«Ερχεται κι άλλο παιδί. Γεννάει δίδυμα» λέει η μαμή εκείνη την άγια νύχτα στον εμβρόντητο Ιωσήφ. Η Παρθένος Μαρία φέρνει στον κόσμο δύο αγόρια, «το πρώτο δυνατό και υγιές, όμως το δεύτερο μικρόσωμο, αδύναμο και αρρωστιάρικο». Τον Ιησού και τον Χριστό, όπως θα ονομαστούν αργότερα. Είναι «ο Καλός και ο Κακός», όπως τους χαρακτηρίζει ο βρετανός συγγραφέας Φίλιπ Πούλμαν στον τίτλο της ανατρεπτικής επαναφήγησης που συνέθεσε για τη ζωή και το έργο του Ιησού Χριστού. Το εύρημα είναι ταυτοχρόνως ελκυστικό για τη μυθοπλασία και λειτουργικό για την προσέγγιση του συγγραφέα, που προειδοποιεί στο οπισθόφυλλο του βιβλίου πως πρόκειται για «μια ιστορία» (και όχι «την ιστορία») προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Το διακύβευμα επομένως δεν είναι η αναζήτηση μιας πραγματολογικής-ιστορικής αλήθειας (αν υπάρχει) ούτε η προκλητική διαστρέβλωσή της, ποιητική αδεία, από έναν δηλωμένο άθεο (προτεσταντικών καταβολών) με αντιχριστιανικές εμμονές, όπως διατείνονται οι επικριτές του.

Αλιτήριος και άτακτος
Ο Πούλμαν αφηγείται δύο παράλληλες ιστορίες: αυτή του Ιησού, διαθλώντας τον παραδεδομένο κόσμο των Ευαγγελίων όσο χρειάζεται για να τη συνυφάνει με τη δεύτερη, αυτή του Χριστού. Ο Ιησούς, που μικρός ήταν αλιτήριος και άτακτος, πορεύεται και διδάσκει με σκοπό να πείσει τους ανθρώπους ότι επίκειται η Βασιλεία του Θεού. Αντισυμβατικός, παρορμητικός και γεμάτος πάθος, δεν καλοζυγίζει την τεράστια επιρροή του στο πλήθος που αναζητεί εναγωνίως τον Μεσσία του. Κάνει θαύματα (ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνεται το πλήθος), κηρύττει την αγάπη προς τον πλησίον, επικρίνει τα κακώς κείμενα, αλλά δεν φαίνεται να έχει τη συνείδηση μιας τελεολογικής αποστολής, της αποστολής του Υιού του Θεού που ενσαρκώνεται με σκοπό να σταυρωθεί και να αναστηθεί, που αίρει τις αμαρτίες του κόσμου για να πραγματώσει την αγάπη του Πατρός Θεού για τα πιστά παιδιά του.

Στον αντίποδα ο Χριστός, που μικρός ήταν μαμάκιας και επιμελής αναγνώστης των Γραφών, πείθεται από θεϊκό σημάδι στη βάπτιση του αδελφού του στον Ιορδάνη ποταμό πως ο Ιησούς είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Τον θαυμάζει και αρχίζει να τον ακολουθεί σαν απόστολός του, αναλαμβάνοντας αυτοβούλως τον άτυπο ρόλο του χρονικογράφου που καταγράφει τις διδαχές του αρχικά σε πλάκες και ύστερα σε παπύρους. Απογοητεύεται όμως καθώς ο αδελφός του δεν συναισθάνεται την αναγκαιότητα και το βάρος της ιστορίας που ο ίδιος δημιουργεί. Ενας μυστηριώδης Ελληνας ξένος, κάτι σαν άγγελος και διάβολος μαζί, τον προσεγγίζει για να του υποδείξει τη σημασία του δικού του έργου. «Το τι θα έπρεπε να έχει συμβεί είναι καλύτερος υπηρέτης της Βασιλείας από το τι συνέβη πραγματικά» τονίζει στον Χριστό. «Υπάρχει ο χρόνος και υπάρχει αυτό που βρίσκεται πέρα απ΄ τον χρόνο. Η ιστορία ανήκει στον χρόνο, η αλήθεια όμως ανήκει σε αυτό που βρίσκεται πέρα απ΄ τον χρόνο. Γράφοντας τα πράγματα έτσι όπως θα έπρεπε να έχουν συμβεί, επιτρέπεις στην αλήθεια να περάσει στον χώρο της ιστορίας. Είσαι ο λόγος του Θεού». Ηταν ο Ιούδας

Σκηνή από την ταινία «Ενας προφήτης,μα τι προφήτης» των Μόντι Πάιθον, όπου ο πρωταγωνιστής γεννιέται την ίδια ημέρα με τον Χριστό και σε όλη του τη ζωή προσπαθεί να πείσει ότι δεν είναι ο Μεσσίας

