Στα μέσα Φεβρουαρίου το υπουργείο Πολιτισμού, «αναγνωρίζοντας τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται το σπουδαίο αρχείο και τα εκθέματά του», ευαισθητοποιήθηκε και πρότεινε για «την προστασία και την ανάδειξή τους» τη μετεγκατάσταση των εκθεμάτων και της βιβλιοθήκης του Κέντρου Μελέτης και Ερευνας του Ελληνικού Θεάτρου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Την πρόταση ακολουθούσε η ανάληψη των σχετικών εξόδων.
Το ΥΠΠΟ πρότεινε τη σωτηρία του Θεατρικού Μουσείου; Ή μήπως όχι ακριβώς; Η συνάντηση ανάμεσα στον υπουργό Αριστείδη Μπαλτά και στον πρόεδρο του Μουσείου Κώστα Γεωργουσόπουλο έγινε παρουσία και του συμβούλου Παναγιώτη Δούρου, ο οποίος ουσιαστικά έχει αναλάβει να διαχειριστεί το θέμα. Η πρόταση που έπεσε στο τραπέζι ακούστηκε θετικά, χωρίς ωστόσο να απαντά σε όλα τα ερωτήματα. Το πρώτο και πιο βασικό αφορά τα οικονομικά. Διότι το Θεατρικό Μουσείο το οποίο υπολειτουργεί τα τελευταία χρόνια έχει συσσωρεύσει χρέη ύψους 800.00 ευρώ, προς το ΙΚΑ κυρίως, ενώ στο ποσό συνυπολογίζεται και το ενοίκιο. Από τους συνολικά 18 εργαζομένους οι εννέα που έχουν απομείνει ούτε έχουν απολυθεί ούτε πληρώνονται…
Χωρίς οικονομική υποχρέωση
Σύμφωνα ωστόσο με πηγές του ΥΠΠΟΑ, είναι απολύτως σαφές ότι το υπουργείο δεν προτίθεται να αναλάβει τα χρέη του Θεατρικού Μουσείου, τα οποία και αποδίδονται στο «ιδιωτικό και μη εποπτευόμενο από το ΥΠΠΟΑ σωματείο». Και επισημαίνουν ότι «ως εκ τούτου το υπουργείο δεν έχει καμία οικονομική υποχρέωση απέναντι σε ιδιωτικούς φορείς όπως το εν λόγω σωματείο», τονίζοντας ότι το κόστος λειτουργίας αυτού του σωματείου δεν αφορά διόλου το υπουργείο.
Γι’ αυτό και εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη διάσωση της κινητής περιουσίας –αντικείμενα, κειμήλια, βιβλία –με τη μετεγκατάσταση και προβολή τους από τους χώρους του Μεγάρου, το οποίο ανήκει πλέον στο Δημόσιο. Τα βιβλία και τα αρχεία προβλέπεται να πάρουν τη θέση τους στον χώρο της Βιβλιοθήκης Λίλιαν Βουδούρη και τα καμαρίνια να στηθούν σε ελεύθερους χώρους (διαδρόμους, λόμπι κ.τ.λ.) του Μεγάρου.
Τέλος, δεν έχει οριστεί επόμενη συνάντηση ανάμεσα στο υπουργείο και στο Μουσείο καθώς αναμένεται η απάντηση για την αποδοχή ή μη της πρότασης. Μια απάντηση που ωστόσο δεν διαφαίνεται θετική, παρά το γεγονός ότι ο στόχος και των δύο πλευρών μοιάζει να είναι κοινός: η σωτηρία της ελληνικής θεατρικής περιουσίας.
«Πρέπει να γίνει γενική συνέλευση και να διαλυθεί το σωματείο» εξηγεί προς «Το Βήμα» πηγή του Μουσείου. «Βάσει του τελευταίου άρθρου, με τη διάλυση του σωματείου, το υλικό επιστρέφει στη “μητέρα εταιρεία” που είναι η Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, αρμόδια να λάβει και τις τελικές αποφάσεις». Οπως υπογραμμίζεται, το υλικό είναι «χρησιδάνειο», μια που το Θεατρικό Μουσείο ξεκίνησε τη δική του «καριέρα» το 1938 ως παράρτημα της Εταιρείας των Συγγραφέων και μόνο το 1980 πήρε τη μορφή αυτόνομου οργανισμού, επί Κορρέ, οπότε για το υλικό έγινε χρησιδάνειο.
