Είναι τελικά τα spin off η τηλεοπτική μόδα των τελευταίων ετών; Ανατρέχοντας στη σύντομη ιστορία της μικρής οθόνης θα διαπιστώσουμε πως πάντα αρεσκόταν στη διά αυτής της μεθόδου ανανέωση, εξέλιξη και εμπλουτισμό της μυθοπλασίας. Πράγματι όμως, με την πρόσφατη άνθηση των σίριαλ (κυρίως σε ΗΠΑ και Βρετανία) αυξήθηκε και ο αριθμός των «κλώνων». Γιατί spin off, για να εξηγήσουμε στην ελληνική γλώσσα έναν όρο που δεν μεταφράζεται με απόλυτη ακρίβεια, σημαίνει παρακλάδι, απόσχιση, «πολλαπλασιασμός», επέκταση: σημαίνει ένα νέο προϊόν μυθοπλασίας που όμως προέρχεται από ένα ήδη υπάρχον, έχει τις ρίζες του σε εκείνο. Μια ολοκαίνουργια σειρά η οποία π.χ. μπορεί να έχει για πρωταγωνιστή έναν ήρωα που πρώτη φορά είδαμε σε μια παλαιότερη σειρά και που στη συνέχεια η όποια ιστορία του εξελίσσεται αυτόνομα, χωρίς πλέον να εξαρτάται από την προϋπάρχουσα παραγωγή.

Το spin off μπορεί να αφορά το παρελθόν των ηρώων που γνωρίσαμε σε ένα σίριαλ, μπορεί να αφορά το μέλλον τους, μπορεί πάλι να αναδείξει σε πρωταγωνιστές δεύτερους ρόλους της παλαιότερης ιστορίας. Επιχειρεί, κοντολογίς, να αποκαλύψει αλλά και να ανατρέψει, να εξηγήσει αλλά και να μας εισαγάγει σε ένα νέο μυστήριο, να επεκτείνει –κυρίως αυτό –το παραμύθι που αγαπήσαμε, χαρίζοντάς μας επιπλέον ώρες ψυχαγωγίας.

Οι νεκροζώντανοι επιστρέφουν
Κάπως έτσι, με το τέλος του επιτυχημένου «Breaking bad» το AMC πήρε έναν από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες της σειράς, τον διεφθαρμένο δικηγόρο Σαούλ Γκούντμαν (αριστοτεχνικά ερμηνευμένο από τον Μπομπ Οντενκερκ), και τον έχρισε πρωταγωνιστή του spin off «Better call Saul». Η υποδοχή από το κοινό ήταν θετική, ενώ υπήρξαν και κριτικοί που έγραψαν ότι ο κλωνοποιημένος «Saul» είναι ακόμη καλύτερος από το (εξαιρετικό) σίριαλ από όπου ξεπήδησε. Την ίδια στιγμή, έναν καινούργιο «Dexter» ονειρεύονται οι δημιουργοί του σίριαλ του Showtime που ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2013, με τον πρωταγωνιστή του, τον Μάικλ Χολ, να δηλώνει πως αν και θα τον ενδιέφερε να κάνει κάτι διαφορετικό, δεν θα έλεγε όχι αν του παρουσίαζαν ένα καλό σενάριο. Και το (καλό;) σενάριο έχουν στα χέρια τους, και τα γυρίσματα προχωρούν, και τα πρώτα διαφημιστικά βίντεο του spin off των «Walking dead» άρχισαν να κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Ενώ η μεγάλη επιτυχία του AMC ολοκλήρωσε πριν από μερικές ημέρες των πέμπτο κύκλο της και πήρε παράταση για τον έκτο, μέσα στο καλοκαίρι θα αρχίσει να προβάλλεται το «Fear the walking dead»: ο πρώτος κύκλος θα αποτελείται από έξι ωριαία επεισόδια και θα μας ταξιδεύσει στο παρελθόν για να μας δείξει πώς ξεκίνησε το κακό, δηλαδή η κατάληψη του πλανήτη Γη από τους ανθρωποφάγους νεκροζώντανους, γιατί αυτό είναι το θέμα των «Walking dead». (Μη μένετε στο φρικιαστικό του πράγματος, είναι το πρώτο επίπεδο, στην πραγματικότητα το εν λόγω σίριαλ και τα παρακλάδια του είναι μια συγκλονιστική και άρτια κινηματογραφημένη αλληγορία για την ανθρώπινη φύση που είναι ικανή για το καλύτερο αλλά και για το χειρότερο.)

