Η γραφειοκρατία και η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών του ελληνικού Δημοσίου αποτελούν φαινόμενα με τα οποία είμαστε συνηθισμένοι. Εξάλλου αυτά δεν οφείλονται στην κρίση, προϋπήρχαν. Οι δυσκολίες όμως που δημιουργούν οξύνονται εξαιτίας των οικονομικοκοινωνικών προβλημάτων που αυτή προκαλεί, ειδικά σε τομείς άρρηκτα συνδεδεμένους με το κοινωνικό κράτος όπως τα ασφαλιστικά ταμεία. Έτσι, χρειάστηκε η αποτελεσματική παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για να μη μείνει ανασφάλιστη ανήλικη με διαζευγμένους γονείς, η μητέρα της οποίας είναι άνεργη, ενώ ο πατέρας είχε αρνηθεί να αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία παρά το ότι διαθέτει ασφαλιστικό δικαίωμα.
Η άνεργη μητέρα, που έχει την επιμέλεια του παιδιού, απευθύνθηκε στο ΙΚΑ προκειμένου να δώσει λύση στο πρόβλημα, όμως η υπηρεσία ζήτησε υπεύθυνη δήλωση του πατέρα για να προχωρήσει στην ασφάλιση της ανήλικης. Όπως λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στο «Βήμα» ο βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για την Κοινωνική Προστασία κ. Χρήστος Ιωάννου, ο πατέρας επηρεασμένος πιθανώς από το δυσάρεστο κλίμα που επικρατεί ανάμεσα στους δύο γονείς απάντησε: «Εγώ δεν υπογράφω».
Το ιδανικό σενάριο
Τι προβλέπεται όμως σε μια περίπτωση σαν αυτή; Μένει το ανήλικο παιδί χωρίς ασφαλιστική κάλυψη πληρώνοντας τη ρήξη στις σχέσεις των γονέων; Η απάντηση περιλαμβάνεται στις διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί γονικής μέριμνας, του ΙΚΑ περί ιατρικής περίθαλψης µελών οικογένειας και στη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού.
«Οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης οφείλουν να μεριμνούν για την κοινωνική ασφάλιση, όχι µόνο των εργαζομένων, αλλά και των µελών της οικογένειάς τους». Από τη στιγμή λοιπόν που ο πατέρας ως εργαζόμενος έχει ασφαλιστική ικανότητα, το ΙΚΑ οφείλει να ασφαλίσει το παιδί χωρίς προαπαιτούμενες ενέργειες από τον πατέρα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Συνηγόρου του Πολίτη.
Όπως εξηγεί ο κ. Ιωάννου, υπάρχουν δύο δρόμοι για την αντιμετώπιση αυτού του θέματος. Η αρμόδια υπηρεσία ακολουθεί είτε τη δυσλειτουργική πρακτική να ζητήσει δικαστική εντολή -όπως αρχικά έγινε στην εν λόγω υπόθεση- είτε την απλούστερη διαδικασία της διαμεσολάβησης των υπηρεσιών, ώστε να λύσουν μεταξύ τους το πρόβλημα. Ιδανικό μεν σενάριο, δύσκολα εφαρμόσιμο όμως στο ελληνικό επίπεδο διοίκησης, όπου συχνά οι ίδιοι οι πολίτες αναγκάζονται να κάνουν τους μεσολαβητές ανάμεσα στις υπηρεσίες για να εξυπηρετηθούν.
Η επιτυχημένη παρέμβαση του Συνηγόρου
Εκεί είναι που παρεμβαίνει λοιπόν ο Συνήγορος του Πολίτη. Στην προκειμένη περίπτωση, έπειτα από αίτημα της μητέρας, ο Συνήγορος με έγγραφο που απηύθυνε προς το ΙΚΑ τόνισε ότι η μητέρα αδυνατεί να εξασφαλίσει στο παιδί ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και αυτό θα πρέπει να υπαχθεί στον φορέα ασφάλισης του πατέρα. Σε αντίθετη περίπτωση, η ανήλικη θα έμενε δίχως οποιαδήποτε ασφαλιστική κάλυψη. Τελικά, ζήτησε από το ΙΚΑ βάσει των διατάξεων που αναφέρθηκαν παραπάνω να ασφαλίσει το παιδί ελέγχοντας τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις του πατέρα, δίχως τη δική του συνδρομή.
«Η διαμεσολάβησή μας οδήγησε, χάρη και στην άμεση ανταπόκριση των υπηρεσιών στο αίτημά μας, στην απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών, ενώ συγχρόνως αποφεύχθηκε η όποια επιβάρυνση στις σχέσεις της οικογένειας που θα προκαλούσε μια δικαστική διαδικασία» τονίζει ο βοηθός Συνήγορος κ. Ιωάννου. Έτσι, το ΙΚΑ επικοινώνησε με την υπηρεσία στην οποία εργάζεται ο πατέρας και αφού επιβεβαίωσε την πατρότητα και την ασφαλιστική ικανότητα εξέδωσε βιβλιάριο υγείας του παιδιού.
Οι αναφορές για τα ασφαλιστικά ταμεία σημειώνουν ρεκόρ
Ρεκόρ δεκαπενταετίας φαίνεται ότι θα σημειώσουν οι αναφορές που φτάνουν στον Συνήγορο και έχουν να κάνουν με τα ασφαλιστικά ταμεία, ακολουθώντας φυσικά και τη συνολική αύξηση του κύματος των αναφορών από πολίτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στις σχέσεις τους με τη διοίκηση. Όπως εξηγεί ο αρμόδιος βοηθός Συνήγορος στο «Βήμα», τα ασφαλιστικά ταμεία ήταν ανέκαθεν στις πρώτες θέσεις των αναφορών λόγω της πολυπλοκότητας του ασφαλιστικού συστήματος και των συνεχών νομοθετημάτων.
Η κρίση όμως επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων, εξαιτίας του μεγάλου κύματος των συνταξιοδοτήσεων και των αυξανόμενων αναγκών των πολιτών για ασφαλιστικές υπηρεσίες που επιφέρουν μεγάλη συμφόρηση στις υπηρεσίες. Την ίδια στιγμή, η έλλειψη προσωπικού, αλλά και η αδυναμία ορισμένων εργαζομένων να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες κάνουν ακόμη μεγαλύτερο το διοικητικό βάρος.
