Τέσσερα βήματα αποφάσισαν οι ηγέτες που συμμετείχαν στη σύνοδο για την Ουκρανία στο Λονδίνο:

  • Να συνεχίσουν την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία όσο συνεχίζεται ο πόλεμος και, παράλληλα, να συνεχίσουν την οικονομική πίεση στη Ρωσία

  • Για να είναι βιώσιμη η ειρήνη, πρέπει να διασφαλιστεί η κυριαρχία και η ασφάλεια της Ουκρανίας, και το Κίεβο πρέπει να συμμετέχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες

  • Αν υπάρξει ειρηνευτική συμφωνία, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν ως στόχο να αποτρέψουν τυχόν μελλοντική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία

  • Θα δημιουργηθεί μια “συμμαχία προθύμων” για να εγγυηθεί την ειρήνη στην Ουκρανία (ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα στείλει στρατιώτες και αεροπλάνα για την διατήρηση της ειρήνης, όταν αυτή υπογραφεί, και ότι η κάθε χώρα, ευρωπαϊκή ή μη, θα αποφασίσει αν και πώς θα συμμετάσχει)

Τα βήματα αυτά απαντούν στην ανησυχία της Ουκρανίας ότι μια ειρηνευτική συμφωνία χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας δεν θα είναι βιώσιμη. Το ζήτημα αυτό προσπάθησε να αναδείξει ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην επεισοδιακή συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο την Παρασκευή (28/2), εξηγώντας ότι οι εκεχειρίες που υπέγραψε η Ουκρανία με τη Ρωσία στο πρόσφατο παρελθόν (Συμφωνίες του Μινσκ το 2014 και 2015, “φόρμουλα Σταϊνμάγερ” το 2019) παραβιάστηκαν όλες τους από τη Ρωσία.

Πέρα από τις πρωτοφανείς προσβολές και ειρωνείες που εκτοξεύτηκαν σε παγκόσμια ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση από τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς προς τον Ζελένσκι, το κυριότερο σημείο της διαφωνίας τους ήταν ακριβώς αυτό: οι εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Τελικά ο Τραμπ έδιωξε τον Ζελένσκι, κατηγορώντας τον ότι δεν είναι έτοιμος για ειρήνη – και υιοθετώντας πλήρως τη θέση του Κρεμλίνου ότι ο Ζελένσκι είναι το πρόβλημα.

Περίπλοκη σχέση Ευρώπης-ΗΠΑ

 

Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση: προσπαθεί να οικοδομήσει γέφυρες με τον Τραμπ, να λύσει τα εσωτερικά της προβλήματα και, συγχρόνως, να υποστηρίξει την Ουκρανία. Οι ηγέτες που συναντήθηκαν στο Λονδίνο τόνισαν πως ό,τι κάνουν θα γίνει σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ γιατί δεν πρέπει να διασπαστεί η Δύση, όπως προειδοποίησε και η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι που συμμετείχε στη σύνοδο και η οποία παίζει ρόλο “γέφυρας” ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη καθώς διατηρεί καλές σχέσεις με το σύστημα Τραμπ.

Όμως πάρα τις προσπάθειες των ηγετών να δείξουν ότι η σχέση της Ευρώπης με τις ΗΠΑ του Τραμπ είναι και θα παραμείνει στενή, οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν πόσο έχουν απομακρυνθεί οι δύο πλευρές. Η σύνοδος του Λονδίνου, που προσπάθησε να προχωρήσει το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, τις οποίες προφανώς δεν επιθυμεί ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αλλά ούτε και ο Τραμπ, αφού έδιωξε τον Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο την Παρασκευή γι’ αυτό τον λόγο, είναι μόνο το τελευταίο παράδειγμα.

Προηγήθηκαν την ίδια μέρα δηλώσεις υψηλόβαθμων στελεχών της αμερικανικής κυβέρνησης που ζητούν την απομάκρυνση του Ζελένσκι από την εξουσία στην Ουκρανία – η θέση αυτή ταυτίζεται με εκείνη του Κρεμλίνου. Λίγες μέρες νωρίτερα, οι ΗΠΑ είχαν ψηφίσει μαζί με τη Ρωσία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την Ουκρανία – πράγμα που δεν έχει ξανασυμβεί από την αρχή του πολέμου.

Στη Μόσχα, που επιχαίρει για την περιφρονητική και προσβλητική αντιμετώπιση του Ζελένσκι από τον Τραμπ, ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ισχυρίστηκε πριν τη σύνοδο του Λονδίνου ότι επί 500 χρόνια “όλες οι τραγωδίες του κόσμου είτε προήλθαν από την Ευρώπη είτε συνέβησαν λόγω των πολιτικών που ακολούθησε η Ευρώπη” και ότι οι Αμερικανοί δεν έχουν υποκινήσει ποτέ συγκρούσεις. Ο ισχυρισμός αυτός έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ρητορική δεκαετιών του Κρεμλίνου ότι οι ΗΠΑ είναι η πηγή της παγκόσμιας αστάθειας.

Όλα αυτά κάνουν αναλυτές να παρατηρούν ότι μοιάζει όλο και περισσότερο πως ΗΠΑ και Ρωσία ανήκουν στο ένα στρατόπεδο και Ευρώπη και Ουκρανία στο άλλο.

Ο ρόλος της Τουρκίας

Στη σύνοδο του Λονδίνου συμμετείχε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, που μετέφερε την επιθυμία της Τουρκίας να φιλοξενήσει ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Πριν τη σύνοδο, ο Φιντάν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Λαβρόφ ενώ στα μέσα Φεβρουαρίου, ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε συναντηθεί με τον Ζελένσκι στην Άγκυρα.

Ένας ακόμη λόγος για την συμμετοχή της Τουρκίας στη σύνοδο του Λονδίνου, εκτός από το ότι μιλάει με Μόσχα και Κίεβο, είναι ότι θα μπορούσε να συνδράμει στη “συμμαχία των προθύμων” για τη διατήρηση της ειρήνης στην Ουκρανία. Ως προς αυτό όμως, η Τουρκία δεν έχει πάρει ακόμη θέση, λέγοντας ότι η απόφασή της θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις.

Κρίσιμη σύνοδος

 

Την Πέμπτη (6/3) θα πραγματοποιηθεί ένα έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή όλων των ηγετών των κρατών-μελών και θέμα την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και την Ουκρανία.

“Για τον Κιρ Στάρμερ όπως και για τον (γάλλο πρόεδρο) Εμανουέλ Μακρόν δεν είναι πλέον η ώρα για μια επίθεση γοητείας για να προσπαθήσουν να πείσουν την Ουάσιγκτον, που άλλωστε δεν έχει φέρει κανένα αποτέλεσμα. Πρέπει να ενωθούμε, να επιταχύνουμε το χρονοδιάγραμμα για την οργάνωση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής άμυνας και να προετοιμάσουμε την κοινή γνώμη για την ξαφνική στροφή προς έναν άλλο κόσμο”, ανέφερε το κύριο άρθρο του Monde.