Η Πορτογαλία, η οποία βρισκόταν επί τρία χρόνια σε πρόγραμμα διάσωσης, προτίθεται να αποπληρώσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα τα δάνειά της. Ζητά όμως να ισχύσουν οι ίδιοι κανόνες για όλους, και για την Ελλάδα.

Τις τελευταίες δυο εβδομάδες ο πορτογάλος πρωθυπουργός Κοέλιου δεν έχασε ευκαιρία να παρουσιάζει τις θέσεις της κυβέρνησής του όσον αφορά το ελληνικό ζήτημα. Η Πορτογαλία, όπως έχει πει επανειλημμένως, δεν στηρίζει τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά όσον αφορά τη διάσκεψη για το χρέος. Η Λισαβόνα τηρεί συνειδητά σαφείς αποστάσεις από την Αθήνα, στέλνοντας παράλληλα και ένα μήνυμα όσον αφορά τις δικές της σχέσεις με τους δανειστές. Μέσα στα επόμενα δυόμισι χρόνια η συντηρητική κυβέρνηση του Κοέλιου προτίθεται να επιστρέψει στο ΔΝΤ 14 δις ευρώ, αποπληρώνοντας έτσι πρόωρα το ήμισυ του δανείου που έλαβε στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας μεταξύ 2011 και 2014.

Σαφείς αποστάσεις από την Ελλάδα

Γεγονός είναι ότι η κατάσταση της πορτογαλικής οικονομίας βελτιώθηκε αισθητά τους τελευταίους μήνες. Για την τρέχουσα χρονιά η Κομισιόν αναμένει ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 1,6 % ενώ η ανεργία υποχώρησε από το 16,3 % το 2013, στο 13,9 %. Παράλληλα, για τρίτη συνεχή χρονιά, η Πορτογαλία έχει πετύχει εμπορικό πλεόνασμα. Το ερώτημα είναι βέβαια εάν η χώρα καταφέρει να κρατήσει μεσοπρόθεσμα τους ίδιους ρυθμούς. Το ΔΝΤ έχει κρούσει ήδη τον κώδωνα του κινδύνου, σε περίπτωση που εξασθενήσει η μεταρρυθμιστική βούληση των Πορτογάλων. Σε αυτά τα συμφραζόμενα, ο οικονομολόγος Πέντρο Τεχέιρα αποδίδει την πορτογαλική αντίδραση στις ελληνικές εκλογές και στον παράγοντα «φόβο».

«Μετά την Ελλάδα η Πορτογαλία εξακολουθεί να θεωρείται το ασθενέστερο μέλος της ευρωζώνης. Η κυβέρνηση προσπαθεί να τηρήσει αποστάσεις από την Ελλάδα προκειμένου να αποφύγει ενδεχόμενες αναταράξεις. Αυτό θα πρέπει να εκληφθεί περισσότερο σαν πολιτικό μήνυμα. Εάν όμως διαφανεί ότι η ελληνική κυβέρνηση καταφέρνει να ενισχύσει τη θέση της έναντι των πιστωτών της, τότε θα επιχειρήσει να κάνει το ίδιο και η πορτογαλική κυβέρνηση».

Διαφωνούν οι οικονομολόγοι

Σε αντίθεση με την Ελλάδα ή τη γειτονική Ισπανία όμως, στην Πορτογαλία δεν υπάρχει ακόμη κάποιο κίνημα διαμαρτυρίας το οποίο να θέτει εν αμφιβόλω το πολιτικό status quo των παραδοσιακών κομμάτων. Εντούτοις και στην Πορτογαλία εντείνονται οι πιέσεις προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με το πορτογαλικό χρέος να ανέρχεται στο 130 % του ΑΕΠ, η χώρα παρουσιάζει το τρίτο υψηλότερο χρέος στην ευρωζώνη. Πάντως ο Χοσέ Ρέις, καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Κοΐμπρα, εκτιμά ότι η κυβέρνηση Κοέλιου θα έκανε ένα τεράστιο λάθος εάν στο θέμα του χρέους συντασσόταν τόσο πολύ με τις γερμανικές θέσεις. Ο ίδιος εκτιμά ότι η θέση της νέας ελληνικής κυβέρνησης είναι ο μοναδικός δρόμος διεξόδου:

«Η Ευρώπη θα πρέπει να αντιληφθεί πόσο λανθασμένη ήταν η πολιτική των περικοπών τα τελευταία χρόνια και πόσο δραματικές μπορεί να είναι οι επιπτώσεις για το μέλλον της ηπείρου. Τα χρέη εμποδίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, καταστρέφουν την κοινωνία και γίνονται συνώνυμο μιας φρικτής ανισότητας: από την ευρωπαϊκή περιφέρεια στο νότο εμβάζεται χρήμα και ευημερία προς τα οικονομικά κέντρα της κεντρικής Ευρώπης. Αυτό θα θέσει σε κίνδυνο τον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο, αλλά και την κοινωνική και πολιτική ενότητα της Ευρώπης».