Το νέο μυθιστόρημα του Κώστα Ακρίβου «Πότε διάβολος πότε άγγελος» (εκδ. Μεταίχμιο) δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ακριβώς ιστορικό. Με αφορμή τον μακρινό πρόγονό του, Μήτρο Αγραφιώτη, τον άνθρωπο που κρατούσε το ταμείο του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ο συγγραφέας καταδύεται στη «διδυμία της σχέσης» των δύο αυτών ανδρών και ταυτόχρονα προσφέρει μία σύγχρονη, γλαφυρή εξιστόρηση για το ποιος τελικά ήταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, αυτός ο βωμολόχος «γιος της καλόγριας», ο οποίος αποτέλεσε μία από τις πιο σπουδαίες μορφές  του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Κύριε Ακρίβε, στο τελευταίο σας μυθιστόρημα «Πότε διάβολος πότε άγγελος» ένας εκ των πρωταγωνιστών είναι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Γιατί τον επιλέξατε ως ήρωα;

«Τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες, δεν είναι ο συγγραφέας αυτός που επιλέγει το θέμα, αλλά το θέμα πηγαίνει και του χτυπάει την πόρτα. Eτσι συνέβη και με μένα, με την περίπτωση ενός «μικρού» αγωνιστή του 1821, του Μήτρου Αγραφιώτη».

Πράγματι κυρίαρχο ρόλο κατέχει στο βιβλίο σας ο Μήτρος Αγραφιώτης, ο οποίος κρατούσε το ταμείο του Καραϊσκάκη και τυγχάνει μάλιστα να είναι και μακρινός πρόγονός σας. Τι γνωρίζουμε για αυτόν τον άνθρωπο;

«Πριν από μερικά χρόνια έτυχε να διαβάσω το εξαιρετικό βιβλίο του Αντώνη Α. Αντωνίου «Εγκυκλοπαιδικό Βιογραφικό Λεξικό Νεότερης Θεσσαλικής Ιστορίας» (εκδ. Μεταίχμιο). Εκεί σκόνταψα πάνω στη ζωή και τη δράση του Μήτρου Αγραφιώτη. Γεννημένος το 1803 στο Πετρίλο Αγράφων, τον πήρε μαζί του στον πόλεμο ο Καραϊσκάκης, του εμπιστεύτηκε το ταμείο του και τον είχε δίπλα του μέχρι τη μέρα που σκοτώθηκε, στις 22 Απριλίου 1827. Τον αναφέρει μάλιστα και στη διαθήκη του ως έναν από τους εκτελεστές της. Ο Μήτρος Αγραφιώτης θα πεθάνει πολλά χρόνια αργότερα, το 1866 στη Χαλκίδα σαν ένας παραγκωνισμένος και φτωχός αγωνιστής του ’21».

Θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας ιστορικό μυθιστόρημα; Πού ξεκινά η αλήθεια και πού η μυθοπλασία;

«Το ιστορικό μυθιστόρημα κατά βάση έχει σκοπό να εξάρει τη δράση ενός σημαντικού προσώπου ή να περιγράψει το ιστορικό πλαίσιο μιας εποχής. Η δική μου πρόθεση ήταν να δω κατά πόσο επηρέασε τη ζωή ενός απλού αγωνιστή η επαφή μ’ έναν σημαντικό ηγέτη, όπως ήταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Οχι ότι απουσιάζει η έκθεση όλων των ιστορικών συμβάντων της συγκεκριμένης περιόδου ή δεν σκιαγραφείται συνολικά η προσωπικότητα του Καραϊσκάκη, πρωτίστως όμως με ενδιέφερε η διδυμία της σχέσης Αγραφιώτη-Καραϊσκάκη. Και σαν συγκολλητική ουσία για αυτή τη σχέση χρησιμοποίησα το βασικό εργαλείο της λογοτεχνίας, τη μυθοπλασία».

Πόσο πιστός σάς ενδιαφέρει να είστε στην ιστορική αλήθεια; Πόση έρευνα απαιτήθηκε για αυτό το βιβλίο;

«Η έρευνα κράτησε πάνω από τρία χρόνια: Εθνική Βιβλιοθήκη, Γεννάδειος, παλαιοβιβλιοπωλεία, κάθε ιστορικό βιβλίο και μαρτυρία που σχετίζεται με την Επανάσταση και τον Καραϊσκάκη. Αλλά και προσωπική περιήγηση στα μέρη όπου έζησαν και έδρασαν τόσο ο Αγραφιώτης όσο και ο Καραϊσκάκης: Μαυρομμάτι Καρδίτσας, Σκουληκαριά Αρτας, Αγραφα, Πετρίλο, Αράχοβα, Δίστομο, Κερατσίνι, Φάληρο… Οταν γράφεις ένα βιβλίο όπου υπάρχουν υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα ή γεγονότα, απαγορεύονται η αλλοίωση και η παραποίηση. Το ίδιο έπραξα και εγώ, δεν θέλησα να κρύψω καμιά αλήθεια κάτω από το χαλί της μυθοπλασίας».