Από τους «Simpsons» στο «Ψυχώ»

Στις τεχνικές των spin off καταφεύγουν και οι δημιουργοί του «American Horror Story» (FX), οι οποίοι σε κάθε νέο κύκλο (ο οποίος αφορά μια καινούργια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος) εμφανίζουν (και εμπλέκουν στις εξελίξεις) ήρωες που είχαμε δει στους προηγούμενους κύκλους αιφνιδιάζοντας το κοινό. Οσο για το «Bates motel» (A&E), ο τρίτος κύκλος του οποίου ξεκίνησε να προβάλλεται στις 9 Μαρτίου, προέρχεται από το κινηματογραφικό «Ψυχώ» του Αλφρεντ Χίτσκοκ και μας δείχνει τα παιδικά και νεανικά χρόνια του ψυχοπαθούς (στη χιτσκοκική εκδοχή, γιατί το τηλεοπτικό προϊόν αφήνει ηθελημένα πολλά ερωτηματικά) Νόρμαν Μπέιτς. Εδώ, στον ρόλο που έπαιξε στην ταινία ο Αντονι Πέρκινς εμφανίζεται ο θαυμάσιος Φρέντι Χάιμορ, αν και την παράσταση κλέβει ερμηνεύοντας συγκλονιστικά τη μυστηριώδη, ενίοτε φοβιστική αλλά και ερωτεύσιμη μαμά του (την οποία στο «Ψυχώ» βλέπουμε μόνο ως σκελετό σε μια κουνιστή πολυθρόνα) η Βέρα Φαρμίγκα. Κατά τα άλλα, η σειρά φαντασίας «The flash» που άρχισε να προβάλλεται από το «The CW» τον Οκτώβριο του 2014 αποτελεί «παρακλάδι» του «Arrow» που προβάλλεται ακόμη από το ίδιο κανάλι. Οι χάρτινοι «Simpsons» (πρεμιέρα στο FOX το 1989) που διανύουν την εικοστή έκτη χρονιά με δικό τους show, πρωτοεμφανίστηκαν στην εκπομπή «The Tracey Ullman Show» αλλά αυτονομήθηκαν για να ακολουθήσουν την επιτυχημένη solo καριέρα τους. Κάπως έτσι και το «Grey’s Anatomy» (ABC) που παίζεται από το 2005, ξεπήδησε μέσα από το «Private practice» για να το ξεπεράσει σε επιτυχία. Και οι «κλώνοι» ο ένας μετά τον άλλον βρίσκουν δρόμο προς τη μικρή οθόνη, εμπλουτίζοντας το τηλεοπτικό πρόγραμμα και αποδεικνύοντας ότι στη δημιουργική φαντασία δεν υπάρχουν όρια, μόνο ένας τεράστιος καμβάς που περιμένει να τον ζωγραφίσει ξανά και ξανά και ξανά…
Από τα «Φιλαράκια» στον «Joey» και από τον «Ηρακλή» στη «Ζίνα»
  • Στην αρχή ήταν το «CSI» (πρεμιέρα το 2000). Ακολούθησαν τα «CSI: Miami» (2002-2012) και «CSI: New York» (2004-2013), ενώ στις 4 Μαρτίου 2015 ξεκίνησε η προβολή ενός τέταρτου spin off «CSI: Cyber» –άπαντα στο CBS. Γιατί το κοινό πάντα αγαπά το μυστήριο.
