Ο απίστευτος για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς «πόλεμος τιμών» στον κλάδο των ηλεκτρικών συσκευών βρίσκεται στο ζενίθ, ενώ η μία μετά την άλλη οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου οδηγούνται στη Σοφοκλέους. Ο στόχος είναι προφανής: επιθυμούν να αποκτήσουν νέα και υγιή κεφάλαια έτσι ώστε με τον κατά το δυνατόν πιο ασφαλή τρόπο να χρηματοδοτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, τις νέες επενδύσεις και την απόκτηση νέων μεριδίων αγοράς.
Ετσι, μετά την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο της Κωτσόβολος ΑΕΒΕ και της Ηλεκτρονικής Αθηνών ΑΕ, έρχεται η σειρά της εταιρείας Εικόνα – Ηχος ΑΕ, ενώ η παλαιότερη εισηγμένη είναι η Ραδιο-Αθήναι ΑΕ. Σε κάθε περίπτωση όμως φαίνεται ότι ο κλάδος λιανικής πώλησης των ηλεκτρικών συσκευών, που μόλις πριν από λίγα χρόνια κυριαρχείτο από εκατοντάδες μικρά καταστήματα, παρουσιάζει πλέον υψηλό βαθμό συγκέντρωσης.
Ωστόσο η νέα ένταση του ανταγωνισμού, όπως διαμορφώνεται στη διάρκεια των τελευταίων μηνών, τον τόνο της οποίας δίνουν οι μεγάλες πλέον εταιρείες και όμιλοι του κλάδου, θα οδηγήσει εντός του 2000 σε νέα ανακατανομή των μεριδίων αγοράς. Οι χαμένοι δεν θα είναι άλλοι από τις μικρομεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις και όσα από τα μικρά καταστήματα έχουν απομείνει πλέον στην ελληνική αγορά.
Βέβαια ο «πόλεμος τιμών» έχει και κερδισμένους, που δεν είναι άλλοι από τους καταναλωτές, σε σημείο μάλιστα που η ελληνική αγορά των ηλεκτρικών συσκευών να θεωρείται η ανταγωνιστικότερη και ως εκ τούτου η φθηνότερη της Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στις νέες εντυπωσιακές προσφορές των αλυσίδων συμμετέχουν, ανάλογα με την περίπτωση, και οι ίδιες οι προμηθευτικές εταιρείες.
Αυτή όμως η κατάσταση, τουλάχιστον στη σημερινή μορφή της, έχει «ημερομηνία λήξεως», η οποία προσδιορίζεται από τη διαμόρφωση ενός «οριστικού» τοπίου της αγοράς. Αυτός δηλαδή ο ανελέητος «πόλεμος» θα περιορισθεί στον βαθμό που ο κλάδος θα συγκεντρωθεί σε ακόμη μικρότερο αριθμό επιχειρήσεων.
Στην παρούσα πάντως φάση η ένταση του ανταγωνισμού προσδιορίζεται και από το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των μικρών επιχειρήσεων που έχουν απομείνει εν λειτουργία έχει συσπειρωθεί στα πλαίσια διαφόρων συνεταιριστικών και προμηθευτικών οργανώσεων και προβάλλει «σοβαρή αντίσταση» (ΣΕΗΟΣ, Electronet κτλ.).
Το σύνολο της αγοράς των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών υπολογίζεται ετησίως περί τα 330 δισ. δρχ. Υπολογίζεται ότι οι πέντε πρώτες σε μέγεθος επιχειρήσεις, δηλαδή η Κωτσόβολος ΑΕΒΕ, η Ραδιο-Κορασίδης ΑΕ, η Ηλεκτρονική Αθηνών, η Ηχος και Εικόνα ΑΕ, καθώς και η Ραδιο-Αθήναι ΑΕ, συγκεντρώνουν μερίδιο μεγαλύτερο του 55%, ενώ αλυσίδες καταστημάτων που δεν ανήκουν καθ’ ολοκληρίαν στον κλάδο, όπως είναι οι Continent, Makro και Practiker, διαθέτουν μερίδιο μεγαλύτερο του 15%.
