Ενας δικτάτορας που αγαπούσε το σινεμά

Ηταν εξοργισμένος με την παντελή έλλειψη δημιουργικότητας που χαρακτήριζε τα όποια πονήματα των κινηματογραφιστών της χώρας του. Τα απέρριπτε, μάλιστα, ως ιδεολογήματα ενώ κατηγορούσε τους δημιουργούς τους για υπέρμετρο δογματισμό. Και για τον λόγο αυτόν, το μακρινό 1978, αρκετά χρόνια πριν ανέλθει στην εξουσία, έδωσε εντολή για την απαγωγή ενός σκηνοθέτη και μιας ηθοποιού από μια όμορη και εχθρική χώρα, ώστε να προσφέρουν στους συμπατριώτες του ένα νέο «καλό παράδειγμα μέσω των δημιουργικών ταινιών τους».

Για τον Κιμ Γιονγκ Ιλ ο λόγος, ηγέτη της ερμητικά κλειστής Βόρειας Κορέας από το 1994 έως τον θάνατό του, το 2011, και πρωταγωνιστή ενός ιδιότυπου ντοκιμαντέρ, «The Lovers and the Despot» –«Οι εραστές και ο δεσπότης», που προβάλλεται αυτές τις ημέρες στη Βρετανία και παρουσιάζει μια άγνωστη και αναπάντεχη πτυχή της προσωπικότητάς του βορειοκορεάτη δικτάτορα, ο οποίος ήταν κυριολεκτικά παθιασμένος με τον κινηματογράφο.

Πέρα από τον «Δεσπότη» Κιμ Γιονγκ Ιλ, πρωταγωνιστικούς ρόλους στο ντοκιμαντέρ των Βρετανών Ρος Ανταμ και Ροντ Κάναν κατέχουν επίσης οι «Εραστές» Σιν Ζανγκ Οκ (απεβίωσε το 2006) και Τσόι Εουν Χι, ένας διακριμένος σκηνοθέτης και μια διάσημη ηθοποιός από τη Νότια Κορέα που υπήρξαν ζευγάρι στη ζωή. Απήχθησαν το 1978 και μεταφέρθηκαν στη Βόρεια Κορέα για να συμβάλουν στην απόπειρα του Κιμ Γιονγκ Ιλ να δώσει νέα ώθηση στον εγχώριο κινηματογράφο. Και κατά την παραμονή τους εκεί κατάφεραν να ηχογραφήσουν κάποιες από τις συνομιλίες τους μαζί του.

«Οταν βλέπω τις ταινίες μας (…) είναι όλες δογματικές. Γιατί οι ταινίες μας έχουν πάντα την ίδια ιδεολογική πλοκή; Γιατί υπάρχουν τόσες δακρύβρεχτες σκηνές» ακούγεται να δηλώνει και να διερωτάται ο Κιμ Γιονγκ Ιλ σε μία από τις ηχογραφήσεις. Αλλά ο «πολυαγαπημένος ηγέτης», όπως ήταν γνωστός, δεν εμφανίζεται επικριτικός μόνον προς τους κινηματογραφιστές της πατρίδας του, αλλά βάλλει και κατά των υψηλά ιστάμενων της βορειοκορεατικής κοινωνίας, κατηγορώντας τους ότι βρίσκονται «εγκλωβισμένοι εντός του φράχτη και βλέπουν μόνο τα δικά τους πράγματα και είναι ευχαριστημένοι με αυτά».

Και σε κάποιο σημείο ακούγεται να επαινεί ακόμη και την εργασιακή ηθική των καπιταλιστών θανάσιμων εχθρών του: «Ειλικρινά μιλώντας, ο λόγος είναι ότι στον Νότο εργάζονται σκληρά γιατί πρέπει να βγάλουν λεφτά για να τραφούν. Πρόκειται για το αποτέλεσμα αίματος, ιδρώτα και δακρύων. Αλλά εδώ οι άνθρωποι είναι απλώς χαρούμενοι και βολεμένοι… Κανείς δεν τους μαστιγώνει ώστε να πάνε μπροστά».

Με τον καιρό, οι δύο καλλιτέχνες από τη Νότια Κορέα κέρδισαν την εμπιστοσύνη του απαγωγέα τους και άρχισαν να ταξιδεύουν ανά τον κόσμο, έχοντας λάβει εντολή να προωθήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον βορειοκορεατικό κινηματογράφο. Και το 1985, κατά τη διάρκεια μιας αποστολής στην Βουδαπέστη, ο Σιν Ζανγκ Οκ, παρότι βρισκόταν υπό στενή παρακολούθηση, μπόρεσε να δώσει σε έναν πρώην φίλο του και κριτικό κινηματογράφου κάποιες από τις ηχογραφήσεις, οι οποίες σύντομα έφτασαν στα χέρια του Ντέιβιντ Στράουμπ, στελέχους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που κατέγραφε τότε τις κινήσεις των μυστικών υπηρεσιών της Βόρειας Κορέας.

«Επρόκειτο για την πρώτη φορά που κάποιος από την κυβέρνηση των ΗΠΑ άκουσε τη φωνή του Κιμ, πέρα από μερικές λέξεις κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας του» ανέφερε, χαρακτηρίζοντας τις εν λόγω ηχογραφήσεις ένα ανεκτίμητο ντοκουμέντο για τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, καθώς αποτελούσαν «μια ευκαιρία να διαπιστωθεί το κατά πόσο ήταν λογικός, ποια ήταν η ιδιοσυγκρασία του». Και σύμφωνα με τον κ. Στράουμπ, «Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ ήταν σώφρων και λογικός με τον δικό του τρόπο».

Οσον αφορά τους δύο απαχθέντες από τη Νότια Κορέα, κατάφεραν τελικά να αποδράσουν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού τους στην Αυστρία το 1986. Κατά την ανάκρισή τους από στελέχη των νοτιοκορεατικών μυστικών υπηρεσιών παρουσίασαν εκτενώς την εξέλιξη των γεγονότων αλλά ακόμη και σήμερα, δεκαετίες μετά, πολλοί εξακολουθούν να τρέφουν αμφιβολίες για την εκδοχή τους. Αμφότεροι επιμένουν ότι αναγκάστηκαν να δηλώσουν πίστη στον κομμουνισμό κατά τη διάρκεια της κράτησής τους, αλλά για πολλούς στη νότια επικράτεια της κορεατικής χερσονήσου οποιαδήποτε έκφραση πίστης στους Βόρειους είναι ασυγχώρητη.

Πάντως, σε μία από τις ηχογραφήσεις ο Κιμ Γιονγκ Ιλ ακούγεται να λέει στους κρατούμενούς του πώς να συμπεριφέρονται κατά τα ταξίδια τους στο εξωτερικό. «Μη δηλώνετε πως αναγκαστήκατε να έρθετε εδώ. Να λέτε πως ήρθατε με τη θέλησή σας. Πως θέλατε να κάνετε εδώ ταινίες γιατί στον Νότο δεν υπάρχει ελευθερία» διατάσσει ο μετέπειτα δεσπότης της Βόρειας Κορέας.