πλέον όλα τα βλέμματα πέφτουν σε Κίεβο και Μόσχα, την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται αισιόδοξος σε σχέση με την πορεία των διαπραγματεύσεων: «Ας δούμε τι θα συμβεί. Νομίζω θα έχουμε συμφωνία. Νομίζω ότι πλησιάζουμε πολύ στη συμφωνία. Ξαναρωτήστε με σε περίπου 2 εβδομάδες για αυτό. Νομίζω ότι θα έχουμε συμφωνία και αυτό θα είναι υπέροχο, οπότε δεν θα χρειαστεί να απαντήσω στην ερώτησή σας. Οι επόμενες μέρες θα είναι πολύ σημαντικές» ήταν τα λόγια του.

Παρόλα αυτά, οι ενδείξεις τόσο από την ουκρανική όσο και από τη ρωσική πλευρά δεν φαίνεται να επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Από τη μία πλευρά το Κίεβο, όπως προαναφέρθηκε, πολύ δύσκολα θα αποδεχθεί την αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία, ενώ από την άλλη η Μόσχα εγείρει μαξιμαλιστικές απαιτήσεις, όπως το να μην υπάρχουν ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, ενώ δεν σέβεται τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, συνεχίζοντας να σφυροκοπεί ακόμα και το Κίεβο, όπως έπραξε το βράδυ της περασμένης Τετάρτης.