  • Η επιτυχία ενός σίριαλ όπως το «Beverly Hills» (Fox, 1990-2000) δεν θα μπορούσε να μείνει ανεκμετάλλευτη. Από το 1992 ως το 1999 το spin off του με τίτλο «Melrose place» απέκτησε το δικό του φανατικό κοινό.
  • Κάπως έτσι και τα «Ατίθασα νιάτα» («The young and the restless») που παίζονται από το 1973 και συνεχίζονται(!) γέννησαν το «Τόλμη και γοητεία» («The Bold and the Beautiful») που ξεκίνησε το 1987 και συνεχίζεται επίσης! Δύο ακόμη τεράστιες επιτυχίες του CBS.
  • Παρομοίως, ο θρίαμβος της «Δυναστείας» (ABC, 1981-1989) έφερε τους «Colbys» (1985-1987), οι οποίοι όμως δεν γνώρισαν την ίδια επιτυχία με το «πρωτότυπο». Ισως επειδή δεν είχαν Αλέξις, δηλαδή Τζόαν Κόλινς – αν και είχαν την Μπάρμπαρα Στάνγουικ σε έναν χαρακτηριστικό ρόλο.
  • Εχοντας κερδίσει 37 Βραβεία ΕΜΜΥ μέσα στα έντεκα χρόνια της προβολής του το «Frasier», με ήρωά του τον διαπρεπή ψυχίατρο Φρέιζερ Κρέιν (Κέλσι Γκράμερ) και τους συγγενείς του, θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα, αν όχι το πιο επιτυχημένο, spin off στην ιστορία της τηλεόρασης. Η σειρά του NBC, που ξεκίνησε να προβάλλεται τον Σεπτέμβριο του 1993 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2004, προέρχεται από το «Cheers» (1982-1993) όπου είδαμε για πρώτη φορά τον Κρέιν πάντα ερμηνευμένο από τον Γκράμερ. Η επιτυχία του ηθοποιού ήταν τόσο μεγάλη που ο μικρός ρόλος έγινε μεγαλύτερος και στη συνέχεια απέκτησε δικό του σίριαλ.
  • Ακόμη και αν την αμερικανο-νεοζηλανδική παραγωγή «Hercules: The legendary journeys» (1995-1999) δεν την καλοθυμόμαστε, τη «Ζίνα», τη λεβεντόκορμη αμαζόνα που σταδιοδρόμησε επιτυχώς και στην ελληνική τηλεόραση, δεν την ξεχνάμε. Η Λούσι Λόουλες την πρωτοερμήνευσε σε τρία επεισόδια του «Hercules», ενώ η πρόβλεψη των σεναριογράφων την ήθελε στο τρίτο επεισόδιο να αποχαιρετά λαβωμένη τα εγκόσμια. Ο χαρακτήρας άρεσε στον κοινό, έτσι η «Ζίνα» (Syndication) πήρε παράταση ζωής για πολλά ακόμη χρόνια. Και δική της εκπομπή.
  • «Joey», δηλαδή ο πέραν του αφελούς Τζόε Τριμπιάνι από τα «Φιλαράκια». Ο ηθοποιός Ματ Λε Μπλανκ με το φινάλε της σειράς που τον έκανε διάσημο μετέφερε τον ήρωα που ερμήνευε σε μια νέα σειρά, πάλι του NBC, που όμως δεν είχε τύχη. Ο «Joey» ξεκίνησε από ψηλά, με 18.600.000 θεατές να βλέπουν το πρώτο επεισόδιο, στη συνέχεια όμως οι θεαματικότητές έπεσαν δραματικά, με αποτέλεσμα να κοπεί με το φινάλε του δεύτερου κύκλου. Γιατί δεν έχουν όλα τα spin off την επιτυχία του πρωτοτύπου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