Ο Ντέιβιντ Τοθ και η αδελφή του πέρασαν την εφηβεία τους δουλεύοντας στο στεγνοκαθαριστήριο του πατέρα τους, στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης.
Δεκαετίες αργότερα, και οι δύο έμαθαν ότι έπασχαν από τη νόσο του Πάρκινσον. Οι γιατροί τούς είπαν ότι η ασθένειά τους είχε πιθανότατα προκληθεί από την έκθεσή τους στο υπερχλωροαιθυλένιο (PCE ή PERC), μια χημική ουσία που χρησιμοποιείται στο στεγνό καθάρισμα υφασμάτων.
«Η μυρωδιά του ήταν παντού» λέει ο Τοθ, 74 ετών σήμερα, από το Βίκτορ της Νέας Υόρκης, ο οποίος έμαθε ότι πάσχει από Πάρκινσον το 2011. «Πέρασα πολύ καιρό μέσα σε αυτό το χημικό».
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος που παρουσιάζει ραγδαία αύξηση παγκοσμίως. Είναι όμως και μια από τις ασθένειες που μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με τον δρα Ρέι Ντόρσεϊ, νευρολόγο στο Atria Health and Research Institute της Νέας Υόρκης και έναν από τους συγγραφείς του βιβλίου «The Parkinson’s Plan: A New Path to Prevention and Treatment» («Το σχέδιο για το Πάρκινσον: Ενας νέος δρόμος προς την πρόληψη και τη θεραπεία), που κυκλοφόρησε πρόσφατα.
Πρόκειται για μια χρόνια, προοδευτική διαταραχή του νευρικού συστήματος που επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Καθώς καταστρέφονται τα εγκεφαλικά κύτταρα που παράγουν την ντοπαμίνη, παρουσιάζονται μια σειρά από κινητικά συμπτώματα, όπως τρόμος, μυϊκή δυσκαμψία, βραδυκινησία και διαταραχή της ισορροπίας.
Ορισμένοι γιατροί, όπως ο Ντόρσεϊ, υποστηρίζουν ότι οι περισσότερες περιπτώσεις της νόσου φαίνεται να οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο περιοδικό Brain, μόνο το 13% των Αμερικανών έχουν κάποια γενετική προδιάθεση για τη νόσο.
«Η συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών που νοσούν δεν έχουν καμιά γνωστή γενετική προδιάθεση ή παράγοντα κινδύνου για την ασθένεια» λέει ο Ντόρσεϊ. «Επομένως, η κύρια αιτία της νόσου δεν βρίσκεται μέσα μας, αλλά έξω από εμάς, στο περιβάλλον μας, στις χημικές ουσίες που υπάρχουν στην τροφή, στο νερό και στον αέρα».
Αλλοι γιατροί υποστηρίζουν ότι η συζήτηση γύρω από την πρόληψη της νόσου του Πάρκινσον είναι άστοχη.
«Υπεραπλουστεύουμε σε μεγάλο βαθμό λέγοντας απλώς “Αν αφαιρέσουμε αυτόν τον συγκεκριμένο περιβαλλοντικό παράγοντα, θα αποτρέψουμε τη νόσο του Πάρκινσον”» λέει ο δρ Μπραντ Ρασέτ, διευθυντής Νευρολογίας και ανώτερος αντιπρόεδρος του Barrow Neurological Institute, στο Φοίνιξ. «Είναι πολύ πιθανό να δούμε ένα μετρήσιμο αποτέλεσμα στον αριθμό των κρουσμάτων, αλλά νομίζω ότι το βασικό ζήτημα είναι ότι ο μηχανισμός που προκαλεί τη νόσο του Πάρκινσον δεν είναι τόσο απλός. Δεν οφείλεται απλώς στην έκθεση σε έναν και μόνο περιβαλλοντικό παράγοντα».
Και ο δρ Ροντόλφο Σαβίκα, καθηγητής Νευρολογίας στη Mayo Clinic, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, λέει ότι υπάρχει μια σειρά από περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον.
«Το ότι αυξάνουν τον κίνδυνο δεν σημαίνει ότι θα προκαλέσουν απαραιτήτως την ασθένεια» επισημαίνει ο Σαβίκα.
«Σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι είμαστε πλέον σε θέση να προσδιορίσουμε, να αναγνωρίσουμε και να τροποποιήσουμε κάποιους από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που γνωρίζουμε ότι αποτελούν κίνδυνο» προσθέτει. «Αλλά δεν εξηγούνται όλα αποκλειστικά και μόνο από την έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες».
Ενώ η συζήτηση για τις αιτίες της νόσου είναι σε εξέλιξη, αξίζει να εξετάσουμε μερικούς από τους τρόπους που προτείνουν γιατροί όπως ο Ντόρσεϊ για να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον.
Ερευνήστε την περιοχή γύρω από το σπίτι σας.
Αποφύγετε να μετακομίσετε σε μια περιοχή που βρίσκεται κοντά σε γήπεδα του γκολφ. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάιο στο JAMA Network Open, τα άτομα που ζουν σε ακτίνα ενός μιλίου από γήπεδα γκολφ διατρέχουν 126% μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν νόσο του Πάρκινσον.
