Η Νόρα είναι ο πρώτος Ιψεν για την Αμαλία Μουτούση που ετοιμάζεται να μπει στο «Κουκλόσπιτο» του νορβηγού δραματουργού υπό τη σκηνοθεσία του Γιώργου Σκεύα στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής (αρχές Φεβρουαρίου). Με ένα λούτρινο σκιουράκι, που θα κρατά και στην παράσταση, η ηθοποιός μιλάει για τα «κουκλόσπιτα», την εμπειρία της από το Εθνικό και την υπόθεση Λούκου.
Αλήθεια, κυρία Μουτούση, γιατί φεύγει η Νόρα από το «Κουκλόσπιτο»;
«Κατ’ αρχάς πρέπει να πούμε από τι φεύγει η Νόρα ακριβώς, τι είναι αυτό που αφήνει. Στην παράστασή μας δεν φεύγει από τον άνδρα της, κάτι που τώρα δεν θα ήταν πια γόνιμο, αλλά από το κουκλόσπιτο, από ένα μέρος σαν θερμοκήπιο. Τη Νόρα την ανέπτυξε ο πατέρας της και μετά πέρασε στα χέρια του άνδρα της. Μέσα στο κουκλόσπιτο βρήκε θαλπωρή, ζεστασιά, ασφάλεια, προστασία αλλά και σκοτάδι, ψέματα».
Τι είναι το κουκλόσπιτο;
«Ενα μέρος χωρίς χρονικό προσδιορισμό. Για τον καθένα μας το κουκλόσπιτο είναι κάτι. Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του προσωπική φυλακή και αν την αισθανθεί και τη συνειδητοποιήσει θα κάνει αυτή την έξοδο. Βλέπουμε το τέλος σαν ένα άνοιγμα, μια έξοδο από το σκοτάδι του κουκλόσπιτου σε ένα άλλο σκοτάδι. Αλλά η Νόρα είναι πια εκτεθειμένη, καθαρή».
Ποια είναι πραγματικά;
«Εχει τη ζωτική ορμή που έχουν όλοι οι άνθρωποι μέσα τους. Φυσικά και είναι μια ιδιαίτερη γυναίκα, με έναν ιδιαίτερο ψυχισμό, που τελικά καταφέρνει να δείξει απαράμιλλη δύναμη, όχι υπό την έννοια της γυναικείας χειραφέτησης. Μας ενδιαφέρει να δείξουμε ότι αυτό το ζευγάρι είναι πολύ ερωτευμένο. Εκείνος είναι το φως και ο ήλιος της. Εχει σημασία να δούμε αυτή τη γυναίκα να φεύγει από τον ήλιο της για να συνδεθεί με τον δικό της, να κόψει τον λώρο, να ενηλικιωθεί».
Εσείς έχετε φύγει από το δικό σας κουκλόσπιτο;
«Ναι. Εχω φύγει από πολλά “κουκλόσπιτα” –το ένα μετά το άλλο. Κάποια στιγμή φεύγεις από το πρώτο, που είναι το σπίτι των γονιών σου, αλλά συνεχώς το αναπαράγεις, το ξαναφτιάχνεις. Το ψάχνεις ξανά, συνέχεια, στη δουλειά σου, στη σχέση σου, μέσα στον ίδιο σου τον εαυτό, εκεί όπου κατοικούν σκέψεις, φόβοι, ταμπού… Ολα αυτά είναι “κουκλόσπιτα”, μέρος του βηματισμού που κάνει ο καθένας στη ζωή του προχωρώντας και βγάζοντας πέπλα… Βέβαια υπάρχει και το άλλο, να βάζεις πέπλα».
Ο Ιψεν ουσιαστικά στα τέλη του 19ου αιώνα μιλάει για το ζευγάρι…
«Ναι. Μιλάει για τη μοίρα του ανδρόγυνου όταν καλείται να γίνει ζευγάρι. Τι σημαίνει οντολογικά αυτό; Καταλήγει στο ανέφικτο, με μια έξοδο προς το φως. Παράλληλα αυτός ο αποχωρισμός της Νόρας έχει κάτι το νεογέννητο. Βγαίνει από το κουκλόσπιτο προκειμένου να γεννηθεί από την αρχή. Χωρίς ανδρόγυνο. Αλλά για να μπορεί να συμβεί στο μέλλον με τον τρόπο που αξίζει να συμβαίνει. Ως ελπίδα και άνοιγμα. Οχι ως πραγματικότητα».