Μετά απ΄ αυτό ο Χριστός αναθέτει σ΄ έναν απόστολο την πληροφόρησή του και εξ αποστάσεως αρχίζει να ανασκευάζει τους λόγους του Ιησού κατά το δοκούν και υπηρετώντας τα καλά και συμφέροντα της Βασιλείας. Πιστεύει τόσο πολύ στον σκοπό του που στο τέλος, όταν υπάρχει κίνδυνος να ανατιναχθεί το σχέδιο της Βασιλείας στον αέρα, να περάσει δηλαδή ο Ιησούς στη λήθη σαν ένας ακόμη τυπικός προφήτης, ενδύεται τον ρόλο του Ιούδα και προδίδει τον ίδιο του τον αδελφό. Λίγο πριν, στον Κήπο της Γεθσημανή, ο Ιησούς αποκηρύττει τον Θεό σαν τη «σιωπή που μιλάει μοναχή της». Απογοητευμένος και πεπεισμένος ότι η Βασιλεία δεν πρόκειται να έλθει, ξεσπά σε έναν οραματικό μονόλογο που συγκεντρώνει όλες τις εκτροπές της οργανωμένης εκκλησίας στη διάρκεια της ιστορίας της: από τις Σταυροφορίες ως τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Ο Χριστός ολοκληρώνει την αποστολή του όταν προσποιείται τον αναστημένο Ιησού, εκμεταλλευόμενος την ομοιότητα με τον νεκρό αδελφό του, μια και η σορός του εξαφανίστηκε μυστηριωδώς μέσα στη νύχτα. Στο τέλος παντρεύεται τη Μάρθα και αποσύρεται για να ζήσει μοναχικά δουλεύοντας σαν πλέκτης διχτυών. Δεν βρίσκει όμως ησυχία. Εκεί βασανίζεται ανελέητα από το μεγαλύτερο ζιζάνιο: την αμφιβολία.

Η προβληματική του Φίλιπ Πούλμαν αφορά τη μεταιχμιακή φάση του χριστιανισμού μέσα στην ιστορία, πώς από μια μικρή σέχτα στην αρχή έφτασε να καθορίσει ως οργανωμένος θρησκευτικός θεσμός και ως ηθικός κώδικας την ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Πούλμαν δεν θέτει ευθέως το ερώτημα, το υποκινεί όμως η αμφιβολία: Και αν όλα αυτά οφείλονται σε έναν καλοφτιαγμένο μύθο;

Οι μύθοι αλλιώς

Ο Φίλιπ Πούλμαν

Ο Φίλιπ Πούλμαν,γιος πιλότου,γεννήθηκε στο Νόριτς της Αγγλίας το 1946 και μεγάλωσε στη Ζιμπάμπουε και στην Ουαλλία.Είναι παγκοσμίως γνωστός για την «Τριλογία του Κόσμου» («Το αστέρι του Βορρά»,«Ο άρχοντας των δύο κόσμων» και «Το κεχριμπαρένιο τηλεσκόπιο») που έχει κυκλοφορήσει σε τριάντα εννέα γλώσσες και έχει ανεβεί στο θέατρο από τη Βρετανική Εθνική Σκηνή (2003-2005) με μεγάλη επιτυχία.Τα βιβλία του απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους,ασχέτως αν το έργο του κατατάσσεται (πιθανώς για λόγους αγοράς) στη νεανική λογοτεχνία.Επί σειρά ετών εργάστηκε ως δάσκαλος και το πρώτο του παιδικό μυθιστόρημα με τίτλο «Ο Κόμης και ο Μαύρος Κυνηγός» δημοσιεύτηκε το 1982.Το «Ρουμπίνια στις στάχτες»,το πρώτο βιβλίο της τετραλογίας βικτωριανών αστυνομικών μυθιστορημάτων με πρωταγωνίστρια τη Σάλι Λόκχαρτ, δημοσιεύτηκε το 1985.Ο Φίλιπ Πούλμαν έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία,μεταξύ των οποίων το Whitbread Βook of the Year, το Carnegie Μedal,το Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας της εφημερίδας «Guardian»,ενώ είναι μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.Στα ελληνικά τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

«Ο Καλός και ο Κακός»,που προκάλεσε αντικρουόμενες απόψεις σε κοινό και κριτικούς,είναι το πιο πρόσφατο βιβλίο της σειράς Canongate Μyth Series,μια πρωτοβουλία του ομώνυμου σκωτσέζικου εκδοτικού οίκου που ξεκίνησε το 1999. Περιλαμβάνει μικρής έκτασης μυθιστορήματα στα οποία σύγχρονοι συγγραφείς επαναφηγούνται ή μεταλλάσσουν δημιουργικά αρχαίους μύθους από όλες τις γνωστές κουλτούρες.Μεταξύ των άλλων η Μάργκαρετ Ατγουντ έχει γράψει για την Πηνελόπη και ο Νταβίντ Γκροσμάν για τον Σαμψών.