Οι τέσσερις επιλογές του Πούτιν για την Ουκρανία

Οι χρονικές προθεσμίες βοηθούν τον εγκέφαλο να παραμένει συγκεντρωμένος, γεγονός που εξηγεί τον φρενήρη ρυθμό της διπλωματικής δραστηριότητας στο Κίεβο, όπου μια ομάδα δυτικών απεσταλμένων προσπαθεί να καταλήξει σε μια οικονομική και πολιτική συμφωνία προκειμένου να βγάλει την Ουκρανία από την κρίση.

Η τρέχουσα χρονική προθεσμία είναι το τέλος των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων που μόλις ξεκίνησαν στο Σότσι, όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν θα πρέπει πλέον να υποδύεται το ρόλο του εγκάρδιου οικοδεσπότη και θα παλέψει με κάθε τρόπο να πετύχει στην Ουκρανία μια νίκη για λογαριασμό της χώρας του. Είναι άγνωστο το τί ακριβώς θα κάνει ο Πούτιν όταν βγάλει τα γάντια του χόκεϊ ή τί κρύβεται μέσα στο μυαλό του Ρώσου ηγέτη. Αυτό που ανησυχεί τους Δυτικούς διπλωμάτες είναι το ενδεχόμενο η Ρωσία να προβεί σε ακόμη πιο επιθετικές κινήσεις.

Ποιες είναι λοιπόν οι επιλογές της Ρωσίας; Ο Αντερς Ασλουντ, καθηγητής στο Ινστιτούτο Πάτερσον για την Διεθνή Οικονομία που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, απαριθμεί τέσσερις : έναν εμπορικό πόλεμο, έναν πόλεμο για το φυσικό αέριο, επιχειρήσεις από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και απειλή με στρατιωτικά μέσα.

Οι περισσότεροι ειδικοί, όπως και ο Ασλουντ, απορρίπτουν την τελευταία επιλογή, αυτή της στρατιωτικής δράσης, κάτι το οποίο θα μας γυρνούσε στο στρατιωτικό σοβιετικό δόγμα της εποχής του Λεοντίν Μπρέζνιεφ. Ο Ασλουντ ισχυρίζεται πως εξίσου απίθανος είναι κι ένας πόλεμος για το φυσικό αέριο –μια επανάληψη των διενέξεων του 2005 και του 2009 που οδήγησαν στην προσωρινή διακοπή της παροχής φυσικού αεριού στην Ευρώπη. Το επιχείρημα είναι πως πλέον ο κολοσσός φυσικού αερίου Gazprom είναι πιο αδύναμος σε σχέση σε πριν πέντε χρόνια και επίσης βλέπει τις εξαγωγές του στην Ευρώπη ολοένα και να μειώνονται.

Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις πως ίσως συμβεί μια από τις δυο εναπομείνασες επιλογές. Σύμφωνα με την αγγλόφωνη ουκρανική εφημερίδα Kyiv Post, δυο εμπορικά συνδικάτα ήδη διαμαρτυρήθηκαν πως πολλές ουκρανικές εξαγωγές καθυστερούν να περάσουν τα ρωσικά σύνορα –μια επανάληψη του μίνι εμπορικού πολέμου τον Νοέμβριο του 2013 που προηγήθηκε της απόφασης της Ουκρανίας να ακυρώσει τη συμφωνία της με την Ε.Ε., πυροδοτώντας την κρίση στην χώρα. Όσον αφορά, τέλος, στις επιχειρήσεις από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, είναι εξαιρετικά πιθανές, αλλά εξίσου δύσκολο εξ’ ορισμού να αποδειχτεί πως θα λάβουν χώρα – ή συμβαίνουν ήδη.

Μέχρι στιγμής πάντως, έχουν αναφερθεί 36 εξαφανίσεις διαδηλωτών στο Κίεβο, εν μέσω άλλων κατηγοριών για απαγωγές και βασανιστήρια από μυστηριώδεις κακοποιούς. Δεδομένης της μακράς ιστορίας και των εκτεταμένων συνόρων που μοιράζονται οι δυο χώρες, η Ρωσία έχει στη διάθεση της να παίξει κι άλλα «χαρτιά», όπως το να καταπνίξει τις φωνές των αυτονομιστών στην Κριμαία, την ουκρανική επαρχία που είναι πολύ κοντά στη «καρδιά» της Ρωσίας.

Αυτό που είναι, ωστόσο, ξεκάθαρο είναι το ότι η Μόσχα θα παίξει έναν σημαντικό ρόλο, ανεξαρτήτως των συμβουλών και της βοήθειας που θα παρέχει η Δύση στο Κίεβο. Μετά τη λήξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων ο ανταγωνισμός για το μέλλον της Ουκρανίας θα κλιμακωθεί.