Σήμερα ποιες είναι οι «Νόρες»;
«Μια γυναίκα σήμερα μπορεί να φύγει πολύ εύκολα από έναν γάμο γιατί έχει χαθεί η αξία του. Αυτό σημαίνει ότι είναι ελεύθερη; Νομίζω πως όχι. Και μιλάω για ελευθερία μόνο μέσα από το φως και υπό το πρίσμα της αυτογνωσίας. Η έξοδος μπορεί να είναι προς τα έξω αλλά μπορεί να είναι και προς τα μέσα».
Μετά την εμπειρία σας από το ΔΣ του Εθνικού, θα βρεθεί λύση;
«Δεν έχω λόγο να μην το ελπίζω. Οσοι βρίσκονται εκεί έχουν σχέση με τον πολιτισμό και έχουν έργο πίσω τους, καλές προθέσεις, δυνατότητες. Αυτό πάνω στο οποίο σκοντάφτουμε είναι ο μηχανισμός».
Δεν είναι θέμα ιδεολογίας; Δύο πλευρές με εκ διαμέτρου διαφορετικές απόψεις;
«Ο μηχανισμός δεν βοηθάει καθόλου τους ανθρώπους που έχουν διαφορετικές ιδεολογίες να μπορέσουν με κάποιον τρόπο να βρουν ένα κοινό σημείο. Εχουν συγκεντρωθεί στο Εθνικό ορισμένοι άνθρωποι με την ψυχολογία ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν ξεκινώντας από την τροποποίηση του νόμου. Την ίδια ώρα όμως ο καλλιτεχνικός διευθυντής πρέπει να κάνει τη δουλειά του. Η παράσταση πρέπει να γίνει. Είναι ουσιαστικά διαφορετικά στοχευμένες οι ενέργειές τους».
Εσείς είστε υπέρ του Στάθη Λιβαθινού;
«Ναι, για να διευκολύνω έναν άνθρωπο να κάνει τη δουλειά του. Να προχωρήσουν τα πράγματα».
Τι θα γίνει από εδώ και πέρα;
«Είναι πολύ δύσκολο να συνυπάρξουν αυτές οι δύο πλευρές λαμβάνοντας υπόψη τον χαρακτήρα, την ιδεολογία και με το δεδομένο ότι όλοι θέλουν να κάνουν κάτι σοβαρό. Η διαφορά είναι ότι δεν θέλουν το “ενός ανδρός αρχή”. Ειλικρινά δεν ξέρω πώς μπορεί αυτό να γίνει. Μέσα από την εμπειρία μου κατάλαβα πόσο δυσκίνητο είναι το σύστημα αυτό».


Υπόθεση Λούκου

Κυρία Μουτούση, στηρίζετε τον Γιώργο Λούκο. Μήπως υπάρχει μια υπερβολή από το υπουργείο αλλά και από τον ίδιο και το περιβάλλον του;
«Μπορεί να υπάρχει μια υπερβολή και από τις δύο πλευρές αλλά ξεκινάει από το γεγονός ότι δεν είπαν καθαρά οι άνθρωποι του υπουργείου πως αυτός ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ δεν μας κάνει και προτιμούμε να βάλουμε κάποιον άλλον. Κάθε κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να αλλάζει τα πρόσωπα, άσχετα με το τι προβλήματα προκαλεί αυτό στη χώρα. Γιατί όμως η κυβέρνηση πρέπει να το κάνει αυτό σπιλώνοντας το όνομα ενός ανθρώπου και να το χρησιμοποιήσει ως πρόφαση και άλλοθι; Νομίζω ότι αυτό γέννησε την υπερβολική αντίδραση υπέρ Λούκου. Αλίμονο αν δεν το έκαναν τόσο πολλοί καλλιτέχνες. Εδώ το έκαναν οι ξένοι καλλιτέχνες, κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο Λούκος, αλλά δεν το έκανε. Δεν έπαιξε κανέναν ρόλο όλο αυτό το κύμα των καλλιτεχνών που είπαν “όχι” και “μη”. Σαν να μη μετράει τίποτα πια. Η αίσθηση υπερβολής πηγάζει από το ότι τα πράγματα δεν έγιναν καθαρά. Και όποιος δεν βλέπει καθαρά βλέπει θολά».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