Αντιφατική προσωπικότητα ο Καραϊσκάκης δεν τάχθηκε από την αρχή υπέρ του Αγώνα. Τελικά σε ποιο βαθμό η πτώση του Μεσολογγίου οδήγησε στη μεταστροφή του σε «άγγελο»;

«Oντως. Στην αρχή της πολεμικής δράσης, βλέπουμε έναν Καραϊσκάκη όχι πάντοτε με θετικό πρόσημο∙ πολλές ενέργειές του έβλαψαν ακόμα και ομοφύλους του, στην προσπάθεια να κάνει δικό του το αρματολίκι των Αγράφων. Από την πτώση του Μεσολογγίου και μέχρι τον θάνατό του είναι ο ανιδιοτελής αγωνιστής, ο πατριώτης που βάζει πάνω απ’ όλα τον αγώνα για την ελευθερία».

Πιστεύετε ότι δολοφονήθηκε από τουρκικό ή ελληνικό βόλι;

«Μυστήριο το ποιος ήταν ο πατέρας του, μυστήριο το πού ακριβώς γεννήθηκε, ακόμα μεγαλύτερο μυστήριο ο θάνατός του. Αν ήταν ένας τυχαίος θάνατος ή μια καλά στημένη σκευωρία, ούτε οι κοντινοί του άνθρωποι δεν μπορούν να το διευκρινίσουν, πόσο μάλλον οι κατοπινοί ερευνητές και ιστορικοί. Εκείνο ωστόσο για το οποίο είμαι βέβαιος, και όχι μόνον εγώ, είναι ότι πίσω από το ελληνικό ή τουρκικό βόλι κρύβεται κάποιος (ή κάποιοι) ηθικός αυτουργός. Ενας ή περισσότεροι άνθρωποι που τον ώθησαν σε έναν θάνατο που μοιάζει με αυτοκτονία. Και οι υποψίες σ’ αυτή την περίπτωση πέφτουν στον Μαυροκορδάτο και τους δύο Εγγλέζους στρατηγούς, τον Κόχραν και τον Τσωρτς».

Αν δεν πέθαινε τον Απρίλιο του 1827 ποιο ρόλο θα λάμβανε αργότερα στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος; Ο ίδιος είχε πολιτικές φιλοδοξίες;

«Μπορεί γράμματα να μη γνώριζε, μπορεί να είχε παρορμητική ή και υβριστική συμπεριφορά, ωστόσο ασύνειδα γνώριζε τον ρόλο του, ότι δηλαδή είχε μονάχα στρατιωτικές αρμοδιότητες και τίποτα άλλο. Το φανερώνει άλλωστε η απάντηση που έδωσε στον Κιουταχή όταν βρέθηκαν πάνω στη φρεγάτα του Δεριγνύ. Εκεί του είπε πως, αν η κυβέρνηση γνώριζε ότι κάνει συζήτηση μαζί του, θα τον κρεμούσε. Hξερε λοιπόν τα όριά του και τα σεβόταν με τις πράξεις του».

Ποιο στοιχείο δεν γνωρίζατε για τον βίο του και σας κέντρισε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον;

«Τα σκοτεινά χρόνια της ζωής του: όταν φεύγει από την αυλή του Αλή Πασά και πολεμάει να γίνει αρματολός των Αγράφων, ενώ ξέρει ότι το αρματολίκι πήγαινε με άγραφο δίκαιο από πατέρα σε γιο κι αυτός, όπως όλοι γνωρίζουμε, πατέρα δεν είχε».

Για εσάς ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν τελικά άγγελος ή διάβολος;

«Υπάρχουν «αγγελούδια» πλασμένα έτσι από τη φύση τους. Οι ωραιότεροι όμως άγγελοι είναι εκείνοι που πέρασαν από το καμίνι του διαβόλου και στο τέλος κατάλαβαν ποιος είναι ο πραγματικός προορισμός τους και έτσι εξελίχθηκαν στους ιδανικότερους αγγέλους».

Tι θα θέλατε να βγει ως συμπέρασμα από τον εορτασμό των 200 ετών από την Επανάσταση;

«Iσως αυτό που είπε ένας αληθινός Eλληνας, ο διεθνιστής Ρήγας: «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά». Ελεύθερα από δογματισμούς, μικροκομματικές εμπάθειες, νεποτισμούς, εγωισμούς, κάθε είδους ιδιοτέλεια».

Ιnfo: Η παρουσίαση του βιβλίου θα μεταδοθεί από τη σελίδα του Public στο Facebook και το κανάλι του Public στο YouTube την Τρίτη 6/4 στις 19.00. Μαζί με τον συγγραφέα θα συνομιλήσει ο συγγραφέας Νίκος Βατόπουλος, αποσπάσματα του βιβλίου θα διαβάσει ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός, ενώ συντονιστής της εκδήλωσης θα είναι ο Σωτήρης Πολύζος.