Οι «γάμοι» που δεν προχωρούν
Είναι σαφές από την πλευρά του Μουσείου ότι η Εταιρεία των Συγγραφέων δεν διαφωνεί με τη μεταφορά του υλικού στο κράτος –είχε αντιρρήσεις για κάθε ιδιωτική πρωτοβουλία. Ωστόσο το Μουσείο δεν είναι διατεθειμένο να «δώσει» το υλικό αν δεν αναλάβει το Μέγαρο το χρέος. Οσο για τους υπαλλήλους, αν δεν συνεχίσει την επαγγελματική σχέση μαζί τους, η πλευρά του Μουσείου θεωρεί δεδομένο ότι πρέπει να αποζημιωθούν.
Αρα αυτός ο «γάμος» δεν φαίνεται να προχωράει. Οπως δεν προχώρησε και ο προηγούμενος, το καλοκαίρι του 2014, επί υπουργίας Κώστα Τασούλα, όταν επιχειρήθηκε η «υιοθεσία» του Μουσείου από τη Λυρική Σκηνή. Τότε ο υπουργός Πολιτισμού εξέταζε την πιθανότητα σταδιακής εξόφλησης κάποιων χρεών ζητώντας κατανόηση από τους ιδιώτες πιστωτές για έναν οικονομικό συμβιβασμό. Τώρα κάτι τέτοιο ούτε που διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Σε μια χώρα όπου το Θεατρικό Μουσείο θα έπρεπε να λειτουργεί εδώ και δεκαετίες και να προσελκύει επισκέπτες από όλον τον κόσμο λόγω της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της, κανένας υπουργός –ούτε βέβαια πρωθυπουργός –δεν αναζήτησε τη λύση. Και έτσι αντί για Θεατρικό Μουσείο έχουμε σήμερα ένα Θεατρικό Μουσείο Σκιών…
Μια μικρή ιστορία
Η Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων ίδρυσε το 1938 το Θεατρικό Μουσείο επί προεδρίας Θεόδωρου Συναδινού. Εφορός του ορίστηκε ο ιστορικός του Νεοελληνικού Θεάτρου Γιάννης Σιδέρης, ο οποίος και αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη συλλογή του υλικού και στην καταγραφή της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου. Εναν χρόνο προτού εγκαινιασθεί το Μουσείο, στον ίδιο χώρο όπου στεγάζεται και σήμερα, ο Σιδέρης πέθανε (1975). Ηταν ωστόσο αυτός που εμπνεύστηκε τα «καμαρίνια» και εργάστηκε για τη συλλογή σχετικού υλικού.
Το 1976 το Θεατρικό Μουσείο μετατράπηκε σε αυτοτελές ίδρυμα Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, ενώ τη σημερινή επίσημη ονομασία του έλαβε με γενική αποδοχή των μελών του το 1996. Πρόεδροί του έχουν διατελέσει ο Στάθης Σπηλιωτόπουλος και ο θεατρικός συγγραφέας Μανόλης Κορρές, τον οποίο διαδέχθηκε ο Κωστής Λειβαδέας.
«Καμαρίνια» είχαν φτιαχτεί για τους Βεάκη, Κοτοπούλη, Κυβέλη, Λαμπέτη, Χορν, Μινωτή – Παξινού, Μερκούρη, Κατράκη, Αργυρόπουλο, Λογοθετίδη, Νέζερ, Παπαδάκη, Ανδρεάδη, Μυράτ, Βουγιουκλάκη, Καρέζη αλλά και τη Μαρία Κάλλας, ενώ σε αναμονή βρίσκονταν τα «καμαρίνια» των Αλεξανδράκη, Κωτσόπουλου και Αρώνη. Ο χώρος όπου στεγάζεται το Μουσείο, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, είναι 800 τ.μ., ενώ η Βιβλιοθήκη βρίσκεται στην οδό Καραμανλάκη 7, στην πλατεία Αμερικής.
Προγράμματα, αρχεία, βιβλία, μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις, φωτογραφικό υλικό, υπηρεσία μηχανοργάνωσης και θεατρικά αντικείμενα ανήκουν, μεταξύ άλλων, στην κατοχή του και αποτελούν σημαντικό τμήμα της εθνικής θεατρικής μας περιουσίας. Ανάμεσά τους, εκδόσεις του 1700, σημειώσεις και ντοκουμέντα. Φθορά, έντομα, σκόνη και αδιαφορία έχουν πάρει τη θέση των επισκεπτών –κάποτε το επισκέπτονταν γύρω στους 1.200 μαθητές ετησίως, ενώ το Μουσείο ξεκλειδώνει σήμερα έπειτα από προσυνεννόηση.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