Η υπόλοιπη αγορά αποτελείται από συνεταιρισμούς, μικρές αλυσίδες και αυτόνομα καταστήματα. Είναι προφανές λοιπόν ότι οι «μεγάλοι» του κλάδου στην προκειμένη περίπτωση επιχειρούν να διευρύνουν τα μερίδιά τους εις βάρος της τελευταίας κατηγορίας, δηλαδή των συνεταιρισμών, των μικρών αλυσίδων και των αυτόνομων καταστημάτων.
Την πρώτη θέση στον κλάδο στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων κατέκτησε και διατηρεί διευρύνοντας την απόσταση από τη δεύτερη σε μέγεθος επιχείρηση η Π. Κωτσόβολος ΑΕΒΕ, η οποία, αφού απέκτησε την άνοιξη του 1998 την τότε τρίτη σε μέγεθος επιχείρηση, τη Ραδιο-Αθήναι ΑΕ, πέτυχε πέρυσι, στα τέλη του 1999, να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών αποκομίζοντας 41,2 δισ. δρχ. και αποκτώντας την ευχερή δυνατότητα να χρηματοδοτήσει απερίσπαστα τα επενδυτικά σχέδιά της τόσο στην ελληνική όσο και στη βαλκανική και κεντροευρωπαϊκή αγορά.
Εχει ίσως ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι είναι η μοναδική εταιρεία του κλάδου που δραστηριοποιείται εκτός ελληνικών συνόρων, διαθέτοντας ισχυρή παρουσία στην αγορά της Τσεχίας (Electrocity ΑΕ), ενώ επίκειται η δραστηριοποίησή της και στη Ρουμανία.
* Οι παλαιότεροι του κλάδου
Σήμερα η Κωτσόβολος, που είναι από τις παλαιότερες εμπορικές επιχειρήσεις, με 50 χρόνια θητεία στον κλάδο, διαθέτει 36 καταστήματα στην περιοχή της Αττικής, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ ως το τέλος του Φεβρουαρίου πρόκειται να λειτουργήσει άλλα πέντε καταστήματα.
Η Ραδιο-Αθήναι ΑΕ λειτουργεί 14 καταστήματα σήμερα και πρόκειται σύντομα να ανοίξει άλλο ένα, ενώ η One Way Technostores έχει 78 και σύντομα πρόκειται να αποκτήσει άλλα τρία καταστήματα. Υπολογίζεται μάλιστα ότι ως το τέλος του 2000 ο όμιλος Κωτσόβολου θα διαθέτει συνολικά 153 καταστήματα.
Πέρυσι πάντως οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου ανήλθαν στα 110 δισ. δρχ. και τα κέρδη του στα 4 δισ. δρχ. Για το τρέχον έτος οι εκτιμήσεις της διοίκησης αναφέρουν ότι οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου θα ανέλθουν στα 135 δισ. δρχ. ενώ οι πωλήσεις της Κωτσόβολος ΑΕΒΕ θα διαμορφωθούν στα 81,3 δισ. δρχ. και τα κέρδη στα 7,6 δισ. δρχ.
Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο όμιλος Κορασίδη, ο οποίος πέρυσι αποκτώντας την πλειοψηφία της Μπριτάννια ΑΕ βρέθηκε και στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας, η οποία όμως έχει αναλάβει και ένα μέρος των εμπορικών δραστηριοτήτων του ομίλου.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες προβλέψεις, οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου στη διάρκεια του 1999 συμπεριλαμβανομένων και των κλωστοϋφαντουργικών δραστηριοτήτων του υπολογίζεται ότι θα υπερβούν τα 80 δισ. δρχ. έναντι 51,9 δισ. δρχ. το 1998 και τα κέρδη του σε ενοποιημένη βάση θα κυμανθούν περί τα 6 δισ. δρχ. έναντι 2,3 δισ. δρχ.
* Επέκταση με εξαγορές
Στον όμιλο Κορασίδη, εκτός της εισηγμένης βασικής εταιρείας του ομίλου Ραδιο-Κορασίδης ΑΕ, ανήκουν η Elephant, η Saxon, η Σαραφίδης και η Micro Center. Οι πωλήσεις της Ραδιο-Κορασίδης ΑΕ, που διαθέτει περί τα 30 καταστήματα, το 1999 εκτιμάται ότι κυμάνθηκαν στα 50 δισ. δρχ. έναντι 37,5 δισ. δρχ. το 1998 και τα κέρδη της προ φόρων περί τα 4 δισ. δρχ.