Στα γήπεδα του γκολφ χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες φυτοφαρμάκων, όπως το χλωροπυριφός, τα οποία έχει βρεθεί ότι συνδέονται με τη νόσο του Πάρκινσον. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση του ζιζανιοκτόνου παρακουάτ (paraquat) στα γήπεδα γκολφ το 2021.
Ενώ ορισμένες Πολιτείες έχουν απαγορεύσει ή επιβάλει περιορισμούς στη χρήση του χλωροπυριφός στα γήπεδα γκολφ, σε κάποια μέρη εξακολουθεί να επιτρέπεται. Επομένως, επικοινωνήστε με τα γήπεδα γκολφ της περιοχής σας, για να μάθετε τι φυτοφάρμακα χρησιμοποιούν.
Ελαχιστοποιήστε την έκθεσή σας στις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στο στεγνό καθάρισμα.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση καταργεί σταδιακά τη χρήση του PEC στο στεγνό καθάρισμα, με στόχο την πλήρη κατάργησή του έως το 2034. Οι περισσότερες χρήσεις μιας άλλης χημικής ουσίας, του τριχλωροαιθυλένιου (TCE), έχουν ήδη απαγορευτεί.
Ελέγξτε τι χρησιμοποιεί το στεγνοκαθαριστήριό σας και επιλέξτε κάποιο που χρησιμοποιεί εναλλακτικές μεθόδους καθαρισμού. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί αν μένετε πάνω από στεγνοκαθαριστήριο. Μελέτες έχουν διαπιστώσει μη ασφαλή επίπεδα χημικών ουσιών στον αέρα τέτοιων κατοικιών.
Το TCE είναι γνωστό καρκινογόνο, επομένως αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου. Το PEC θεωρείται πιθανώς καρκινογόνο.
Εάν το καθαριστήριό σας χρησιμοποιεί καθαριστικό που περιέχει PEC, αερίστε τα ρούχα σας σε κάποιον χώρο όπως το γκαράζ για μία ημέρα προτού τα βάλετε μέσα στο σπίτι, ώστε να αποφύγετε να εισπνεύσετε τα χημικά.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένας ακόμα παράγοντας κινδύνου.
Η ποιότητα του αέρα είναι πέρα από τον έλεγχό μας, σε μεγάλο βαθμό, και εξαρτάται από τους περιορισμούς που θέτει το κράτος, λέει ο Ρασέτ. Συνιστά να ασκήσετε πίεση στους τοπικούς σας αντιπροσώπους ώστε να λάβουν μέτρα για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των δυνητικά επιβλαβών χημικών ουσιών.
«Κάντε ό,τι μπορείτε για να βελτιώσετε την ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους» λέει.
Ο Ντόρσεϊ συνιστά τη χρήση μιας συσκευής καθαρισμού του αέρα, ιδιαίτερα αν ζείτε σε αστική περιοχή. Βεβαιωθείτε ότι η συσκευή διαθέτει φίλτρα άνθρακα που απομακρύνουν τις πτητικές οργανικές χημικές ουσίες.
Πίνετε καθαρό νερό.
Εάν πίνετε νερό από ιδιωτικό πηγάδι ή γεώτρηση, έχετε υπόψη σας ότι δεν υπάγεται στον νόμο περί ασφάλειας του πόσιμου νερού. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι μολυσμένο.
Τέτοια πηγάδια συνήθως βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές κοντά σε καλλιέργειες, όπου τα υπόγεια ύδατα μπορεί να είναι μολυσμένα από φυτοφάρμακα, λέει ο Ντόρσεϊ.
Βεβαιωθείτε ότι ελέγχετε το νερό της γεώτρησής σας για φυτοφάρμακα και χημικές ουσίες.
Ενα φίλτρο άνθρακα μπορεί επίσης να μειώσει την πιθανή έκθεση σε χημικές ουσίες και φυτοφάρμακα που πιθανώς να έχουν περάσει στο νερό σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φίλτρα που εγκαθίστανται κάτω από τον νεροχύτη ή απευθείας στη βρύση. Ακόμα και μια κανάτα με φίλτρο είναι αποτελεσματική.
Προσπαθήστε να ελαχιστοποιήσετε τη συνολική έκθεση σε φυτοφάρμακα.
Το παρακουάτ είναι ένα ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται συνήθως σε καλλιέργειες και κήπους για την καταπολέμηση των ζιζανίων. Εχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες.
Υπάρχουν μελέτες που έχουν διαπιστώσει ότι η μακροχρόνια έκθεση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον, αν και τα στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα. Και τέτοιες μελέτες δείχνουν μόνο ότι υπάρχει συσχέτιση, δεν αποδεικνύουν αιτιότητα. Παρ’ όλα αυτά, γιατροί και ερευνητές λένε ότι είναι τοξικό και καλό είναι να αποφεύγεται.
«Προσέξτε με τι ψεκάζετε το γρασίδι σας» λέει ο Ντόρσεϊ.