Ο όμιλος στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων επεκτείνεται κυρίως μέσω των εξαγορών μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων, αρχίζοντας από την Elephant, ενώ στις αρχές του περασμένου χρόνου εξαγόρασε το 35% της βορειοελλαδίτικης επιχείρησης Σαραφίδης ΑΕ, η οποία διαθέτει πέντε καταστήματα και οι πωλήσεις της οποίας πλησίασαν πέρυσι τα 10 δισ. δρχ.
Παράλληλα ο όμιλος προωθεί τη δημιουργία κέντρου διανομής στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. Επίσης προσφάτως απέκτησε στη Λαμία την εταιρεία Μόκα, μέσω της οποίας σκοπεύει να επεκτείνει τη δραστηριότητά του στην περιοχή της Θεσσαλίας, ενώ κάτι αντίστοιχο σχεδιάζει και στην Πάτρα για την περιοχή της Πελοποννήσου. Εν τω μεταξύ σχεδιάζει να πραγματοποιήσει νέα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του ύψους περί τα 40 δισ. δρχ.
Στην επόμενη θέση βρίσκεται η επίσης νεοεισαχθείσα στο Χρηματιστήριο Ηλεκτρονική Αθηνών ΑΕ, η οποία, αν και είναι μία από τις παραδοσιακές οικογενειακές επιχειρήσεις του κλάδου η ίδρυσή της χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950 , ωστόσο αναπτύχθηκε και αναδείχθηκε στη δεκαετία του 1990. Η οικογένεια Στρούτση πέτυχε σε λίγα μόνο χρόνια όχι μόνο να την κατατάξει στην τρίτη θέση του κλάδου σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον αλλά και να την τοποθετήσει στο ταμπλό της Σοφοκλέους, από όπου απέκτησε 6,75 δισ. δρχ.
Στην τελευταία οικονομική χρήση της η Ηλεκτρονική Αθηνών (1.7.1998 – 30.6.1999) παρουσίασε πωλήσεις ύψους 16,7 δισ. δρχ. έναντι 12,1 δισ. δρχ. ενώ τα κέρδη της ανήλθαν σε 1,3 δισ. δρχ. έναντι 560 εκατ. δρχ. Η αύξηση των πωλήσεων οφείλεται στο γεγονός ότι προστέθηκαν στο δίκτυό της τρία νέα καταστήματα. Σήμερα διαθέτει 13 καταστήματα, ενώ προσφάτως επεκτάθηκε εκτός των ορίων της Αττικής δημιουργώντας το κατάστημα της Πάτρας. Στην τρέχουσα οικονομική χρήση της η εταιρεία εκτιμά ότι θα παρουσιάσει αύξηση πωλήσεων κατά 29%, ενώ τα κέρδη της θα διαμορφωθούν σε 1,7 δισ. δρχ.
* Ξεκίνημα από τη Θεσσαλονίκη
Η περίπτωση της εταιρείας Εικόνα – Ηχος ΑΕ είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, δεδομένου ότι γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας ικανοποιητικό αριθμό καταστημάτων και δοθείσης ευκαιρίας εισήλθε στην αγορά της Αττικής εξαγοράζοντας μια μικρή αλυσίδα ενώ αναμένεται να εγκριθεί από τη διοίκηση του Χρηματιστηρίου η εισαγωγή της στη Σοφοκλέους, από όπου και σκοπεύει να«ζητήσει» περί τα 3,5 δισ. δρχ.
Οι πωλήσεις της στη διάρκεια του 1999 ανήλθαν στα 15,3 δισ. δρχ. έναντι 11,7 δισ. δρχ. το 1998, ενώ η διοίκηση της εταιρείας εκτιμά ότι το 2000 οι πωλήσεις της θα ανέλθουν στα 20 δισ. δρχ.
Σήμερα διαθέτει 13 καταστήματα, από τα οποία τα πέντε βρίσκονται στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και τα τέσσερα στην Αθήνα, ενώ έχει παρουσία στο Κιλκίς, στα Γιαννιτσά, στη Λάρισα και στην Κοζάνη. Εφέτος σκοπεύει να δημιουργήσει άλλα πέντε καταστήματα, εκ των οποίων τα δύο στην Αθήνα και τα τρία σε άλλες πόλεις.
